Badania fizykochemiczne, petrograficzne oraz mineralogiczne lubelskiego bursztynu

Streszczenie w języku polskim

W pracy przedstawiono po raz pierwszy wyniki badań lubelskiego bursztynu oraz glaukonitu i piaskowców, które towarzyszyły złożom bursztynu. Materiał do badań pozyskano bezpośrednio z wyrobisk górniczych. Przeprowadzono kompleksowe analizy glaukonitu, piaskowców oraz bursztynów pobranych ze ścian eksploatacyjnych kopalni Stellarium (złoże Górka Lubartowska-Niedźwiada). W artykule dokonano charakterystyki petrograficznej i mineralogicznej glaukonitu oraz piaskowców. Zaprezentowano również badania spektroskopowe FTIR bursztynów pobranych ze spągu, środkowej części oraz stropu serii złożowej, a także z piaskowców o różnej twardości (twarde, średnie, miękkie). Przeprowadzone badania FTIR nie wykazały jednoznacznej zależności pomiędzy stopniem depolimeryzacji bursztynu a jego położeniem w profilu ani pomiędzy zawartością wiązań C=O i C–H a twardością skały macierzystej. Zaobserwowano natomiast wyraźny wzrost zawartości wiązań C=C w bursztynach wydobytych z piaskowców o większej twardości, co może wskazywać na częściową degradację sieci polimerowej, prowadzącą do obniżenia stopnia usieciowania struktury. Badania nanomechaniczne AFM wykazały, że bursztyny z piaskowców twardych cechują się wyższą sztywnością i kruchością, przy jednoczesnym spadku sprężystości. Niewielkie różnice w wartościach modułu sprężystości odnotowano także w zależności od głębokości pobrania próbek i barwy bursztynu – odmiany mleczne charakteryzowały się wyższymi wartościami modułu Younga. Uzyskane wyniki stanowią podstawę do dalszych badań nad genezą bursztynu lubelskiego oraz jego odrębnością względem innych odmian sukcynitu (bursztynu bałtyckiego).