Cechy semantycznego komponentu aktywności komunikacyjnej u przedszkolaków z opóźnieniem rozwojowym

Streszczenie w języku polskim

W artykule analizie poddano cechy badania semantycznego komponentu aktywności komunikacyjnej przedszkolaków z opóźnieniem rozwojowym. Ustalono, że wprowadzenie do działania komunikacyjnego stosunku emocjonalnego do rozmówcy wraz ze zrozumieniem znaczenia tworzonych komunikatów powoduje przejście na semantyczny poziom komunikacji. Udowodniono teoretycznie i eksperymentalnie, że poziom ten zakłada, iż podmiot interakcji jest w stanie wyrażać postawy emocjonalne wobec partnerów oraz interpretować i rozumieć ich stany psychiczne, co z kolei przyczynia się do zrozumienia każdego wydarzenia lub sytuacji społeczno-komunikacyjnej. Aby sprawdzić poziom semantyczny (komponent) działań komunikacyjnych, badaniu poddano mentalizację ukrytą i jawną. Ukryta mentalizacja obejmowała dokonanie przez respondentów oceny właściwości psychicznych obiektów zaproponowanych jako partnerzy oraz rozpoznanie przez nich emocji i psychicznych przyczyn tych emocji w sytuacjach społeczno-komunikacyjnych. W przypadku jawnej mentalizacji zwrócono uwagę na umiejętność rozumienia przez respondentów przyczyn różnych zachowań na podstawie wiedzy o stanach psychicznych ludzi, a także umiejętność przewidywania zachowań innych ludzi na podstawie wiedzy o stanach psychicznych własnych i cudzych oraz umiejętność rozumienia moralnych i etycznych aspektów zachowania innych. W wyniku przeprowadzonych badań można stwierdzić, że dzieci z upośledzonym umysłowo typem aktywności komunikacyjnej mają trudności w komunikacji, nie rozumieją przyczyn różnych zachowań, a ich poziom mentalności ukrytej i jawnej jest niski. Przejawia się to w tym, że często wchodzą one w sytuacje konfliktowe z powodu błędnych wyobrażeń na temat działań innych osób. Zidentyfikowane wzorce mechanizmu mentalizacji ukrytej i jawnej mogą stanowić podstawę dla rozwoju technologii kształtującej aktywność komunikacyjną, w szczególności jej semantycznego komponentu u przedszkolaków z opóźnieniem rozwojowym.