Znaczenie doliny Bystrzycy w strukturze przestrzennej Lublina w aspekcie historycznym, przyrodniczym i funkcjonalnym oraz możliwości jej zagospodarowania

Jadwiga Marta Wojciechowska-Bartnik, Olga Jałtoszuk

Streszczenie w języku polskim


Doliny rzeczne posiadają wyjątkowo korzystne warunki dla rozwoju osadnictwa. Równocześnie są to jedne z najbardziej wartościowych i wrażliwych na antropopresję typów środowiska, w związku z tym zagospodarowanie tych terenów rodzi liczne konfl ikty. W pracy, na przykładzie doliny Bystrzycy w Lublinie, przeanalizowano zagadnienia związane z rzeką przepływającą przez miasto. Wykorzystując liczne materiały, między innymi kartografi czne i dokumentację fotografi czną, przeprowadzono analizy: stanu środowiska przyrodniczego, zagrożenia powodziowego oraz funkcjonalno-przestrzenne, w tym zmiany w czasie. Podsumowaniem jest ocena możliwości dla wielofunkcyjnego zagospodarowania z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych.


Słowa kluczowe


miasta, doliny rzeczne, zagospodarowanie przestrzenne, rozwój, Lublin, Bystrzyca

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Andrzejczuk W., 2007: Krajobraz dolin rzecznych, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 9–27.

Bernat S., 2007: Rewitalizacja dolin rzecznych w miastach, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 255–265.

Borowska-Pakuła J., Bober A., 2017: Analiza parametrów fi zykochemicznych oraz składu chemicznego wód rzecznych Lublina. Nauki Przyrodnicze 4 (180), 42–51.

Bartoszewski S., Michalczyk Z., Sposób J., Turczynski M., Zielinska B., 2012: Transformacja warunków obiegu wody na obszarze Lublina, [w:] Z. Michalczyk (red.), Ocena warunków występowania wody i tworzenia się spływu powierzchniowego w Lublinie. Wyd. UMCS, Lublin, 56–68.

Böhm A., 2007: System parków rzecznych w Krakowie, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 277–284.

Chałubińska A., Wilgat T., 1954: Podział fizjograficzny województwa lubelskiego, [w:] Przewodnik V Ogólnopolskiego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. PTG, Lublin, 3–44.

Czechowicz J., 2002: Poemat o mieście Lublinie: 99 urodziny Poety, 15 marca 1903 – 15 marca 2002. Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, Wojewódzki Dom Kultury, Lublin, 17.

Chmielewski T.J., 1998: Rezerwaty przyrody oraz projekty innych form szczególnej ochrony przyrody i krajobrazu, [w:] T.J. Chmielewski (red.), Inwentaryzacja przyrodnicza miasta Lublina. Urząd Miasta Lublin, Lublin (mat. niepubl.), 67–74.

Dobrowolski R., Michalczyk Z., Pawlik-Skowrońska B., Pęczuła W., Szczepaniak Z., 2016: Zalew Zemborzycki – diagnoza aktualnego stanu oraz propozycje strategii działań mających na celu poprawę jakości wody i ograniczenie zakwitów sinic, na zlecenie Prezydenta Miasta Lublin. Lublin.

Gacka-Grzesikiewicz E., Cichocki Z., 2001: Program ochrony dolin rzecznych w Polsce. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 144.

Gawarecki H., 1974: O dawnym Lublinie. Szkice z przeszłości miasta. Wyd. Lubelskie, Lublin, 316.

Gordon C.V., 1950: The Urban Revolution. The Town Planning Review, 21, 1 (Apr., 1950), 3–17. https://doi.org/10.3828/tpr.21.1.k853061t614q42qh

Harasimiuk M., Henkiel A., 1982: Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski, Arkusz Lublin (749) 1:50 000. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 83.

Hyła M., Kopta T., 2008: Instrukcja projektowania infrastruktury rowerowej, Wyjaśnienia dla standardów technicznych dla infrastruktury rowerowej miasta Słupska. Pracownia Edukacji Marcin Hyła dla Zarządu Dróg Miejskich w Słupsku, Słupsk, 32.

Jałtoszuk O., Wojciechowska-Bartnik J., 2012: Frontem do rzeki, (mat. niepubl.), Lublin.

Kałamucka W., 2007: Doliny rzeczne województwa lubelskiego na tle systemu obszarów chronionych, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 121–131.

Kijowski A., Rączkowski W., 2007: Przekształcenia sieci osadniczej dolin rzecznych w Wielkopolsce i ich rola w planowaniu przestrzennym, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 301–311.

Kociuba D., 2003: Zmiany funkcji dolin rzecznych na obszarze Lublina. Annales UMSC, sec. B, 58 (5), 121–137.

Kociuba D., Superson J., 2005: Antropogeniczne zmiany sieci hydrograficznej i funkcji dolin rzecznych na obszarze Lublina w XIX wieku, [w:] J.M. Waga, K. Kocel (red.), Człowiek w środowisku przyrodniczym – zapis działalności. Sosnowiec 2003, 100–105.

Kaszewski B., Gluza A., Siwek M., 2014: Rola suchych dolin w kształtowaniu stosunków termiczno-wilgotnościowych Lublina, [w:] E. Trzaskowska (red.), Wąwozy i suche doliny Lublina Potencjał i zagrożenia. Urząd Miasta Lublin, Lublin, 55–70.

Kwiatkowska-Fabryś M., Kucharczyk M., 1998: Wodne, łąkowe, murawowe i ruderalne zbiorowiska roślinne miasta Lublina, [w:] Chmielewski T.J. (red.), Inwentaryzacja Przyrodnicza Miasta Lublina. Urząd Miasta Lublin, Lublin (mat. niepubl.), 53–59.

Maksymiuk G., 2005: Rozwój terenów rekreacyjnych – wspomaganie czy ograniczenie w przyrodniczej rewitalizacji miast. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2005, 149–156.

Mapy zagrożenia powodziowego wraz z głębokością wody, 2013: skala 1:10 000 (arkusze. M-34-33-D-b-2, M34-34-C-a-1, M34-34-A-c-3, M34-34-A-c-2, M34-34-A-c-1, M34-34-A-a-4, M34-34-A-b-3), KZGW.

Michalczyk Z., 2012: Terenowe czynniki kształtujące zasoby wodne dorzecza Bystrzycy, [w:] Z. Michalczyk (red.), Ocena warunków występowania wody i tworzenia się spływu powierzchniowego w Lublinie. Badania hydrograficzne w poznawaniu środowiska. Wyd. UMCS, Lublin, 38–46.

Michalczyk Z., Wilgat T., 2008: Wody, [w:] S. Uziak, R. Turski (red.), Środowisko przyrodnicze Lubelszczyzny Lublin. Lubelskie Towarzystwo Naukowe, 113–209.

Pancewicz A., 2004: Rzeka w krajobrazie miasta. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice, 196.

Pawłowska K., 2007: Zagospodarowanie dolin rzecznych jako temat prac projektowych kierunku architektura krajobrazu na Politechnice Krakowskiej, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 312–323.

Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, 2015. Dz. Urz. Woj. Lubel. z 2015 r., poz. 5441, rys. 3.

Plit F., 2007: Korytarze krajobrazów turystycznych w dolinach rzecznych, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 418–425.

Przesmycka N., 2005: Przeobrażenia historycznych terenów zielonych Lublina do 1939 roku. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, I, 157–167.

Raport o stanie środowiska miasta Lublina za rok 1998, 1999. Praca zbior. pod kier. P. Gołofita, W. Piątkowskiego, Miejski Inspektorat Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego, Lublin, 111.

Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2017, 2018. Praca zbior. pod kier. L. Żelaznego. WIOŚ w Lublinie, Biblioteka Ochrony Środowiska, Lublin, 130.

Sempliński P., 1998: Formy rzeźby terenu i inne elementy przyrody nieożywionej i fizjonomii krajobrazu współtworzące tożsamość przyrodniczą i krajobrazową miasta, [w:] T.J. Chmielewski (red.), Inwentaryzacja Przyrodnicza Miasta Lublina. Urząd Miasta Lublin, Lublin (mat. niepubl.), 31–35.

Skrzypek M., Lichota S., 2005: Pytania o wizję, Rozmowy o kulturze przestrzeni. Scriptores, 3 (29), 39–51.

Tölle A., 2010: Restrukturyzacja miejskich obszarów nadwodnych, Aspekty urbanistyczne, zarządzające i społeczno-kulturowe, Biuletyn Instytutu Geografii Społecznej i Gospodarki Przestrzennej UAM. Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, nr 10, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 135.

Zyśko T., Jamróz J., Kwiatkowska-Fabryś M., Kucharczyk M., 1998: Lasy Lublina, [w:] T.J. Chmielewski (red.), Inwentaryzacja Przyrodnicza Miasta Lublina. Urząd Miasta Lublin, Lublin (mat. niepubl.), 36–53.

NETOGRAFIA

www.geoportal.lublin.eu, (dostęp: 17.09.2018), Miejski GeoPortal Systemu Informacji Przestrzennej Lublina, Urząd Miasta Lublin http://mapy.isok.gov.pl/imap/, (dostęp: 20.09.2018), Internetowy System Osłony Kraju, KZGW




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2018.73.0.195-211
Data publikacji: 2019-06-05 09:01:39
Data złożenia artykułu: 2018-10-05 00:05:54


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1968
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 969

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Olga Jałtoszuk, Jadwiga Marta Wojciechowska-Bartnik

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.