Zjawisko bałkanizacji na przykładzie wojen bałkańskich 1912–1913

Tomasz Lenkiewicz

Streszczenie w języku polskim


Bałkanizacja definiowana jest jako termin polityczno-geograficzny oraz polityczno-prawny określający złożoną specyfikę regionu bałkańskiego. Badacze wskazują przede wszystkim na pięć najistotniejszych zjawisk i procesów, których zaistnienie warunkuje holistyczny opis tego pojęcia. Wojny bałkańskie 1912–1913 – ich przebieg oraz skutki – doprowadziły do istotnych zmian politycznych, społecznych i ekonomicznych na Bałkanach, które implikowały: polityczno-geograficzne rozdrobnienie regionu, jego fragmentaryzację oraz dezintegrację w wymiarach: politycznym, kulturowym, gospodarczym. Należy zatem wskazać, że wywarły znaczący wpływ dla pełnego określenia podstaw definicyjnych terminu „bałkanizacja”.


Słowa kluczowe


Balkanization; Balkan region; Balkan Wars; Balkan League; European diplomacy

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Batowski H., Podstawy sojuszu bałkańskiego 1912 r. Studium historii dyplomatycznej 1806–1912, nakł. Polskiego Towarzystwa dla Badań Europy Wschodniej i Bliskiego Wschodu, Kraków 1939.

Bazylow L., Historia powszechna 1789–1918, Książka i Wiedza, Warszawa 1995.

Beckett I.F.W., Pierwsza wojna światowa, Książka i Wiedza, Warszawa 2009.

Clark Ch., Lunatycy. Jak Europa poszła na wojnę w roku 1914, Dialog, Warszawa 2017.

Dobrzycki W., Historia stosunków międzynarodowych 1815–1945, Scholar, Warszawa 2012.

Dudek A., Turcja i wojny bałkańskie, [in:] Historia polityczna świata XX wieku 1901–1945, red. M. Bankowicz, Wyd. UJ, Kraków 2004.

Dybczyński A., Bałkanizacja, [in:] Encyklopedia politologii, t. V: Stosunki międzynarodowe, red. T. Łoś-Nowak, A. Florczak, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.

Dymarski M., „Miękkie podbrzusze Europy” – Bałkany w nowoczesnych stosunkach międzynarodowych, [in:] Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, t. 1: Bałkany: Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, red. M. Podolak, Wyd. UMCS, Lublin 2013.

Gibas-Krzak D., Geopolityka Bałkanów, PWN, Warszawa 2021.

Głogowska H., Bałkanizacja, [in:] Encyklopedia politologii, t. IV: Myśl społeczna i ruchy polityczne współczesnego świata, red. M. Marczewska-Rytko, E. Olszewski, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.

Grubačić C., Balkanization of Politics, Politics of Balkanization, “Globalizations”, 2012, vol. 9(3).

Ham P., 1914 rok końca świata, Prószyński i S-ka, Warszawa 2015.

Hobsbawm E., Wiek imperium 1875–1914, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.

Jelavich B., Historia Bałkanów, t. I: Wiek XVIII i XIX, Wyd. UJ, Kraków 2005.

Jelavich B., Historia Bałkanów, t. II: Wiek XX, Wyd. UJ, Kraków 2005.

Joll J., Martel G., Przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej, Książka i Wiedza, Warszawa 2008.

Kaplan R.D., Bałkańskie upiory. Podróż przez historię, Czarne, Wołowiec 2015.

Kassabova K., W stronę Ochrydy. Podróż przez wojnę i pokój, Czarne, Wołowiec 2021.

Kershaw I., Do piekła i z powrotem. Europa 1914–1949, Znak, Kraków 2016.

Krzak A., Charakterystyka wojskowo-geograficzna Półwyspu Bałkańskiego jako teatru działań wojennych w XX wieku, [in:] Bałkańska szachownica. Geopolityczne i geostrategiczne studia o Bałkanach w XX i XXI wieku, red. D. Gibas-Krzak, Adam Marszałek, Toruń 2019.

Krzak A., Wojny bałkańskie 1912–1913, Wyd. im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2017.

Lewandowski E., Pejzaż etniczny Europy, Muza, Warszawa 2005.

Moroz-Grzelak L., Macedońska pamięć historyczna. Imaginarium pomnikowe, [in:] Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością, red. P. Chmielewski, S.L. Szczesio, Wyd. UŁ, Łódź 2013.

Osmańczyk E.J., Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1982.

Osmańczyk E.J., Encyklopedia spraw międzynarodowych i ONZ, PWN, Warszawa 1974.

Pajewski J., Historia powszechna 1871–1918, PWN, Warszawa 1994.

Paruch W., Polityka zdeterminowana przez historię w regionie bałkańskim: status geopolityczny, tożsamość historyczna i procesy narodotwórcze, [in:] Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, t. 1: Bałkany: Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, red. M. Podolak, Wyd. UMCS, Lublin 2013.

Paruch W., Chmura J., Kiedy etnos stał się demosem: uwarunkowania historyczne głównego podziału socjopolitycznego w państwach postjugosłowiańskich, [in:] Systemy polityczne państw bałkańskich, red. T. Bichta, M. Podolak, Wyd. UMCS, Lublin 2012.

Pawłowski K., Konflikt serbsko-albański w Kosowie w latach 1999–2014.

Charakterystyka, uwarunkowania i formy konfliktu społecznego, Wyd. UMCS, Lublin 2016.

Rabka R., Bałkany 1912–1913, Bellona, Warszawa 2010.

Rabka R., Macedonia – Epir – Albania 1912–1913, Bellona, Warszawa 2016.

Ramet S.P. (red.), Polityka Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej po 1989 roku, Książka i Wiedza, Warszawa 2012.

Rekść M., Mity narodowe i ich rola w kreowaniu polityki na przykładzie państw byłej Jugosławii, Wyd. UŁ, Łódź 2013.

Rekść M., Wyobrażenia zbiorowe społeczeństw byłej Jugosławii w XXI wieku. Perspektywa politologiczna, Wyd. UŁ, Łódź 2019.

Simms B., Taniec mocarstw. Walka o dominację w Europie od XV do XXI wieku, Wyd. poznańskie, Poznań 2015.

Tanty M., Bałkany w XX wieku. Dzieje polityczne, Książka i Wiedza, Warszawa 2003.

Tanty M., Bosfor i Dardanele w polityce mocarstw, PWN, Warszawa 1982.

Tanty M., Rosja wobec wojen bałkańskich 1912–1913, PWN, Warszawa 1970.

Todorova M., Bałkany wyobrażone, Czarne, Wołowiec 2008.

Todorova M., The Balkans: From discovery to invention, “Slavic Review”, 1994, vol. 53(2).

Veliu L., Balkanization, [in:] The Palgrave Encyclopedia of Peace and Conflict Studies, eds. O.P. Richmond, G. Visoka, Springer, London 2022.

Waldenberg M., Rozbicie Jugosławii. Jugosłowiańskie lustro międzynarodowej polityki, Scholar, Warszawa 2005.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/bc.2024.9.123-142
Data publikacji: 2024-09-26 12:58:17
Data złożenia artykułu: 2023-06-01 13:46:36


Statystyki


Widoczność abstraktów - 104
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 38

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Tomasz Lenkiewicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.