Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Średniowieczne sporty w obliczu krytyki na podstawie wybranych źródeł
Streszczenie w języku polskim
Przedmiotem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o przyczyny, charakter i skutki krytyki podejmowanej pod adresem niektórych sportów popularnych w średniowiecznej Europie łacińskiej. Badając to zagadnienie, autor dokonuje analizy wybranych wątków poświęconych krytyce sportów, które znajdują się w źródłach pisanych, takich jak utwory narracyjne (kroniki, traktaty dydaktyczne, literatura wizyjna, exempla i pisma homiletyczne), a także źródła dokumentowe (postanowienia soborów i synodów, edykty królewskie itd.). Artykuł wzbogacono dotychczasową wiedzą o średniowiecznych sportach, ukazując rozmaite uwarunkowania natury społecznej i kulturowej, w których przyjmowano wobec nich postawy krytyczne.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła
Caesarius of Heisterbach, The Dialogue on Miracles, transl. H. von Scott, C.C. Swinton Bland, introduction G.G. Coulton, vol. 1, New York 1929.
Étienne de Fougères, Le livre des manierès, ed. J.T. Thomas, Paris–Louvain 2013.
Fitzstephen’s description of London, [w:] Stow’s Survey of London, ed. H.B. Wheatley, London 1965.
Jocelin de Brakelond, The Chronicle of Jocelin of Brakelond: A Picture of Monastic Life in the Days of Abbot Samson, ed. E. Clarke, London 1903.
John Bromyard, Summa Praedicantium, Wenecja 1586.
Matthaei Parisiensis monachi sancti Albani Chronica Majora, ed. H.R. Luard, vol. 3, 1876.
Robert of Brunnes, Handlyng Synne, ed. F.J. Furnivall, London 1862.
Sidonius, Poems and Letters, ed. and transl. W.B. Anderson, vol. 1, London 1965.
Synody diecezji płockiej i ich statuty, [w:] Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, oprac. J. Sawicki, t. 6, Warszawa 1952.
Synody diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego i ich statuty, [w:] Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, oprac. J. Sawicki, t. 8, Wrocław 1955.
The exempla or illustrative stories from Sermones vulgares of Jacques de Vitry, ed. T.F. Crane, London 1890.
Thomas Cantimpratanus, Bonum universal de apibus, ed. G. Colverius, Douai 1597.
Literatura
Arnaud P., Une histoire des sports, Paris 1995.
Barber R., Rycerze i rycerskość, Warszawa 2003.
Barber R., Barker J., Tournaments, Jousts, Chivalry and Pageants in the Middle Ages, Woodbridge 1989.
Barker J., Tournament in England, 1100–1400, Woodbridge 1986.
Binkley P., John Bromyard and the Hereford Dominicans, [w:] Centres of Learning: Learning and Location in Pre-Modern Europe and the Near East, eds. J.W. Drijvers, A.A. MacDonald, Leiden 1995.
Bradbury J., The Medieval Archer, Woodbridge 1985.
Brett E.T., Humbert of Romans: His Life and Views of Thirteenth-Century Society, Toronto 1984.
Brzustowicz B.W., Turniej rycerski w królestwie polskim w późnym średniowieczu i renesansie na tle europejskim, Warszawa 2003.
Bubczyk R., Gry na szachownicy w kulturze dworskiej i rycerskiej w średniowiecznej Anglii na tle europejskim, Lublin 2009.
Bubczyk R., Gry w szachy i kości jako rozrywki duchowieństwa w średniowiecznej Polsce, „Annales UMCS. Sectio F” 2003, t. 58.
Bubczyk R., Gry w szachy i kości w średniowiecznej Polsce jako element europejskiej kultury rycerskiej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego” 2003, t. 6.
Całczyński W., Piotr Dubois i jego plany wyzwolenia Ziemi Świętej, „Przegląd Historyczny” 1967, t. 58, nr 2.
Carter J.M., Medieval Games: Sports and Recreations in Feudal Society, New York–London 1992.
Carter J.M., Perspectives on Medieval Sport in Twelfth and Thirteenth Century England, “Canadian Journal of History of Sport” 1981, vol. 12, no. 1, DOI: https://doi.org/10.1123/cjhs.12.1.10.
Colker M.L., The Lure of Women, Hunting, Chess, and Tennis: A Vision, “Speculum” 1984, vol. 59, no. 1, DOI: https://doi.org/10.2307/2854103.
Crouch D., The Chivalric Turn: Conduct and Hegemony in Europe Before 1300, Oxford 2019, DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198782940.001.0001.
Crouch D., Tournament, London 2005.
Donnadieu J., Jacques de Vitry (1175/1180–1240) : entre l’Orient et l’Occident : l’évêque aux trois visages, Turnhout 2014, DOI: https://doi.org/10.1484/M.TH-EB.5.107443.
Elias N., Dunning É., Sport et civilisation. La violence maîtrisée, Paris 1994.
Faral E., Życie codzienne we Francji w czasach Ludwika Świętego, Warszawa 1969.
Gillmeister H., Tennis: A Cultural History, Sheffield 2017.
Hefele C.J., Histoire des conciles d’après les documents originaux, vol. 5, part 2, Paris 1912–1913.
Henricks T.S., Disputed Pleasures: Sport and Society in Preindustrial England, Westport 1991.
Iwańczak W., Tropem rycerskiej przygody. Wzorzec rycerski w piśmiennictwie czeskim XIV wieku, Warszawa 1985.
Jewell B., Sports and Games: History and Origins, Tunbridge Wells 1977.
Kaeuper R.W., Medieval Chivalry, Cambridge 2016, DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139015370.
Keen M., Chivalry, New Haven–London 1984.
Keen M., Rycerstwo, Warszawa 2014, DOI: https://doi.org/10.2175/193864714815940460.
Le Goff J., Truong N., Historia ciała w średniowieczu, Warszawa 2006.
Lipoński W., Historia sportu, Warszawa 2012.
Lodge A., The Literary Interest of the ‘Livre des Manierès’ of Étienne de Fougères, “Romania” 1972, vol. 372, DOI: https://doi.org/10.3406/roma.1972.2337.
Magoun F.P., History of Football: From the Beginnings to 1871, Bochum 1938.
Mandell R., Sport: A Cultural History, New York 1984, DOI: https://doi.org/10.7312/mand92926.
McLelland J., Body and Mind: Sport in Europe from the Roman Empire to the Renaissance, London–New York 2007.
Merdrignac B., Le Sport au Moyen Âge, Rennes 2002.
Milliman P., Games and Pastimes, [w:] Handbook of Medieval Culture, ed. A. Classen, vol. 1, Berlin–Boston 2015.
Murray A., Religion among the Poor in Thirteenth Century France, “Traditio” 1974, vol. 30, DOI: https://doi.org/10.1017/S036215290000653X.
Newman P.B., Daily Life in the Middle Ages, New York 2001.
Owst G.R., Literature and Pulpit in Medieval England: A Neglected Chapter in the History of English Letters and of English People, Oxford 1966.
Piwowarczyk D., Obyczaj rycerski w Polsce późnośredniowiecznej (XIV–XV wiek), Warszawa 1998.
Platelle H., Présence de l’Au-delà. Une vision médiévale du monde, Paris 2004, DOI: https://doi.org/10.4000/books.septentrion.53452.
Szymczak J., Pojedynki i harce, turnieje i gonitwy, Warszawa 2008.
Vaughan R., Matthew Paris, Cambridge 1958.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2021.76.43-64
Data publikacji: 2021-12-31 14:52:34
Data złożenia artykułu: 2021-04-24 20:14:56
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Robert Bubczyk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.