The Struggle of Ambiguity and Exorcisms

Grażyna B. Tomaszewska

Abstract


The topic of the study is one of the last poetry volumes by Czesław Miłosz entitled The Second Space (Pol. Druga przestrzeń), through which the author of the article looks at the complications of Miłosz’s ambiguous religiousness. It is full of tension and contradictions to which the poet tries to address with various results. Miłosz avoids easy solutions, typical for common faith. The article talks about Miłosz’s longing for the explicitness as a form of protest against evil and terror of this world, a form of protest against its ambiguous dimension, which forces the acceptance of passing, suffering, decay, death. It shows various forms of transgression of the antinomy created by the coexistence of beauty and the cruelty of life (i.a. experience of epiphany) and juxtaposes its specific character of his existential axiology.

Keywords


existential axiology; Miłosz’s religiousness; contradiction; The Second Space

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Baudrillard, J. (2009). Przejrzystość zła. Esej o zjawiskach skrajnych. Warszawa: Wydawnictwo Sic!

Biedrzycki, K. (2011). Miasto bez imienia. W: A. Fiut (red.), Poznawanie Miłosza 3. 1999–2010 (s. 408–551). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Bielik-Robson, A. (2004). Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia. Kraków: TAiWPN Universitas.

Bielik-Robson, A. (2008). Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje. Kraków: TAiWPN Universitas.

Bielik-Robson, A. (2012). Erros. Mesjański witalizm i filozofia. Kraków: TAiWPN Universitas.

Bieńkowska, E. (1979). Usta ciemności. Znak, nr 1–2, 83–109.

Błoński, J. (2011). Miłosz jak świat. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Chwin, S. (2012). Miłosz. Interpretacje i świadectwa. Gdańsk: Wydawnictwo Tytuł.

Franaszek, A. (2014). Nie wejdziem do królestwa, gdzie poezja czysta. Gazeta Wyborcza. Magazyn Świąteczny, nr 142. Pobrane z: https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,16183842,Nie_wejdziem_do_krolestwa__gdzie_poezja_czysta.html (dostęp: 10.07.2020).

Heuckelom, K. van (2004). „Patrzeć w promień od ziemi odbity”. Wizualność w poezji Czesława Miłosza. Warszawa: IBL PAN.

Hutin, S. (1987). Gnostycy. Literatura na Świecie, nr 12, 12–48.

Ingarden, R. (1960). O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jastrzębski, J. (2011). „Być samym czystym patrzeniem bez nazwy”. W: A. Fiut (red.), Poznawanie Miłosza 3. 1999–2010 (s. 236–250). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Jung, C.G. (1995). Odpowiedź Hiobowi. Warszawa: Wydawnictwo Ethos.

Kierkegaard, S. (2010). Albo-albo (T. 1). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Klejnocki, J. (2011). Wobec Nieuchronnego. O jednym wierszu Czesława Miłosza. W: A. Fiut (red.), Poznawanie Miłosza 3. 1999–2010 (s. 632–639). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Markowski, M.P. (2013). Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki. Kraków: TAiWPN Universitas.

Miłosz, C. (1980). Widzenia nad Zatoką San Francisco. Paryż: Instytut Literacki.

Miłosz, C. (1990). Rodzinna Europa. Warszawa: Czytelnik.

Miłosz, C. (2002). Druga przestrzeń. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Miłosz, C. (2010). Rosja. Widzenia transoceaniczne (T. 1: Dostojewski – nasz współczesny). Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich.

Miłosz, C. (2011). Wiersze wszystkie. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Mrożek, S. (2010). Dziennik (T. 1: 1962–1969). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Nowosielski, J. (2013). Zagubiona bazylika. Refleksje o sztuce i wierze. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Nycz, R. (2001). Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków: TAiWPN Universitas.

Pilch, A. (2008). O rozpoznawaniu i urzeczywistnianiu wartości w poezji współczesnej. Pytania o wartości w szkolnej polonistyce. W: A. Janus-Sitarz (red.), Wartościowanie a edukacja polonistyczna (s. 145–159). Kraków: TAiWPN Universitas.

Plotyn (2000). Enneady I–III. Warszawa: Akme.

Ricoeur, P. (1986). Symbolika zła. Warszawa: Pax.

Scholem, G. (1997). Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki. Warszawa: Czytelnik.

Sławek, T. (2011). Bóg, przyjaźń, myśl. Czytając Blake’a i Miłosza. W: A. Fiut (red.), Poznawanie Miłosza 3. 1999–2010 (s. 59–80). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Stala, M. (2011). Ekstaza o wschodzie słońca. W kręgu głównych tematów poezji Czesława Miłosza. W: A. Fiut (red.), Poznawanie Miłosza 3. 1999–2010 (s. 109–171). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Stróżewski, W. (2002). Wokół piękna. Szkice z estetyki. Kraków: TAiWPN Universitas.

Szczukowski, D. (2008). Tadeusz Różewicz wobec niewyrażalnego. Kraków: TAiWPN Universitas.

Tomaszewska, G.B. (2007). Jak widzi dusza? Estetyka i metafizyka światła w „Panu Tadeuszu”. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Tomaszewski, M. (1998). Od chaosu do kosmosu. Szkice o literaturze polskiej i francuskiej XX wieku. Warszawa: IBL PAN.

Zarębianka, Z. (2014). Wtajemniczenia (w) Miłosza. Pamięć – duch(owość) – wyobraźnia. Kraków: Wydawnictwo Homini.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2020.5.283-298
Date of publication: 2020-12-31 10:41:45
Date of submission: 2019-09-26 17:39:40


Statistics


Total abstract view - 1162
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2020 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.