Warunki kształtowania się odpływu w zlewni Czechówki
Streszczenie w języku polskim
W pracy przedstawiono charakterystykę hydrologiczną Czechówki, której zlewnia (80,1 km2) położona jest we wschodniej części Płaskowyżu Nałęczowskiego, subregionu Wyżyny Lubelskiej. Jest to teren o żywej rzeźbie lessowej, z typowymi wąwozami, stromymi zboczami i zrównaniami wierzchowinowymi. W środkowej części zlewni, w dnie doliny Czechówki, wybudowane zostały studnie głębinowe ujęcia „Sławinek”, oddane do eksploatacji w marcu 1961 r. W pierwszych latach jego funkcjonowania stwierdzano zanik przepływu rzeki w obszarze oddziaływania ujęcia. Od początku XXI w., przy zdecydowanie mniejszej eksploatacji wód podziemnych i wyższych opadach atmosferycznych, przepływ Czechówki utrzymywał się na całej długości rzeki. Celem pracy jest charakterystyka hydrologiczna Czechówki, a szczególnie zmian przepływu wynikających z narastającej antropopresji. Podstawę opracowania stanowiły zbierane od połowy XX w. dane hydrologiczne i hydrogeologiczne. W 2002 r. uruchomiono stacjonarne obserwacje wodowskazowe w przekroju zamykającym zlewnię o powierzchni 61 km2 przy Ogrodzie Botanicznym UMCS. Średni przepływ Czechówki w latach 2003–2017 wynosił 0,088 m3·s–1, a odpływ jednostkowy tylko 1,44 dm3·s–1·km2. Zasoby wodne Czechówki mają istotne znaczenie w zaopatrzeniu w wodę Lublina. Wielkość eksploatacji zasobów wody decyduje o charakterze równowagi hydrodynamicznej, o zasilaniu wodami podziemnymi dolin i koryt rzecznych, ewentualnie o ucieczce wody powierzchniowej do podziemia, a także o funkcjonowaniu źródeł i przepływie Czechówki.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Boczek A., 2006: Zmiany przepływu Czechówki w obrębie ujęcia „Sławinek” w woo5 roku. Maszynopis Zakł. Hydrografii UMCS Lublin, 1-67.
Butrym J., Harasimiuk M., Henkiel A., 1982: Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50000 a.Lublin. Wyd. Geol. Warszawa.
Chałubińska A., Wilgat T., 1954: Podział fizjograficzny województwa lubelskiego. [W:] Przew. V Ogólnop. Zjazdu PTG. Lublin, 3-44.
Doborzyński S., 1904: Źródła żelaziste w Lubelskim. Przegl. Techn., 42, Warszawa, 492-493.
Harasimiuk M., Henkiel A., 1982: Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Lublin. PIG Warszawa.
Karpiński W., 1857: Rozbiór wody żelaznej Sławinkowskiej. Tygodnik Lekarski, 20.
Kowalska A., Burlikowska I., Michalczyk Z., 1975: Wpływ eksploatacji wody podziemnej na środowisko geograficzne w obszarze kredowo-lessowym. Czas. Geogr. XLVI, 3. Wrocław, 265-276.
Krajewski S., Motyka J., 1999: Model sieci hydraulicznej w skałach węglanowych w Polsce. Biul. PIG. Hydrogeologia, 388, 115-138.
Krisztafowicz N.I., 1902: Gidro-geołogiczeskoie opisanie territorii goroda Liublina i jego okresnostiej. Warszawa, 1-293.
Mapa Podziału Hydrograficznego Polski 1:10 000. 2007. Zakład Hydrografii i Morfologii Koryt Rzecznych IMGW Warszawa.
Mącik M,. Wojdanowicz M., 1977: Z badań nad denudacją w dorzeczu górnej Czechówki. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 193, 101-121.
Michalczyk Z. (red.) 1993: Źródła zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Wyd. UMCS Lublin.
Michalczyk Z. (red.) 1997: Strategia wykorzystania i ochrony wód w dorzeczu Bystrzycy. Wydawnictwo UMCS. Lublin, 1-192.
Michalczyk Z., Chmiel S., Głowacki S., Sposób J., 2017: Eksploatacja zasobów wody podziemnej w Lublinie w latach 1955-2015. Przegl.Geolog. v. 65, nr ½, 1344-1349.
Michalczyk Z., Łoś M., Sawicka-Ner Z., 1983: Zasięg oddziaływania ujęć wód podziemnych miasta Lublina, IG, Pr. Hydrogeol. - seria spec., z.16, 1-83.
Michalczyk Z., Rederowa E., 1993: Źródła w dorzeczu Bystrzycy. [W:] Źródła zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Wyd. UMCS, 93-157.
Pietruszka W., Szczerbicka M., Zezula H., 2002: Mapa Hydrogeologiczna Polski, 1:50 000, ark. Lublin. PIG Warszawa.
Wilson W., 1859: O wodach mineralnych żelaznych w Sławinku. Tygodnik Lekarski, 177-180.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2018.73.0.65-81
Data publikacji: 2019-06-05 09:01:30
Data złożenia artykułu: 2018-08-20 09:32:49
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Sławomir Głowacki
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.