Wyślij tekst przez e-mail Matrocentryczny zwrot w literaturze w walce ze stereotypami (na podstawie reportaży Jacka Hołuba)
Streszczenie w języku polskim
Artykuł poświęcony jest refleksji nad miejscem narracji matek wychowujących dzieci z niepełnosprawnością w literaturze najnowszej, które walczą z funkcjonującymi w obiegu stereotypami społecznymi. Temat analizowany jest na przykładzie wybranych reportaży Jacka Hołuba z książek zatytułowanych Żeby umarło przede mną. Opowieści matek niepełnosprawnych dzieci oraz Niegrzeczne. Historie dzieci z ADHD, autyzmem i zespołem Aspergera. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na matrocentryczny zwrot pojawiający się w literaturze najnowszej, a także na funkcje realizowane przez narracje matrifokalne.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bauman, Z. (2001). Tożsamość – jaka była, jest i po co? W: A. Jawłowska (red.), Wokół problemów tożsamości (s. 8–25). Warszawa: Wydawnictwo LTW.
Borowska-Beszta, B. (2012). Niepełnosprawność w kontekstach kulturowych i teoretycznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Chodkowska, M. (2010). Źródła stereotypów niepełnosprawności i osób nią obciążonych w kręgu kultury europejskiej. W: M. Chodkowska, S. Byra, Z. Kazanowski, D. Osik-Chudowolska, M. Parchomiuk, B. Szabała, Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją (s. 13–31). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Cusk, R. (2014). Praca na całe życie. O początkach macierzyństwa. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Darska, B. (2019). Wielość głosów. O reportażu świadectw. Teksty Drugie, (6), 240–250. DOI: 10.18318/td.2019.6.14.
Dąbrowska, D. (2012). Udomowiony świat. O kobiecym doświadczaniu historii. Szczecin: Wydawnictwo USz.
Dzido, M. (2006). Ślad po mamie. Kraków: Korporacja ha!art.
Frye, J. (2010). Narrating Maternal Subjectivity. W: E. Podnieks, A. O’Reilly (Eds.), Textual Mother / Maternal Text: Motherhood in Contemporary Women’s Literature (s. 187–201). Waterloo: Wilfrid Laurier University Press. DOI: 10.51644/9781554582921-013.
Gajdzica, A. (2009). Kilka obrazów z drogi życia – od piętna do akceptacji społecznej, czyli sytuacja matek dzieci niepełnosprawnych. W: Z. Gajdzica (red.), Człowiek z niepełnosprawnością w przestrzeni społecznej (s. 41–53). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Gawron, A. (2016a). Macierzyństwo. Współczesna literatura, kultura, etyka. Łódź: Wydawnictwo UŁ. DOI: 10.18778/8088-368-0.
Gawron, A. (2016b). „Wracam, bo… zniknęłam” – aporie macierzyńskiej podmiotowości w literaturze współczesnej. W: J. Chłosta-Zielonka (red.), Tożsamość kobiet w Polsce. Interpretacje w XX i XXI wieku (t. 2; s. 219–233). Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Gawron, A. (2019). Writing as re-vision: literatura, feminizm, macierzyństwo. W: I. Desperak, E. Hyży, I. Kuźma, E. Pietrzak (red.), Kobiety wobec dominacji i opresji (s. 105–120). Łódź: Wydawnictwo UŁ. DOI: 10.18778/8142-431-8.09.
Giddens, A. (2006). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: PWN.
Hołub, J. (2020a). Niegrzeczne. Historie dzieci z ADHD, autyzmem i zespołem Aspergera. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Hołub, J. (2020b). Żeby umarło przede mną. Opowieści matek niepełnosprawnych dzieci. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Horodecka, M. (2020). Pośrednicy. Współczesny reportaż literacki wobec Innego. Kraków: Universitas.
Irigaray, L. (2000). Ciało-w-ciało z matką. Kraków: Wydawnictwo eFKa.
Jagiełło, J. (2014). Hotel dla twoich rzeczy. O życiu, macierzyństwie i pisaniu. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Kaliszewski, A., Żyrek-Horodyska, E. (2018). Kilka uwag o metodach analizy tekstów dziennikarskich ze szczególnym uwzględnieniem reportażu. W: A. Szymańska, M. Lisowska-Magdziarz, A. Hess (red.), Metody badań medioznawczych i ich zastosowanie (s. 113–141). Kraków: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej.
Kościelska, M. (1998). Trudne macierzyństwo. Warszawa: Wydawnictwo WSiP.
Kraskowska, E. (2001). Kilka uwag na temat powieści kobiecej. W: A. Nasiłowska (red.), Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie. Antologia szkiców (s. 259–273). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Kristeva, J. (2002). Stabat Mater. W: K. Oliver (Ed.), The Portable Kristeva (s. 320–332). New York: Columbia University Press.
Lindyberg, I. (2017). Świat(y) „upośledzonego macierzyństwa”. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Maciarz, A. (2004). Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Mrozik, A. (2012). Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza w Polsce po 1989 roku. Łódź: Instytut Badań Literackich PAN. DOI: 10.4000/books.iblpan.12552.
Ostrowska, E. (2004). Matki Polki i ich synowie. Kilka uwag o genezie obrazów kobiecości i męskości w kulturze polskiej. W: M. Radkiewicz (red.), Gender. Konteksty (s. 215–227). Kraków: Wydawnictwo Rabid.
Rich, A. (2000). Zrodzone z kobiety. Macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Suleiman, S.R. (2001). Writing and Motherhood. W: M. Davey (Ed.), Mother Reader: Essential Writings on Motherhood (s. 113–138). New York: Seven Stories Press.
Titkow, A. (1995). Kobiety pod presją? Proces kształtowania się tożsamości. W: A. Titkow, H. Domański (red.), Co to znaczy być kobietą w Polsce (s. 9–39). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Ustawa (2016). Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (t.j. Dz.U. 2020, poz. 1329).
Wolska, D. (2012). Odzyskać doświadczenie. Sporny temat humanistyki współczesnej. Kraków: Universitas.
Zębala, A. (2005). Problemy autobiografii kobiecej w studiach genderowych. Ruch Literacki, (6), 541–549.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2025.10.335-351
Data publikacji: 2025-12-10 20:52:17
Data złożenia artykułu: 2024-06-11 11:20:22
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.