Jakie dane są relewantne etnolingwistycznie?

Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska

Streszczenie w języku polskim


Autorka rozważa kwestię danych branych pod uwagę przy analizach w ramach etnolingwistyki jako dyscypliny badawczej stawiającej sobie za cel rekonstrukcję językowego obrazu świata. Typy danych rozpatruje w kontekście nazw subdyscyplin (etnolingwistyka etymologiczna, dialektologiczna, onomastyczna) i przedmiotu badań (etnolingwistyka kognitywna). Szczególną uwagę skupia na typach danych wykorzystywanych w ramach etnolingwistyki ludowej i narodowej. Analizuje pod tym kątem wyobrażenie bylicy w Słowniku stereotypów i symboli ludowych oraz domu w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów, omawia utrwalenie cech w danych systemowych, tekstowych i ankietowych. Jako typy danych relewantnych etnolingwistycznie w opisie językowego obrazu świata uznaje nie tylko system, teksty i ankietę, lecz także dane „przyjęzykowe”, dane „negatywne” i dane „wyzerowane”, związane z „polską mapą niepamięci” i „pamięcią utajnioną”.


Słowa kluczowe


etnolingwistyka; jezykowy obraz swiata; dane relewantne etnolingwistycznie; system; tekst; ankieta; dane przyjezykowe; dane negatywne; dane wyzerowane

Pełny tekst:

PDF PDF (English)

Bibliografia


Abramowicz Maciej, Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2009, Językowo-kulturowy obraz świata Słowian na tle porównawczym. Założenia programu „A” (10 VI 2009), „Etnolingwistyka” 21, s. 341--342.

Bartmiński Jerzy, 1988, Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji słowa, [w] Konotacja, red. Jerzy Bartmiński, Lublin, s. 169--183.

Bartmiński Jerzy, 1990, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w] JOS, s. 109--127.

Bartmiński Jerzy, 1996, O „Słowniku stereotypów i symboli ludowych”, [w] SSiSL, s. 9--34.

Bartmiński Jerzy, 1998, Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu „matki”, „Język a Kultura”, t. 12. Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, red. Janusz Anusiewicz, Jerzy Bartmiński, s. 63--83.

Bartmiński Jerzy, 2002, Etnolingwistyka [hasło w] Wielka encyklopedia powszechna, t. 8, red. Jan Wojnowski, Warszawa, s. 380--381.

Bartmiński Jerzy, 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.

Bartmiński Jerzy, 2009, Aspects of Cognitive Ethnolinguistics, London.

Bartmiński Jerzy, 2010, Pojęcie „językowy obraz świata” i sposoby jego operacjonalizacji, [w] Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa, red. Przemysław Czapliński, Anna Legeżyńska, Marcin Telicki, Poznań, s. 155--178.

Bartmiński Jerzy, 2011, The Cognitive Definition as a Text of Culture, [w] The Linguistics Worldview Ethnolinguistics, Cognition, and Culture, (ed.) Adam Głaz, David S. Danaher, Przemysław Łozowski, London, s. 161--175.

Bartmiński Jerzy, 2014a, Narracyjny aspekt definicji kognitywnej, [w] Narracyjność w języku i kulturze, red. Dorota Filar, Dorota Piekarczyk, Lublin, s. 99--115.

Bartmiński Jerzy, 2014b, Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata, [w] Wartości w językowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3. Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, red. Iwona BielińskaGardziel, Stanisława NiebrzegowskaBartmińska, Joanna Szadura, Lublin, s. 279--308.

Bartmiński Jerzy, 2015a, Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów – co zawiera, na jakich zasadach się opiera, dla kogo jest przeznaczony, [w] LASiS -- 1, s. 7--13.

Bartmiński Jerzy, 2015b, Perspektywa semazjologiczna i onomazjologiczna w badaniach językowego obrazu świata, „Poradnik Językowy” nr 1, s. 14--29.

Bartmiński Jerzy, 2016, Uwagi końcowe [s. 348--351, w ramach bloku] Dyskusja podsumowująca projekt „Metody analizy językowego obrazu świata w kontekście badań porównawczych”, „Etnolingwistyka” 28, s. 337--351.

Bartmiński Jerzy, Bielińska-Gardziel Iwona, 2015, Polski językowo-kulturowy obraz DOMU i jego profile, [w] LASiS--1, s. 89--121.

Bartmiński Jerzy, Wojciech Chlebda, 2008, Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów, „Etnolingwistyka” 20, s. 11--27.

Chlebda Wojciech, 2007, Tezy o niepamięci zbiorowej, „Prace Filologiczne” LIII, Warszawa, s. 71--78.

Chlebda Wojciech, 2010a, W poszukiwaniu językowo-kulturowego obrazu świata Słowian, [w] Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu, red. Wojciech Chlebda, Opole, s. 7--20.

Chlebda Wojciech, 2010b, W jakim zakresie słownik dwujęzyczny może być źródłem informacji etnolingwistycznej, [w] Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu, red. Wojciech Chlebda, Opole, s. 201--208.

Chlebda Wojciech, 2010c, Wstępne założenia analizy słownikowej w projekcie badawczym EUROJOS, [w] Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu, red. Wojciech Chlebda, Opole, s. 219--226.

Chlebda Wojciech, 2012, Pamięć ujęzykowiona, [w] Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. Jan Adamowski, Marta Wójcicka, Lublin, s. 109--119.

Chlebda Wojciech, 2014, O potrzebie mapowania polskiej pamięciniepamięci zbiorowej, [w] Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości, t. 3. Narracja i pamięć, red. Ewa Golachowska, Anna Zielińska, s. 39--47.

Grzegorczykowa Renata, 1990, Pojęcie językowego obrazu świata, [w] JOS, s. 41--49.

Hajduk-Nijakowska Janina, 2012, Pamięć utajniona. Funkcjonowanie narracji o śląskiej martyrologii, [w] Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. Jan Adamowski, Marta Wójcicka, Lublin, s. 225--235.

JOS – Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 1990.

Kozłowska-Doda Jadwiga, 2015, Dom w języku białoruskim, [w] LASiS--1, s. 177--206.

Krzeszowski Tomasz P., 1997, O znaczeniu przymiotnika „kognitywny”, [w] Podejścia kognitywne w lingwistyce, translatoryce i glottodydaktyce. Materiały z XX Sympozjum zorganizowanego przez Instytut Lingwistyki Stosowanej UW i Polskie Towarzystwo Lingwistyki Stosowanej, Grzegorzewice, 12--14 stycznia 1996 r., red. Franciszek Grucza, Maria Dakowska, Warszawa, s. 23--32.

LASiS – Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, t. 1. DOM, red. Jerzy Bartmiński, Iwona BielińskaGardziel, Beata Żywicka, Lublin 2015; t. 3. PRACA, red. Jerzy Bartmiński, Małgorzata Brzozowska, Stanisława NiebrzegowskaBartmińska, Lublin 2016; t. 5. HONOR, red. Petar Sotirov, Dejan Ajdačić, Lublin 2017.

Łozowski Przemysław, 1999, Panchronia, czy językoznawstwo bez synchronii, [w] Przeszłość w językowym obrazie świata, red. Anna Pajdzińska, Piotr Krzyżanowski, Lublin, s. 25--50.

Mikołajczuk Agnieszka, 2000, Kognitywizm a nauczanie języka polskiego jako obcego, [w] Polonistyka w świecie. Nauczanie języka i kultury polskiej studentów zaawansowanych, red. Jan Mazur, Lublin, s. 83--96.

Muszyński Zbysław, 1993, O podmiotowym, społecznym i formalnym wymiarze języka, czyli o trzech aspektach znaczenia komunikacyjnego, [w] O definicjach i definiowaniu, red. Jerzy Bartmiński, Ryszard Tokarski, Lublin, s. 181--193.

Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2007, Wzorce tekstów ustnych w perspektywie etnolingwistycznej, Lublin.

Nepop-Ajdaczyć Lidia, 2007, Polska etnolingwistyka kognitywna, Kijów.

Pacławska Ewa (w druku), Bylica, [hasło w] Słownik stereotypów i symboli ludowych, t. 2. Rośliny, cz. 3. Zioła i kwiaty. Koncepcja całości i redakcja Jerzy Bartmiński, zastępca redaktora Stanisława NiebrzegowskaBartmińska, Lublin.

SLSJ – Słownik ludowych stereotypów językowych. Zeszyt próbny, Wrocław 1980.

SSiSL – Słownik stereotypów i symboli ludowych, t. 1. Kosmos. Koncepcja całości i redakcja Jerzy Bartmiński, zastępca redaktora Stanisława Niebrzegowska [od cz. 3. NiebrzegowskaBartmińska], cz. 1. Niebo, światła niebieskie, ogień, kamienie, Lublin 1996; cz. 2. Ziemia, woda, podziemie, Lublin 1999; cz. 3. Lublin 2012; cz. 4. Świat, światło, metale, Lublin 2012.

Tolstoj Nikita I., 1995, Ètnolingvistika v krugu gummanitarnyh disciplin, [w] tegoż, Jazyk i narodnaja kul’tura. Očerki po slavjanskoj mifologii i ètnolingvistike, Moskva, s. 27--40.

Tolstye Nikita I., Svetlana M., 1995, O slovare „Slavjanskie drevnosti”, [w] Slavjanskie drevnosti. Ètnolingističeskij slovar’ pod redakciej N. I. Tolstogo, redakcionnaja kolegija T. A. Agapkina, L. N. Vinogradova, V. Ja. Petruhin, S. M. Tolstaja, t. 1, Moskva, s. 5--14.

Tyrpa Anna, 2006, Etnolingwistyka ludowa, narodowa, porównawcza – koncepcje neofilologów i polonistów, „Etnolingwistyka” 18, s. 105--116.

Vaňkova Irena, 2010, Úvodem na cestě kognitivní (Etno)lingvistice, „Slovo a Slovesnost” 712010, nr 4, s. 245--249.

Wiącek Elżbieta, 2012, Żegnaj moja wiosko… Pamięć o Machowie i kulturze lasowiackiej w twórczości Marii Kozłowej, [w] Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. Jan Adamowski, Marta Wójcicka, Lublin, s. 183--201.

Zinken Jorg, 2009, The Ethnolinguistic School of Lublin and Anglo-American cognitive linguistics, [in] Bartmiński Jerzy, 2009, Aspects of Cognitive Ethnolinguistics, London, s. 1--5.

Zinken Jorg, 2016, Jakich danych potrzebuje etnolingwistyka porównawcza, „Etnolingwistyka” 28, s. 334--336.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2017.29.11
Data publikacji: 2017-11-03 08:26:29
Data złożenia artykułu: 2017-06-29 11:10:56


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2164
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 2299 PDF (English) - 266

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.