Homo faber w (glotto)dydaktyce polonistycznej. O twórczym wykorzystaniu wzoru i roli nauczyciela

Maria Wacławek

Streszczenie w języku polskim


Artykuł dotyczy posłużenia się metodą analizy i twórczego wykorzystania wzorów na przykładzie utworu Pan od przyrody Zbigniewa Herberta. Tematyka i poetyka wiersza zachęcają do tworzenia własnych tekstów dotyczących tzw. osób znaczących, w tym nauczycieli. Inspiracją do napisania tekstu były eksperymentalne zajęcia przeprowadzone w trakcie edukacji zdalnej na kierunku międzynarodowe studia polskie, gdzie słuchaczami są Polacy i obcokrajowcy. Wykorzystanie tekstu literackiego jako wzoru wpływa na rozwój kreatywności i kompetencji tekstotwórczych użytkowników języka polskiego jako języka rodzimego i jako języka obcego.


Słowa kluczowe


metoda analizy i twórczego wykorzystania wzorów; Zbigniew Herbert; nauczyciel; kreatywność; kompetencje tekstotwórcze; język polski jako język rodzimy; język polski jako język obcy

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bortnowski, S. (1999). Warsztaty dziennikarskie. Warszawa: Wydawnictwo Stentor.

Brudnik, E., Moszyńska, A., Owczarska, B. (2011). Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących. Kielce: Wydawnictwo Jedność.

Chrabąszcz, M. (2015). „Trening wyobraźni?”. Kilka słów o metodzie analizy i twórczego naśladowania wzoru w praktyce szkolnej. W: G. Matuszek, H. Sieja-Skrzypulec (red.), Twórcze pisanie w teorii i praktyce (s. 175–186). Kraków: Księgarnia Akademicka.

Cudak, R., Hajduk-Gawron, W. (2016). Problematyka adaptacji tekstu w edukacji literackiej cudzoziemców. W: E. Jaskółowa, D. Krzyżyk, B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek (red.), Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. T. 1: Powszechność i elitarność polonistyki (s. 603–615). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Dubisz, S. (red.). (2003). Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 1–4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Dyduchowa, A. (1988). Metody kształcenia sprawności językowej uczniów. Projekt systemu, model podręcznika. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.

Fiszbak, J., Gajak-Toczek, M., Jagodzińska, J. (2019). Metody ogólnodydaktyczne w kształceniu polonistycznym. W: J. Fiszbak (red.), Polonistyczna dydaktyka ogólna (s. 189–267). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Gajak-Toczek, M., Gala-Milczarek, B. (2019). Nauczyciel: osobowość, kompetencje, style pracy. W: J. Fiszbak (red.), Polonistyczna dydaktyka ogólna (s. 381–397). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Gzik, K. (2008). Herbert. Notatki do wykładu. Postscriptum Polonistyczne, (2), 199–219.

Hajduk-Gawron, W. (red.). (2015). Adaptacje II. Transfery kulturowe. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Hajduk-Gawron, W., Madeja, A. (red.). (2013). Adaptacje I. Język – literatura – sztuka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Hajduk-Gawron, W., Pospiszil, K. (red.). (2018). Adaptacje III. Implementacje, konwergencje, dziedziczenie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Gnome.

Herbert, Z. (2018). Wybór poezji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Janowska, I. (2011). Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego jako obcego. Kraków: Universitas.

Karwatowska, M. (2012). Autorytety w opiniach młodzieży. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Kłakówna, Z.A. (1993a). Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV–VI. Metodyczny podręcznik nauczyciela. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne.

Kłakówna, Z.A. (1993b). Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV–VI. Zeszyt ucznia. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne.

Kłakówna, Z.A. (2005). [rec.]. Anna Dyduchowa. Metody kształcenia sprawności językowej uczniów. Projekt systemu, model podręcznika. Kraków 1988. Nowa Polszczyzna, (1), 26–36.

Kłakówna, Z.A. (2017). Język polski. Wykłady z metodyki. Akademicki podręcznik myślenia o zawodzie szkolnego polonisty. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Kłakówna, Z.A., Wiatr, K. (2006). Nowa sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV–VI. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.

Kłakówna, Z.A., Steczko, I., Wiatr, K. (2003a). Sztuka pisania. Podręcznik do języka polskiego, klasy 1–3 gimnazjum. Ćwiczenia redakcyjno-stylistyczne. Książka nauczyciela. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.

Kłakówna, Z.A., Steczko, I., Wiatr, K. (2003b). Sztuka pisania. Podręcznik do języka polskiego, klasy 1–3 gimnazjum. Ćwiczenia redakcyjno-stylistyczne. Książka ucznia. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.

Kowalikowa, J. (2004). Tekst cudzy – tekst własny. W: A. Janus-Sitarz (red.), Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury (T. 2; s. 15–53). Kraków: Universitas.

Kowalikowa, J. (2012). Wspieranie kreatywności uczniów przez rozwijanie ich sprawności językowych. W: A. Janus-Sitarz (red.), Twórczość i tworzenie w edukacji polonistycznej (s. 143–158). Kraków: Universitas.

Kowalski, M. (2018). Herbert. Pan od przyrody. Pobrane z: https://www.youtube.com/watch?v=skR8WUWwLkc&ab_channel=MarekKowalski

Kozielecki, J. (2002). Transgresja i kultura. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Koziołkiewicz, E. (2021). Tokarczuk dla wszystkich. Adaptacja tekstu prozatorskiego do nauczania języka polskiego jako obcego na niższych poziomach zaawansowania. Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 30, 45–63. DOI: 10.31261/TPDJP.2021.30.04

Latoch-Zielińska, M. (2010). Śpiewać nie umiem, ale… Próby poetyckie uczniów gimnazjum. W: J. Nocoń, E. Łucka-Zając (red.), Uczeń w świecie języka i tekstów (s. 321–330). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Lipińska, E., Seretny, A. (2012). Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie szkolnictwa polonijnego w Chicago. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Łazarska, D. (2020). Poezja Zbigniewa Herberta w odbiorze licealistów z Krakowa. W: A. Małgorzewicz, I. Czechowska, M. Szajbel-Keck (red.), Zbigniew Herbert – poeta między kulturami (s. 147–161). Wrocław: Neisse Verlag.

Łukasiewicz, J. (2001). Herbert. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Markowski, M.P. (2013). Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki. Kraków: Universitas.

Morańska, D., Ciesielska, M., Jędrzejko, M.Z. (2020). Edukacja w cyfrowym świecie. Edukacja 4.0. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.

Mrozowska, H. (2001). Tekst literacki jako strategia dydaktyczna w nauce języka obcego. Języki Obce w Szkole, (3), 24–28.

Myrdzik, B. (2006). Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Nęcka, E. (1998). Trening twórczości. Podręcznik dla psychologów, pedagogów i nauczycieli. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Nęcki, Z. (1990). Wzajemna atrakcyjność. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Niesporek-Szamburska, B. (2018). Kompetencja tekstotwórcza w języku odziedziczonym, czyli o kreacji i zabawie w procesie tworzenia tekstów. Postscriptum Polonistyczne, 22(2), 101–119. DOI:10.31261/PS_P.2018.22.07

Pamuła-Behrens, M., Szymańska, M. (2017). W polskiej szkole. Materiały do pracy z uczniami z doświadczeniem migracji. Przewodnik. Pobrane z: https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=16877

Polański, E., Orłowa, K. (1993). Kształcenie językowe w klasach 4–8. Poradnik metodyczny. Warszawa: WSiP.

Próchniak, W. (2012). Klucz do wierszy. Poezja w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Seretny, A. (2006). Tekst literacki w dydaktyce języka polskiego jako obcego. Między percepcją a recepcją dzieła. W: R. Cudak (red.), Literatura polska w świecie. T. 1: Zagadnienia recepcji i odbioru (s. 292–306). Katowice: Wydawnictwo Gnome.

Siedlecka, J. (2018). Pan od poezji. O Zbigniewie Herbercie. Poszerzone wydanie odkrywczej, reporterskiej biografii Pana Cogito. Warszawa: Fronda.

Wacławek, M. (2020). Od adaptacji do spektaklu na motywach dzieła – z doświadczeń glottodydaktycznych. Annales UMCS. Sectio N – Educatio Nova, 5, 409–425. DOI: 10.17951/en.2020.5.409-425

Wacławek, M. (2021). Plus minus wiersz – o metodzie analizy i twórczego wykorzystania wzorów na lekcji języka polskiego jako obcego. W: I. Wieczorek, A. Roter-Bourkane (red.), Glottodydaktyka polonistyczna. Strategie – wartości – wyzwania (s. 105–119). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Wacławek, M. (2022). Reminiscencje dzieciństwa – uwagi na marginesie kreatywnego pisania w glottodydaktyce polonistycznej. Paidia i Literatura, (4), 1–25. DOI: 10.31261/PiL.2022.04.15

Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2022). O Polakach i Słoweńcach – w kręgu językowo-kulturowych stereotypów. Ljubljana: Založba Univerze v Ljubljani.

Zalecenie. (2018). Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Dz.Urz. C 189/1, 4.06.2018).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2023.8.85-104
Data publikacji: 2023-11-01 15:56:34
Data złożenia artykułu: 2022-08-04 01:48:46


Statystyki


Widoczność abstraktów - 591
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.