Prawna sytuacja ludności Rapa Nui w świetle regionalnych norm prawa międzynarodowego

Joanna Siekiera

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu było zaprezentowanie sytuacji ludności Rapa Nui (Wyspy Wielkanocnej) oraz dokonanie jej prawnej analizy w świetle regionalnych norm prawa międzynarodowego. Rapa Nui została zaanektowana przez Chile w 1888 r. Od tego czasu obserwuje się łamanie praw ludności autochtonicznej zamieszkującej Wyspę. Sytuacja prawna mieszkańców Wyspy Wielkanocnej jest trudna ze względu na nierespektowanie przez chilijski rząd m.in. prawa do samostanowienia czy prawa do ochrony środowiska naturalnego. Założeniem badawczym było omówienie sytuacji faktycznej, w jakiej znajdują się autochtoni, oraz skonfrontowanie jej z sytuacją prawną, która daje sposobność do polepszenia trudnej pozycji Rapa Nui. Istnieje szereg norm prawa regionalnego Ameryki, wraz z serią wyroków Międzyamerykańskiego Trybunału Praw Człowieka, które mogą pomóc w faktycznym odzyskaniu swobód przez miejscową ludność, a także doprowadzić do poprawy ich sytuacji materialnej. Zastosowana metoda badawcza to metoda analizy prawnej, polegająca na analizie treści obowiązujących regulacji prawnych, umów prawa wewnętrznego, regionalnego sądownictwa oraz międzynarodowych porozumień regulujących sytuację mniejszości autochtonicznych, a także wewnętrznych danych urzędowych. Wyniki wskazują na konkretne możliwości prawne dla ludności Rapa Nui, która ma podstawy egzekwować swoje prawa w zakresie uniwersalnych swobód obywatelskich, respektowania ich konstytucyjnych praw społecznych i ekonomicznych wraz z prawem do życia w czystym środowisku naturalnym.

Słowa kluczowe


Rapa Nui, Wyspa Wielkanocna, Chile, prawo międzynarodowe

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Literatura

Campbell P., 2006: Easter Island: On the Verge of a Second Environmental Catastrophe. Rapa Nui Journal, 20(1), 67–70.

Castri F. di, 2003: The Dynamic Future of Rapa Nui. Rapa Nui Journal, 17(1), 44–48.

Coulter R.T., 2015: The Situation of the Indegenious People of Rapa Nui and International Law: Reflections on Indigenious People and the Ethics of Remediation. Santa Clara Journal of International Law, 13(1), 293–305.

Gacitúa-Marió E., 2000: Indigenous Peoples in Chile: Current Situation and Policy Issues. Poverty and Income Distribution in a High Growth Economy: The Case of Chile 1987–98, 2/7, 170–196.

Gallegos I., 2011: Easter Island Rapa Nui peoples’ land claims’ turns international. Merco Press, 10.02.2011.

Hannum H., 1993: Rethinking Self-Determination. Virginia Journal of International Law, 34(1), 1–69.

Hito S., 2004: Vaai Hanga Kainga Giving Care to the Motherland: Conflicting Narratives of Rapanui. Journal of Intercultural Studies, 25(1), 22–34. https://doi.org/10.1080/07256860410001686992

Jędrusik M., 2005: Wyspy tropikalne. W poszukiwaniu dobrobytu. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Legrand C., 2013: Easter Island issues Chile with independence threat. The Guardian, 15.01.2013.

Levine S., 2016: Pacific Ways: Government and Politics in the Pacific Islands. Victoria University Press, Wellington.

Pawlicki J., 2014: Cały smutek Rapa Nui, czyli dramat Wyspy Wielkanocnej. Newsweek, 20.04.2014.

Pereyra-Uhrle M., 2011: Easter Island Land Law. New Zealand Association of Comparative Law, 12, 133–142.

Romero S., 2012: Slow-Burning Challenge to Chile on Easter Island. The New York Times, 6.10.2012.

Young F.W., 2016: Rapa Nui. The Contemporary Pacific, 28(1), 237–244. https://doi.org/10.1353/cp.2016.0022

Young F.W., 2017: Rapa Nui. The Contemporary Pacific, 29(1), 173–181. https://doi.org/10.1353/cp.2017.0013

Akty prawne

Amerykańska Konwencja Praw Człowieka z dnia 22 listopada 1969 r.

Deklaracja praw ludów tubylczych z dnia 13 września 2007 r.

Deklaracja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 14 grudnia 1960 r. w sprawie przyznania niepodległości krajom kolonialnym GA Res. 1514 (XV).

Deklaracja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 24 października 1970 r. w sprawie zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współpracy między państwami GA Res. 2625 (XXV).

Karta Narodów Zjednoczonych z dnia 26 czerwca 1945 r. (Dz.U. 1947, nr 23, poz. 90).

Karta Organizacji Państw Amerykańskich z dnia 30 kwietnia 1948 r.

Konstytucja Polityczna Republiki Chile (Constitución Política de la República de Chile de 1980) z dnia 8 sierpnia 1980 r. (Ministerio Secretaría General De La Presidencia CPR Art. 1° D.O. 24.10.1980 LEY N° 19.611 Art. Único Nº1 D.O. 16.06.1999).

Konwencja MOP nr 169 w sprawie ludności rdzennej i plemiennej z dnia 27 czerwca 1989 r.

Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych z dnia 16 grudnia 1966 r. (Dz.U. 1977, nr 38, poz. 169).

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z dnia 16 grudnia 1966 r. (Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167).

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r.

Prawo rozwoju lokalnego (Ley de Desarrollo Indígena) z dnia 5 października 1993 r. (LEY 20117 Art. Único D.O. 08.09.2006).

Principles which should guide Members in determining whether or not an obligation exists to transmit the information called for under Article 73e of the Charter, 15 December 1960 GA Res. 1541 (XV).

Reforma konstytucyjna ustanawiająca specjalne terytoria Wyspy Wielkanocnej i archipelagu Juana Fernandeza (Reforma Constitucional Que Establece Los Territorios Especiales De Isla De Pascua Y Archipielago Juan Fernandez) z dnia 30 lipca 2007 r.

Orzecznictwo

Wyrok Kichwa People of Sarayaku v. Ecuador, C/245 (27.06.2012).

Wyrok Mayagna (Sumo) Community of Awas Tingni v. Nicaragua, C/79 (31.08.2001).

Wyrok Sawhoyamaxa Indigenous Community v. Paraguay, C/146 (29.05.2006).

Źródła internetowe

http://hrbrief.org/hearings/human-rights-situation-rapa-nui-people-chile

http://hrbrief.org/hearings/indigenous-peoples-right-to-prior-consultation-in-chile

https://indianlaw.org/content/disputes-over-rapa-nui-sacred-sites-leads-more-violent-evictions

https://indianlaw.org/rapa-nui/home

https://minorityrights.org/minorities/rapanui

https://nvdatabase.swarthmore.edu/content/rapa-nui-campaign-immigration-regulation-2009

https://whc.unesco.org/en/list/715

https://www.berkeley.edu/news/media/releases/2002/11/peace/rapu.html

https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/print_ci.html

http://www.coha.org/limiting-migration-to-rapa-nui

http:// www.facebook.com/pg/parlamentorapanui/about/?ref=page_internal

https://www.france24.com/en/20180730-easter-island-rapa-nui-chile-restrict-length-stay-non-tourists

https://www.lemondediplomatique.cl/Documento-del-Parlamento-Rapanui.html




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2019.74.0.281-295
Data publikacji: 2019-11-15 15:18:39
Data złożenia artykułu: 2019-07-17 14:47:36


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1142
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 667

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Joanna Agnieszka Siekiera

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.