Topos sprawcy i ofiary w utworze Christy Wolf Wzorce dzieciństwa i Tadeusza Borowskiego Muzyka w Herzenburgu. Wokół rozliczeń z II wojną światową w literaturze niemieckiej i polskiej
Streszczenie w języku polskim
Celem niniejszego artykułu jest próba komparatystycznego przedstawienia rozliczeń z II wojną światową w literaturze niemieckiej i polskiej. Autorka wybrała w tym celu dwa teksty: Wzorce dzieciństwa Christy Wolf i Muzyka w Herzenburgu Tadeusza Borowskiego. W badaniach wykorzystano typologiczny model komparatystyki literackiej. W opracowaniu został nakreślony problem asymetrii doświadczeń związanych z wydarzeniami II wojny światowej, które obecne są w świadomości zarówno Polaków, jak i Niemców. Szeroko został również omówiony status ofiary i sprawcy, który zmieniał się na przestrzeni lat. Następnie autorka dokonała analizy utworów literackich. Przedstawiając problematykę tekstów, skupiono się na ukazaniu toposu ofiar i sprawców w tych dziełach. O ważności powieści Christy Wolf i opowiadania Tadeusza Borowskiego decyduje fakt, że podejmowały tematykę wojenną w niesprzyjających warunkach politycznych. Uwzględniono również, w jaki sposób omawiane utwory wpisują się w szerszy nurt dotyczący dyskursu pamięci o II wojnie światowej oraz rozliczenia z nią. Refleksje mogą być bodźcem do kolejnych ciekawych rozważań na temat innowacyjności w podejściu zarówno polskich, jak i niemieckich pisarzy próbujących na nowo zmierzyć się z trudną historią czasów wojennych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Abramowska J., Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich, „Pamiętnik Literacki” 1982, z. 1–2, s. 3–23.
Borowski T., Proza 2, red. T. Drewnowski, J. Szczęsna, oprac. S. Buryła, Kraków 2004.
Buryła S., Prawda mitu i literatury: o pisarstwie Tadeusza Borowskiego i Leopolda Buczkowskiego, Kraków 2003.
Buryła S., Tematy (nie)opisane, Kraków 2013.
Curtius E.R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. A. Borowski, Kraków 2005.
Drewnowski T., Ucieczka z kamiennego świata. O Tadeuszu Borowskim, Warszawa 1992.
Klemperer V., LTI: notatnik filologa, Kraków–Wrocław 1983.
Krzemiński A., Grzech pierworodny, „Polityka” 1977, nr 19, s. 10.
Orłowski H., O asymetrii deprywacji. Ucieczka, deportacja i wysiedlenie w niemieckiej i polskiej literaturze po 1939 r., [w:] Utracona ojczyzna. Przymusowe wysiedlenia, deportacje i przesiedlenia jako wspólne doświadczenie, red. H. Orłowski, A. Sakson, Poznań 1996, s. 189–207.
Wolf C., Wzorce dzieciństwa, przeł. S. Błaut, Warszawa 1981.
Woroszylski W., O Tadeuszu Borowskim, jego życiu i twórczości, Warszawa 1955.
Zawadzki A., Między komparatystyką literacką a kulturową, „Wielogłos” 2010, nr 1–2, s. 39–53.
Zielińska M., Narrative Bewältigung von Schuld und Trauma in der deutschsprachigen Autobiographik vor 1989–1990, Dresden–Wrocław 2011.
Ziomek J., Metodologiczne problemy syntezy historycznoliterackiej, [w:] Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, red. H. Markiewicz, J. Sławiński, Kraków 1976, s. 33–63.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ah.2015.6.181
Data publikacji: 2016-06-22 08:40:12
Data złożenia artykułu: 2016-06-21 10:58:09
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2016 Wioleta Wieczerniak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.