Kłopoty z nazwami wartości (i wartościami)

Jadwiga Puzynina

Streszczenie w języku polskim


Autorka omawia trudności, jakie sprawia rozumienie języka wartości i po­sługiwanie się nim w komunikacji: rozumienie samego terminu wartość, a także licznych nazw wartości o ogólnych znaczeniach oraz wielu składowych cechach semantycznych. Problem ten jest omawiany szerzej na przykładzie różnych in­dywidualnych interpretacji przymiotnika dobry jako określenia człowieka. Do kłopotów z samymi wartościami, ale także z ich nazwami, należą też częste w życiu wielu ludzi zmiany ich indywidualnych hierarchii wartości. Wszystkie te problemy prowadzą do poważnych zakłóceń w komunikacji i do niewłaści­wości w ocenach.  W końcowej części artykułu autorka zajmuje się też problemem sposobów wpływania na etycznie racjonalne – ważne dla celów społecznych i ogólnie humanistycznych – kształtowanie tożsamości młodego pokolenia.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bajer Magdalena, 2010, Jak wierzą uczeni. Rozmowy z profesorami, Warszawa: Fronda.

Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Nycz Ryszard (red.), 2004, Punkt widzenia w języku i w kulturze, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński Jerzy (red.), 2006, Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński Jerzy, 2008, Polifoniczność tekstu czy podmiotu? Podmiot w dialogu z samym sobą, [w:] Podmiot w języku i kulturze, red. Jerzy Bartmiński, Anna Pajdzińska, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 161–183.

Bauman Zygmunt, 2012, Etyka ponowoczesna, tłum. Janina Bauman, Joanna Tokarska-Bakir, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Bieńkowska Flora, Boguszewska Helena, Flaszen Ludwik i in., 2013, Rachunek pamięci, Warszawa: Wydawnictwo Więź.

Bogusławski Andrzej, 1998, On “good” and “bad”, [w:] Science as linguistic activity, lingu­istics as scientific activity, Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej UW, s. 145–171.

Bogusławski Andrzej, 2011, Reflections on Wierzbicka’s explications and related essays, Warszawa: BEL Studio Sp. z o.o., s. 173–210.

BrożekAnna,2011, Uwagi o pojęciu dobra, [w:] Anna Brożek, Jacek Jadacki, Marian Przełęcki, W poszukiwaniu najwyższych wartości. Rozmowy międzypokoleniowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Semper”, s. 92–97.

Buczyńska-Garewicz Hanna, 1975a, Uczucie i rozum w świecie wartości, Wrocław: Ossolineum.

Buczyńska-Garewicz Hanna, 1975b, Znak, znaczenie, wartość. Szkice o filozofii amerykańskiej, Warszawa: Książka i Wiedza.

Hirszowicz Maria, 2001, Pułapki zaangażowania. Intelektualiści w służbie komunizmu, Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

ISJP – Inny słownik języka polskiego, red. Mirosław Bańko, Warszawa 2000.

Jadacki Jacek, 2011, Bywają ludzie, którzy bywają dobrzy i bywają źli, [w:] Anna Brożek, Jacek Jadacki, Marian Przełęcki, W poszukiwaniu najwyższych wartości. Rozmowy międzypokoleniowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Semper”, s. 97–101.

Jarymowicz Maria, 1999, Poznać siebie – zrozumieć innych, [w:] Humanistyka przełomu wieków, red. Józef Kozielecki, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 179–197.

Jastrun Mieczysław, 2002, Dziennik, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Joas Hans, 2009, Powstawanie wartości, tłum. Michał Kaczmarczyk, Warszawa: Oficyna Naukowa.

Kłosińska Katarzyna, 2012, Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Kołakowski Leszek, 2010, Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.

Kozielecki Józef, 1999, Zaduma nad możliwością ulepszania człowieka, [w:] Humanistyka przełomu wieków, red. Józef Kozielecki, Warszawa: Wydawnictwo Akademic­kie „Żak”, s. 115–127.

Oleś Piotr, 2009, Dialogowość wewnętrzna jako właściwość człowieka, [w:] Nowe idee w psychologii, red. Józef Kozielecki, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psy­chologiczne, s. 216–235.

Ossowska Maria, 1970, Normy moralne. Próba systematyzacji, Warszawa: PWN.

Pawelec Radosław, 2013, Ciemne zwierciadło. Semantyka antywartości, Warszawa.

Pawełczyńska Anna, 1992, Relatywizm moralny a wartości bezwzględne, [w:] Wartości i ich przemiany, red. Anna Pawełczyńska, Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, s. 12–29.

Przełęcki Marian, 2011, Czy ludzie są dobrzy?, [w:] Anna Brożek, Jacek Jadacki, Marian Przełęcki, W poszukiwaniu najwyższych wartości. Rozmowy międzypokole­niowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Semper”, s. 85–92.

Puchalska-Wasyl Małgorzata, 2006, Nasze wewnętrzne dialogi. O dialogowości jako sposobie funkcjonowania człowieka, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Puzynina Jadwiga, 2013, Horyzonty aksjolingwistyki, [w:] Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Kraków: Wydawnictwo PAU, s. 123–139.

Schorlemmer Friedrich (red.), 1995, Das Buch der Werte. Wider die Orientierungslosig­keit in unserer Zeit, Stuttgart: Verlagshaus Stuttgart GmbH.

Stróżewski Władysław, 1981, Transcendentalia i wartości, [w:] Istnienie i wartość, Kra­ków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, s. 11–96.

SWJP – Słownik współczesnego języka polskiego red. Bugusław Dunaj, Warszawa 1996.

Taylor Charles, 1996, Etyka autentyczności, tłum. Andrzej Pawelec, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.

Taylor Charles, 2001, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. Marcin Gruszczyński, oprac. Tadeusz Gadacz, wstęp Agata Bielik-Robson, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Taylor Charles, 2010, Nowoczesne imaginaria społeczne, tłum. Adam Puchejda, Karolina Szymaniak, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.

Tischner Józef, 1982, Myślenie według wartości, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.

Wierzbicka Anna, 1989, Semantic primitives and lexical universals, „Quaderni di Semantica”, nr 1, s. 103–121.

Wierzbicka Anna, 1971, Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne,Warszawa: Wiedza Powszechna.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2014.26.7
Data publikacji: 2015-05-19 12:22:44
Data złożenia artykułu: 2015-04-17 21:19:17


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2698
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 901

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.