Rozwój wąwozów krawędziowych w strefie brzegowej Zbiornika Brackiego (Rosja)

Oksana Mazaeva, Vadim Pelinen, Grzegorz Janicki

Streszczenie w języku polskim


Na krawędziach morfologicznych, w strefie wysokiego brzegu zbiorników wodnych oraz na stromych zboczach dolin rzecznych w różnych dziedzinach morfoklimatycznych obserwuje się rozwój form erozyjnych zbliżonych pod względem genetycznym i morfologicznym do wąwozów. Niekiedy formy tego typu zaliczane są do wąwozów efemerycznych. Dobrym poligonem badawczym do obserwacji tego typu wąwozów są brzegi Zbiornika Brackiego (Rosja), gdzie doszło do przyspieszenia procesów erozyjnych w wyniku budowy zbiornika. W rejonie Zatoki Osy (południowa część zbiornika) występują sprzyjające warunki do rozwoju tzw. wąwozów krawędziowych. Występują one w różnych stadiach rozwojowych, a ich ewolucja jest złożona i wielokierunkowa, uwarunkowana przez procesy abrazyjne i eoliczne. Finalnie ulegają one degradacji lub subfosylizacji, rzadko rozwijają się w kierunku form dolinnych.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Burkard M.B., Kostaschuk, R.A., 1997: Patterns and controls of gully growth along the shoreline of Lake Huron, Earth Surface Processes and Landforms, 22, 901–911.

Drozdowski, E., 1977: Dynamika inicjalnych faz rozwoju wąwozu, Przegląd Geograficzny, 49, 67–86.

Foster I.D.L., Poesen J., Boardman J., Keay-Bright J., 2007: Sediment tracing and environmental history for two small catchments, Karoo Uplands, South Africa, Geomorphology, 90 (1–2), 126–143.

Gawrysiak L., 1994: Geological and morphological conditions of erosions forms development in the region of Southern Bellsund (Spitsbergen). In: (ed.) M.S. Zalewski, 60 years of Polish research of Spitsbergen, XXI Polar Symposium, Warszawa, 93–106.

Grobelska H., Mazaeva O.A., Khak V., 2007: Uwarunkowania rozwoju dolinek erozyjnych w strefie brzegowej Zbiornika Brackiego (rz. Angara, Rosja). In: Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych, 4. Procesy ekstremalne w środowisku geograficznym: 275–285 (in Polish).

Khak V.A., Mazaeva O.A., Kozyreva E.A., 2009: Primeneniye tsifrovykh modeley rel’yefa dlya monitoringa ekzogennykh geologicheskikh protsessov. In: Sergeyevskiye chteniya, Modelirovaniye pri reshenii geoekologicheskikh zadach, Materialy godichnoy sessii Nauchnogo soveta RAN po problemach geoekologii, inzenernoy geologii i gidrogeologii (23–24 marca 2009 r.), GIEOS, 11, 140–145.

Hu Gang, Wu Yongqiu, Liu Baoyuan, Yu Zhangtao, You Zhimin, Zhang Yongguang, 2007: Shortterm gully retreat rates over rolling hill areas in black soil of Northeast China, Catena, 71, 321–329.

Leyland J., Darby S.E., 2008: An empirical-conceptual gully evolution model for channelled sea cliffs, Geomorphology, 102, (3–4), 419–434. doi:10.1016/j.geomorph.2008.04.017.

Leshchikov F.N., Shats M.M., 1983: Merzlye porody juga Srednej Sibiri, Novosibirsk, Nauka.

Kaczmarek H., Mazaeva O.A., Kozyreva E.A., Khak V.A., 2012: Stacjonarne badania procesów egzogenicznych w strefie brzegowej Zbiornika Brackiego (południe Syberii Wschodniej), Landform Analysis, 20, 47–59.

Maruszczak H., 1973: Erozja wąwozowa we wschodniej części pasa wyżyn południowopolskich, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 151, 15–30.

Mazaeva O.A., Khak V.A., Kozyreva E.A., 2014: Monitoring loka’lnykh beregovyh geosistemow Bratskoe vodohranilise, Geomorfologija, 75–78.

Mazaeva O.A., Grobelska H., Khak V.A., 2006: Rozwój dolinek erozyjnych w strefie brzegowej sztucznego zbiornika wodnego (Zbiornik Bracki, Rosja), Dokumentacja Geograficzna, 32, 195–199.

Ovchinnikov G.I., Pavlov S.Kh., Trzhtsinsky Yu.B., 1999: Izmienienie geologiceskoj sredy v zonah vliâniâ Angaro-Jenisejskih vodohranilis, Nauka, Novosibirsk, 1–254.

Pecherkin I.A., 1969: Geodinamika poberežij Kamskih vodochranilis. Geologiceskie procesy, Perm, 1–308.

Repelewska-Pękalowa J., Pękala K., Zagórski P., Superson J., 2013: Relief. Permafrost and periglacial processes. In: (eds.) P. Zagórski, M. Harasimiuk, J. Rodzik, The Geographical Environment of NW Part of Wedel Jarlsberg Land (Spitsbergen, Svalbard), Faculty of Earth Sciences and Spatial Management Maria Curie-Skłodowska University, Lublin, 166–191.

Rodzik J., Górnikowska M., Terpiłowski S., 2004: Młode rozcięcia erozyjne w rezerwacie „Szwajcaria Podlaska”. In: (eds.) R. Dobrowolski, S. Terpiłowski, Stan i zmiany środowiska geograficznego wybranych regionów wschodniej Polski, Maria Curie-Skłodowska University Press, Lublin, 275–280.

Rodzik J., Terpiłowski S., 2005: Human influence on gully erosion in a sandy side of the Bug River valley (E Poland). In: (eds.) W. Zgłobicki, J. Rejman, Human impact on sensitive geosystems, Maria Curie-Skłodowska University Press, Lublin, 95–104.

Ryzhov Y.V., Kobylkin D.V., 2011: Distribution and development of gullies in Southern East Siberia (Russia). In: (eds.) G. Janicki, J. Rejman, W. Zgłobicki, Human impact on gully erosion, Landform Analysis, 17, 151–155.

Poesen J., Nachtergaele J., Verstraeten G., Valentin C., 2003: Gully erosion and environmental change: importance and research needs, Catena, 50, 91–133.

Popov I.V., 1951: Inziniernaâ geologiâ, Geolizdat, Moscow, 1–444. Vandekerckhove L., Poesen J., Oostwoud Wijdenes D., Gyssels G., 2001: Short-term bank gully retreat rates in Mediterranean environments, Catena, 44 (2), 133–161.

Smolska E., 2007: Development of gullies and sediment fans in last-glacial areas on the example of the Suwałki Lakeland (NE Poland), Catena, 71, 122–131.

Superson J., Zagórski P., 2008: Uwarunkowania procesów erozyjnych na krawędzi podniesionej terasy morskiej w okolicy Calypsobyen (NW Ziemia Wedela Jarlsberga, Spitsbergen). In: (eds.) A. Kowalska, A. Latocha, H. Marszałek, J. Pereyma, Środowisko przyrodnicze obszarów polarnych, Wrocław, 71–78.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2014.69.1.117
Data publikacji: 2015-05-21 18:02:27
Data złożenia artykułu: 2015-05-13 10:50:50


Statystyki


Widoczność abstraktów - 839
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 517

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.