Celem artykułu było podjęcie namysłu nad motywacją i funkcją bilingwizmu w tekstach przedstawicieli rosyjskiej diaspory w Paryżu. Fenomen bilingwizmu rozpatrywany jest kontekstualnie, w powiązaniu z problemem kontaktów międzykulturowych, z orientacją na dialog i wymianę wartości, która znalazła wyraz w ramach Le Studio Franco-Russe. Interpretacji poddano wybrane przykłady bilingwizmu i intertekstualności w: (1) tekstach filozoficznych: w książce N. Bierdiajewa z 1927 r. oraz szkicu W. Łosskiego z 1956 r., w którym chwyt dwujęzyczności służy konfrontacji dwóch odmiennych poglądów na naród rosyjski; (2) tekstach artystycznych – w opowiadaniu noblisty I. Bunina W Paryżu (funkcja powiedzeń francuskojęzycznych, wyrażających dystans bohatera wobec swojego doświadczenia egzystencjalnego) oraz w twórczości G. Gazdanowa. Analizie poddano przykłady bilingwizmu w powieści Wieczór u Claire jako strategii pisarskiej uruchamiającej podtekst semantyczny (obraz świata zakorzeniony w języku) oraz sprawczą funkcję obcego słowa. Przedmiotem szczególnej uwagi uczyniono cytat z powieści Stendhala Czerwone i czarne dwukrotnie pojawiający się w opowiadaniu Gazdanowa Schastie. Stwierdzono, że intertekstualność jawna i ukryta służy tu uobecnianiu cudzego konceptu antropologicznego, przywołującego europejską tradycję myślenia o szczęściu (św. Augustyn, Pascal), jak również waloryzacji dwóch typów poznania (dychotomia: intelekt – uczucie, odsyłająca do refleksji Nietzschego i Junga).

Avgustin Blazhennyy, Ob Uchitele, [v:] Tvoreniya, t. 1: Ob istinnoy religii, Kiyev 2000.

Bart [Barthes] R., Izbrannyye raboty. Semiotika. Poetika, per. s frantsuzskogo G. Kosikova, Moskva 1989.

Berdiaev N., L’Orient et L’Occident, [v:] Le Studio Franco-Russe 1929–1931, textes réunis et présentés par L. Livak, sous la rédaction de G. Tassis, Toronto 2005.

Berdyayev N., Filosofiya svobodnogo dukha, Moskva 1994.

Berdyayev N., Filosofiya svobody, [v:] Sud’ba Rossii, Moskva 1998.

Berdyayev N., Samopoznaniye, [v:] Izbrannyye proizvedeniya, Rostov-na-Donu 1997.

Bunin I., V Parizhe, [v:] Izbrannoye, Kiyev 1988.

Ctendal’, Krasnoye i chernoye, per. S. Bobrova, M. Bogoslovskoy, Moskva 2007, http://loveread.ec/read_book.php?id=10775&p=1 [dostup: 10.11.2018].

Durand G., Figures mythiques et visages de l’œuvre: de la mythocritique à la mythanalyse, Paris 1979.

Gadamer H.-G., Język i rozumienie, wyb., przeł. i posłowie P. Dehnel, B. Sierocka, Warszawa 2003.

Gazdanov G., Schast’ye, „Sovremennyye zapiski” 1932, № XLIX.

Gazdanov G., Vecher u Kler. Nochnyye dorogi, SPb. 2009.

Gippius Z., V sey chas, „Posledniye novosti” (Parizh) 1933, № 4261.

Kristeva J., Histoires d’amour, Paris 1993.

Levinton G., Poeticheskiy bilingvizm i mezh’yazykovyye yavleniya (Yazyk kak podtekst), [v:] Vtorichnyye modeliruyushchiye sistemy, Tartu 1979.

Losskiy V., Vstrecha s russkim narodom, pub. B.N. Losskogo, [v:] Minuvsheye. Istoricheskiy al’manakh. 12, Moskva 1993.

Marchenko T., Kak provalivayut·sya genii, ili Nobelevskiye marginalii sub specie aeternitatis: Bal’mont, Berdyayev, Nabokov i dr., glavy iz knigi Russkaya literatura v zerkale Nobelevskoy premii, „Yezhegodnik Doma russkogo zarubezh’ya im. Aleksandra Solzhenitsyna” 2016.

Marchenko T. [rets:], S.A. Kibal’nik, Gayto Gazdanov i ekzistentsial’naya traditsiya, „Yezhegodnik Doma russkogo zarubezh’ya im. Aleksandra Solzhenitsyna” 2012.

Martynov A., Literaturno-filosofskiye problemy russkoy emigratsii (sbornik statey), Moskva 2005.

Paskal’ B., Mysli o religii, per. ne ukazan, Minsk–Moskva 2001.

Ricoeur P., Cinq études herméneutiques, Genève 2013.

Ricoeur P., Miłość i sprawiedliwość, przeł. M. Drwięga, Kraków 2010.

Ricoeur P., Soi-même comme un autre, Paris 1990.

Rolan Bart o Rolane Barte, per. S. Zenkin, Moskva 2014.

Scheler M., Cierpienie, śmierć, dalsze życie. Pisma wybrane, рrzeł. A. Węgrzecki, Warszawa 1994.

Stendhal, Le Rouge et Le Noir. Chronique du XIX siècle, Paris 1972.

Tsimborska-Leboda M., Lyubovnyye istorii i diskurs telesnosti v proze pisateley russkoy diaspory v Parizhe (Z. Gippius, M. Osorgin, G. Gazdanov, I. Bunin), [v:] Z polskich studiów slawistycznych, Warszawa 2012.

Tsimborska-Leboda M., „Svoye” i „chuzhoye” v Samopoznanii Nikolaya Berdyayeva: pol – Eros – lichnost’, „Studia Rossica XX” 2010, t. 1.

Yung K.G., Psikhologicheskiye tipy, per. S. Loriye, V. Zelenskogo, Moskva 1998.

Zadachi russkoy emigratsii [red. statia], „Put’” 1925, № 1.