Envoyer cet article par courriel O lekturze intuicyjnej w dobie neuronauki
Résumé
Autorkę interesuje zakres modyfikacji szkolnej polonistyki przez odkrycia z zakresu neuronauki społecznej. Odwołując się do filozofii (Henriego Bergsona, Romana Ingardena, Francisco Vareli), najnowszych odkryć z zakresu neurologii, rozważa różnice pomiędzy „przeżywaniem” a „doświadczaniem”. Przywołano też wcześniejsze koncepcje dydaktyczne (Kazimierza Wóycickiego, Bronisława Poletura, Wincentego Okonia, Stanisława Bortnowskiego, Anny Janus‑Sitarz) oraz wyniki eksperymentu związanego z intuicyjnym odbiorem wiersza Bolesława Leśmiana ***Wyszło z boru ślepawe, zjesieniałe zmrocze… Na tej podstawie została nakreślona strategia lektury intuicyjnej opartej na fenomenologii, neuronauce i własnej praktyce nauczycielskiej.
Mots-clés
Texte intégral :
PDF (Język Polski)Références
Abrams M.H., Zwierciadło i lampa. Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, Gdańsk 2003.
Bortnowski S., Ku czytaniu intuicyjnemu i impresyjnemu, [w:] idem, Jak uczyć poezji?, Warszawa 1991.
Bortnowski S., Młodzież a lektury szkolne, Warszawa 1974.
Chmiel M., Herman W., Pomirska Z., Doroszewski P., Słowa na czasie. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy trzeciej gimnazjum, Warszawa 2010.
Cofalik J., Malarstwo i muzyka w nauczaniu języka polskiego, Katowice 1961.
Czabanowska-Wróbel A., „Niepojętność zieloności” i „możliwość szkarłatu”. O kolorystyce Bolesława Leśmiana, [w:] eadem, Złotnik i śpiewak. Poezja Leopolda Staffa i Bolesława Leśmiana w kręgu modernizmu, Kraków 2009.
Duch W., Trzy mózgi. Notatki do wykładów, www.fizyka.umk.pl/~duch/Wyklady/Mozg/05-2-trzy_mozgi.htm [dostęp: 21.09.2017].
Dziekanowski C., Intuicyjna prawda literatury [rozmowa z T. Olchanowskim], „ALBO albo. Inspiracje Jungowskie. Problemy Psychologii i Kultury” 2002, nr 4.
Głowiński M., Zaświat przedstawiony, [w:] idem, Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana, Kraków 1998.
Grodecka A., Dydaktyka polonistyczna w kontekstach neuronalnych, [w:] Edukacja polonistyczna. Metamorfozy kontekstów i metod, red. M. Karwatowska, L. Tymiakin, Lublin 2017.
Grodecka A., Wstęp, [w:] Pisarze i mózg, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2018, nr 34.
Hasło: jesiennieć, [w:] Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj/jesiennie%C4%87.html [dostęp: 18.02.2019].
Ingarden R., Dążenia fenomenologów (1919), [w:] idem, Z badań nad filozofią współczesną, Warszawa 1963.
Ingarden R., Intuicja i intelekt u Henryka Bergsona. Przedstawienie teorii i próba krytyki, [w:] idem, Z badań nad filozofią współczesną, Warszawa 1963.
Ingarden R., O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, Warszawa 1988.
Ingarden R., U podstaw teorii poznania, cz. 1, Warszawa 1971.
Janus-Sitarz A., Wolność i etyka czytania hermeneuty, [w:] eadem, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole. Konstatacje, oceny, propozycje, Kraków 2009.
Jung C.G., Typy psychologiczne, Warszawa 1997.
Karkut D., Malarskie inspiracje lekcji polonistycznych, [w:] Polonistyka zintegrowana, red. K. Ożóg, J. Pasterska, Rzeszów 2000.
Kokoszka M., Poeta-żuk zielony, czyli o Leśmianowskim mikroświecie, [w:] Zaczytani. Tom jubileuszowy dla Profesor Anny Węgrzyniak, red. M. Bernacki, T. Bielak, I. Gielata, K. Koziołek, Bielsko-Biała 2012.
Kur E., Pomoce obrazowe – refleksja Kazimierza Wóycickiego o roli sztuki wysokiej w dydaktyce polonistycznej (odczytanie we współczesnej perspektywie), [w:] eadem, Dydaktyka polonistyczna i jej konteksty, cz. 2: Sztuka – estetyka – kultura, Siedlce 2018.
Kwiatkowska H., Przeżycie literackie a moralne postawy uczniów, Warszawa 1981.
Kwiatkowska H., Rola przeżycia w kontakcie ucznia z dziełem literackim, [w:] Nowoczesne tendencje w dydaktyce literatury i języka polskiego, red. W. Paterniak, Warszawa 1974.
Lausz K., Metoda intuicyjna (intuitywna), metoda impresyjna, [w:] idem, Podstawowe problemy współczesnej metodyki literatury, Warszawa 1970.
Leśniewski N., Hermeneutyka przeżycia, „Teksty Drugie” 2007, nr 1/2.
Matuchniak-Krasuska A., Publiczność wobec metafory plastycznej. O recepcji groteski Jerzego Dudy-Gracza, Łódź 1999.
Mikeska-Kycia D., Zagadnienie intuicji w filozofii Romana Ingardena, Kraków 2014.
Mlodinow L., Nieświadomy mózg. Jak to, co dzieje się za progiem świadomości, wpływa na nasze życie, Warszawa 2016.
Myers D.G., Dwa rodzaje wiedzy, [w:] idem, Intuicja – jej siła i słabość, Taszów 2004.
Myrdzik B., Rola hermeneutyki w edukacji polonistycznej, Lublin 1999.
Neville B., Psyche i edukacja. Emocje, wyobraźnia i nieświadomość w uczeniu się i nauczaniu, Kraków 2009.
Okoń W., Podstawy wykształcenia ogólnego, Warszawa 1976.
Poletur B., Interpretacja lektury w szkole jako środek kształcenia intuicji bezpośredniego przeżycia i wyobraźni twórczej, „Ogniwo” 1924, nr 5/7, 8/9, 11, 12.
Rosińska Z., Tożsamość odbiorcy. Psychoanalityczne punkty widzenia, [w:] Twórczy odbiór sztuki, red. J. Brach-Czaina, Białystok 1992.
Sobańska M., Apollo i Psyche w edukacji polonistycznej. W kręgu badań nad umysłem i intuicją, Poznań 2018 (praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. Anety Grodeckiej).
Spitzer M., Jak uczy się mózg, Warszawa 2017.
Tatarkiewicz W., Przeżycie estetyczne, [w:] idem, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1975.
Tatarkiewicz W., Skupienie i marzenie. Studia z zakresu estetyki, Kraków 1951.
Varela F., Neurofenomenologia. Metodologiczne lekarstwo na trudny problem, „Avant” 2010, nr 1.
Wóycicki K., Rozbiór literacki w szkole: podręcznik dla nauczycieli, [w:] Teoria kształcenia literackiego w latach 1918–1939. Antologia, red. L. Jazownik, cz. 1, Zielona Góra 2001.
Zawistowska M., Szósty zmysł, [w:] Sensualność w kulturze polskiej, http://sensualnosc.bn.org.pl/pl/articles/szosty-zmysl-698 [dostęp: 28.09.2019].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2019.4.277-293
Date of publication: 2019-12-31 12:58:29
Date of submission: 2019-02-23 08:28:15
Statistiques
Indicateurs
Renvois
- Il n'y a présentement aucun renvoi.
Droit d'auteur (c) 2019, Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.