Email this article “What a Monkey, Sir!” – about the “Adoption” of the Chimpanzee or New Dimensions of the Old Bio-community
Abstract
The author addresses the problem of human and non-human animal relations by analyzing the course and consequences of a scientific experiment presented in Roger Fouts’ Next of Kin. Since the scholar’s testimony, being an example of primatological storytelling follows the patterns of various literary models, Waligóra examines it using the tools of literary studies. At the same time, he considers – in the context of animal studies and the animal-environmental turn – the ethical conditions of various 20th-century primate language teaching projects, including Fouts’ description of teaching sign language to the chimpanzee Washoe. In addition, he recognizes and classifies the project as a convincing exemplification of the gestural hypothesis, i.e. the primacy of gestures in the process of evolution of human linguistic ability.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Abramowska, J. (2010). Pisarze w zwierzyńcu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Bakke, M. (2011). Studia nad zwierzętami. Od aktywizmu do akademii i z powrotem? Teksty Drugie, (3), 193–204.
Bakke, M. (2015). Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Barcz, A. (2013). Posthumanizm i jego zwierzęce odgłosy w literaturze. Teksty Drugie, (1–2), 60–79.
Barcz, A. (2016). Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Blum, D. (1997). All in the Family. The New York Times. Pobrane z: https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/books/97/10/12/reviews/971012.12blumst.html
Calarco, M. (2022). Zoografie. Kwestia zwierzęca od Heideggera do Derridy. Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury.
Czajkowska-Kisil, M., Kuder, A., Linde-Usiekniewicz, J. (2014). Przestrzeń i ruch jako elementy strategii narracyjnych w opowiadaniu historyjek obrazkowych w polskim języku migowym (PJM). W: P. Rutkowski, S. Łozińska (red.), Lingwistyka przestrzeni i ruchu. Komunikacja migowa a metody korpusowe (s. 179–201). Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Pobrane z: https://www.plm.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2012/10/Rutkowski-Lozinska-Lingwistyka-przestrzeni-i-ruchu.pdf
Darwin, K. (1884). O pochodzeniu człowieka. Lwów: Księgarnia Polska A.D. Bartoszewicza i M. Biernackiego.
Dawkins, R. (2009). Bóg urojony. Warszawa: Wydawnictwo CiS.
Dawkins, R. (2010). Najwspanialsze widowisko świata. Świadectwa ewolucji. Warszawa: Wydawnictwo CiS.
Dawkins, R., Dennett, D.C., Harris, S., Hitchens, C. (2019). Czterej Jeźdźcy Apokalipsy. Jak zaczęła się ateistyczna rewolucja. Warszawa: Stare Groszki.
Dąbrowska, D., Krupiński, P. (red.). (2011). (Inne) zwierzęta mają głos. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Dennett, D. (2008). Odczarowanie. Religia jako fenomen naturalny. Warszawa: PIW.
Dennett, D., Plantinga, A. (2014). Nauka i religia. Czy można je pogodzić? Kraków: Copernicus Center Press.
Domańska, E. (2010). Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka? Teksty Drugie, (1–2), 45–55.
Donaldson, S., Kymlicka, W. (2018). Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt. Warszawa: Oficyna 21.
Fouts, R., Mills, S.T. (1999). Najbliżsi krewni. Jak szympansy uświadomiły mi, kim jesteśmy. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Francione, G.L. (2007). Animal Rights and Domesticated Nonhumans. Pobrane z: https://www.abolitionistapproach.com/animal-rights-and-domesticated-nonhumans
Goodall, J. (1999). Wstęp. W: R. Fouts, S.T. Mills, Najbliżsi krewni. Jak szympansy uświadomiły mi, kim jesteśmy. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Gray, J. (2003). Słomiane psy. Myśli o ludziach i innych zwierzętach. Warszawa: Książka i Wiedza.
Gzyra, D. (2016). Zwierzęta pozaludzkie jako podmioty polityki. Koncepcja „zoopolis” i jej krytyka. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, (2), 253–262.
Gzyra, D. (2020). Zwierzęta pozaludzkie. Magazyn Istota. Pobrane z: https://www.istota.info/?p=2758
Harris, S. (2012). Koniec wiary. Religia, terror i przyszłość rozumu. Nysa: Wydawnictwo Błękitna Kropka.
Hitchens, C. (2021). Bóg nie jest wielki. Katowice: Post Factum.
Hoczyk, J. (2014). Posthumanizm a podmiotowość nie-ludzkich zwierząt. Przegląd wybranych problemów komunikacji międzygatunkowej i „międzypodmiotowej”. W: A. Barcz, M. Dąbrowska (red.), Zwierzęta, gender i kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna (s. 137–152). Lublin: e-Naukowiec.
Kochanowski, J. (1980). Dzieła polskie. Warszawa: PIW.
Koziołek, R. (2012). Teoria literatury jako akt wiary. W: J. Olejniczak, M. Baron, P. Tomczok (red.), Teoria nad-interpretacją? (s. 12–29). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kwiatek, Ł. (2016). Wychowane na człowieka. Tygodnik Powszechny. Pobrane z: https://www.tygodnikpowszechny.pl/wychowane-na-czlowieka-35934
Lawick-Goodall, J. van (1974). W cieniu człowieka. Warszawa: PWN.
Parkinson, A. (reż.). (2021). Moje życie z Lucy. Wielka Brytania.
Pollock, M. (2015). Storytelling Apes: Primatology Narratives Past and Future. Pennsylvania: The Pennsylvania State University.
Redzisz, M. (2022). „Była jedną z najbliższych mi istot na świecie”. Historia Lucy, szympansicy, która myślała, że jest człowiekiem. Wysokie Obcasy. Pobrane z: https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,181450,28061144,lucy-szympans-ktory-myslal-ze-jest-czlowiekiem.html?_ga=2.180792423.1582798765.1641757754-1815931675.1634056485#S.W-K.C-B.5-L.1.maly
Review. (b.d.). “Next of Kin” by Roger Fouts. Pobrane z: https://2think.org/nok.shtml
Ritvo, H. (2007). On the Animal Turn. Daedalus, 136(4), 118–122. DOI: 10.1162/daed.2007.136.4.118
Sörlin, S. (2014). Environmental Turn in the Human Sciences: Will It Become Decisive Enough? Pobrane z: https://www.ias.edu/ideas/2014/sorlin-environment
Szaj, P. (2016). Zwierzę jako absolutny Inny – otwieranie nie/możliwości. Analiza i Egzystencja, (36), 53–72. DOI: 10.18276/aie.2016.36-03
Szymborska, W. (2000). Małpa. W: Wiersze wybrane. Kraków: Wydawnictwo a5.
Tischner, J. (1998). Filozofia dramatu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Trojan, M. (2012). Opowieść „wigilijna” o małpach, co miały mówić ludzkim głosem. Pobrane z: https://natemat.pl/blogi/maciejtrojan/44067,opowiesc-wigilijna-o-malpach-co-mialy-mowic-ludzkim-glosem
Trojan, M. (2013). Na tropie zwierzęcego umysłu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Twardowski, M. (2018). Relacja człowiek–zwierzę w paradygmacie biocentrycznym. W: M. Kubisz, J. Tymieniecka-Suchanek (red.), Zwierzę – język – emocje. Dyskursy i narracje (s. 25–32). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Waal, F. de (2016). Bonobo i ateista. W poszukiwaniu humanizmu wśród naczelnych. Kraków: Copernicus Center Press.
Waldau, P. (2011). Religia i zwierzęta. W: P. Singer (red.), W obronie zwierząt (s. 105–125). Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Weil, K. (2014). Zwrot ku zwierzętom. Sprawozdanie. W: A. Barcz, M. Dąbrowska (red.), Zwierzęta, gender i kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna (s. 15–36). Lublin: e-Naukowiec.
Westoll, A. (2013). Szympansy z azylu Fauna. O przetrwaniu i woli życia. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Wężkiewicz-Ziółkowska, D., Wieczorkowska, E. (red.). (2016). Biological turn. Idee biologii w humanistyce współczesnej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Żychliński, A. (2009). Homo loquens. O różnicy antropologicznej. Teksty Drugie, (5), 56–84.
Żywiczyński, P., Wacewicz, S. (2015). Ewolucja języka. W stronę hipotez gesturalnych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2023.8.405-423
Date of publication: 2023-11-01 15:57:08
Date of submission: 2023-01-15 21:04:56
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2023 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.