„Musimy to zapamiętać”. Wiesława Kulikowskiego imperatyw pamięci

Ewelina Radion

Streszczenie w języku polskim


W poezji Wiesława Kulikowskiego pamięć chroni osobę mówiącą przed utratą własnej tożsamości, a historię przed zapomnieniem. Stąd też podmiot liryczny, który możemy utożsamiać z autorem, tworzy mit własnej genezy, utrwala pamięć o drugiej wojnie światowej i dociera do początków swojego istnienia. Wiedząc, że uchwycenie chwili w jej niezmienności jest niemożliwe, rejestruje nie tylko wspomnienia, ale także zmiany swojej świadomości. Zmienność nakładających się na siebie wizji odwzorowują w sposób najpełniejszy wizje oniryczne, które uzewnętrzniają zarówno lęki, jak i pragnienia. Autor podejmuje lub tworzy nieprzebraną ilość metafor wyrażających odczucia związane z dotarciem do przeszłości. Są nimi np. wędrówka w głąb labiryntu, rozświetlanie obrazu, wysuwanie szuflady, otwieranie albumu ze zdjęciami, cofnięcie taśmy filmowej. Znamienne okazują się schody i głębina studni. Tymczasem drobiazgowe gromadzenie nawet najmniejszych fragmentów wspomnień wiedzie do ich spalenia, a więc do symbolicznego pozbycia się. Jednak całkowite wyzwolenie od raniących obrazów nie jest zamiarem bohatera mówiącego, który, mimo bólu, pragnie zachować pamięć o przeszłości i wyrazić w ten sposób szacunek dla historii.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Buczyńska-Garewicz H., Metafizyczne rozważania o czasie. Idea czasu w filozofii i literaturze, Kraków 2003.

Chrostek M., Mit Raju utraconego i jego kompromitacja w kontekście losów powracających do ojczyzny zesłańców, [w:] Mity, mitologie, mityzacje: nie tylko w literaturze, red. L. Wiśniewska, Bydgoszcz 2005.

Czapliński P., Wzniosłe tęsknoty. Nostalgie w prozie lat dziewięćdziesiątych, Kraków 2001.

Czechowicz J., Ballada z tamtej strony, [w:] Pisma zebrane, t. 1: Wiersze i poematy, oprac. J.F. Fert, Lublin 2012.

Drewnowski T., Walka o oddech – bio-poetyka. O pisarstwie Tadeusza Różewicza, Kraków 2002.

Eliade M., Aspekty mitu, przeł. P. Mrówczyński, Warszawa 1998.

Gazda G., Nowy Romantyzm, [w:] Słownik europejskich kierunków i grup literackich

XX wieku, wyd. 2, Warszawa 2009.

Grzęda E., Funkcja i estetyka motywów drzewa i lasu w twórczości Juliusza Słowackiego, Wrocław 2000.

Halisz J., Mielec w starej fotografii z klisz Augusta i Wiktora Jadernych, Mielec 1998.

Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.

Koryl J., Liryczne okruchy, „Super Nowości” 1998, nr 3.

Kozicka D., Wędrowcy światów prawdziwych. Dwudziestowieczne relacje z podróży,

Kraków 2003.

Krajewski K., Łabuszewski T., Białostocki Okręg AK-AKO, VII 1944 − VIII 1945, War-

szawa 1997.

Kunce A., Zlokalizować tożsamość!, [w:] Dylematy wielokulturowości, red. W. Kalaga,

Kraków 2004.

Lisak-Gębala D., Literackie świadectwa kresowej melancholii, [w:] W kręgu melancholii,

red. A. Małczyńska [et al.], Opole − Wrocław 2010.

Lisowski K., „Przypomnij. Zapomnij”, „Profile” 1980, nr 4.

Lisowski K., Poeta z Mielca, „Rzeczpospolita” 1997, nr 198.

Małczyńska A., W kręgu melancholii. Fragmenty historii, [w:] W kręgu melancholii, red.

A. Małczyńska [et al.], Opole − Wrocław 2010.

Ostasz G., Słowa, które dotykają muzyki, „Fraza” 2010, nr 3−4.

Ostasz G., W pejzażu zmagań o niepodległość. „Mazowsze” Krzysztofa Baczyńskiego, [w:] „Przeciwko smokom, jadom, kulom...”. O poezji polskiej 1939−1945, Rzeszów 1998.

Przybylski R., Mityczna przestrzeń naszych uczuć, Warszawa 2002.

Radion E., Samotność poety. Między oryginalnością a pustką, [w:] Samotność –

rzeczywistość czy fikcja?, red. J. Zimny, Stalowa Wola 2013.

Rżany R., Jeden wiersz i królestwo, „Nowiny” 1997, nr 181.

Skórczewski D., Melancholia dyskursu kresoznawczego, [w:] Teoria – literatura – dyskurs. Pejzaż postkolonialny, Lublin 2013.

Sontag S., O fotografii, przeł. S. Magala, Warszawa 1986.

Śliwiński P., Świat na brudno. Szkice o poezji i krytyce, Warszawa 2007.

Uliasz S., Literatura Kresów – kresy literatury. Fenomen Kresów Wschodnich w literaturze polskiej dwudziestolecia międzywojennego, Rzeszów 1994.

Vattimo G., Ponowoczesność i kres historii, przeł. B. Stelmaszczyk, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, wybrał i oprac. R. Nycz, Kraków 1997.

Zaleski M., Formy pamięci. O przedstawianiu przeszłości w polskiej literaturze

współczesnej, Warszawa 1996.

Zalewski C., Pragnienie, poznanie, przemijanie. Fotograficzne prezentacje w literaturze

polskiej, Kraków 2010.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ah.2014.5.67
Data publikacji: 2015-05-20 16:58:51
Data złożenia artykułu: 2015-04-21 14:08:43


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1145
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 587

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.