Hide
Show all
Email this article 
The Activity of Czesław Chowaniec in the Sphere of Cultural Policy and the Military (Until 1944)
Abstract
Czesław Chowaniec (1899–1968) played a very important role, first in the cultural life of Stanisławów in the 1920s, and then in the Polish cultural and popularization activities in France. As a scientist, he focused most of his creative energy until 1944 on military history. The published texts on this topic ensured him an important position among Polish military historians. His service in the army during the time of the shaping of state borders had an immense influence on his scientific interests. During World War II, in his military service he used his skills, among other things, in his work in the sphere of education and culture.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, sygn. 2010.
Archiwum Nauki PAN i PAU, Polska Akademia Umiejętności.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego:
– Wydział Filozoficzny, sygn. II 504,
– Szkoła Nauk Politycznych, sygn. 38.
Biblioteka Jagiellońska, Dział Rękopisów:
– Spuścizna Eugeniusza Romera,
– Spuścizna Józefa Zielińskiego,
– Spuścizna Kazimierza Lepszego,
– Spuścizna rodziny Birkenmajerów,
– Spuścizna Stanisława Ciechanowskiego,
– Spuścizna Stanisława Kota,
– Spuścizna Stanisława Pigonia.
Biblioteka Polska w Paryżu:
– Spuścizna Czesława Chowańca, akc. 6351/2,
– Akta Biblioteki Polskiej w Paryżu.
Centralne Archiwum Wojskowe, Kolekcja Akt Personalnych, sygn. I. 481.
ŹRÓDŁA PUBLIKOWANE
Konopczyński W., Dziennik 1918–1921, oprac. P. Biliński, P. Plichta, cz. 2, Warszawa–Kraków 2016.
Sprawozdanie Dyrekcji c.k. Gimnazjum I z polskim językiem wykładowym w Stanisławowie za r. szk. 1912/1913, Stanisławów 1913.
Sprawozdanie Dyrekcji c.k. Gimnazjum I z polskim językiem wykładowym w Stanisławowie za r. szk. 1913/1914, Stanisławów 1914.
Stinia M., Narodziny uczniowskiej samorządności w świetle materiałów źródłowych z Gimnazjum w Stanisławowie (1911), „Rocznik Przemyski. Historia” 2020, t. 56, z. 1.
Zub M., Zapomniany opis Stanisławowa Józefa Zielińskiego, „Rocznik Historyczno-Archiwalny” 2003, t. 17.
WSPOMNIENIA
Gałęzowska I., Czesław Chowaniec, „Na Antenie” 1968, nr 62–63.
Sawczyński A., Czesław Chowaniec (1899–1968), „Teki Historyczne” 1966–1968, t. 15.
Śp. Czesław Chowaniec, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie” 1967–1968, t. 18.
LITERATURA
Adamovych S., Osvita mista Stanyslavova v period pershoyi svitovoyi viyny (1914–1918 rr.), „Ukrayinoznavchi studiyi” 2017, nr 18, DOI: https://doi.org/10.15330/ukrst.18.116-122.
Adamovych S., Sotsialno-ekonomichne zhyttya Stanyslavova v period pershoyi svitovoyi viyny (1914–1918 rr.), [w:] Po stronie pamięci i dialogu… Stanisławów i ziemia stanisławowska w dobie przemian społecznych oraz narodowościowych XIX i pierwszej połowy XX wieku. Gospodarka – kultura – religia, red. P. Hawrylyszn, A.A. Ostanek, P. Semków, t. 2, Warszawa–Stanisławów 2017.
Baranskyy K., Stanislaviv do i pislya 1919 r., Ivano-Frankivsk 2009.
Bibliografia prac Czesława Chowańca dotycząca dziejów Stanisławowa [z uwzględnieniem ich ukraińskich tłumaczeń w XXI w.], [w:] C. Chowaniec, Historia twierdzy stanisławowskiej (1662–1812), red. M. Wołoszczuk, N. Mika, Z. Fedunkiw, Iwano-Frankiwsk 2018.
Biliński P., Władysław Konopczyński 1880–1952. Człowiek i dzieło, Kraków 2018.
Binental L., Chowaniec C., Frédéric Chopin, George Sand et leurs amis, Paris 1937.
Birkenmajer L.A., Nicolaus Copernicus und der Deutsche Ritterorden, Kraków 1937.
Bolewski A., Pierzchała H., Losy polskich pracowników nauki w latach 1939–1945. Straty osobowe, Warszawa–Łódź 1989.
Bondarev I., Pershyy pryviley Stanyslavova, „Krayeznavets Prykarpattya regionalnyy naukovo-metodychnyy almanakh” 2012, nr 19.
Chmielewski W., W trosce o narodowy i niezależny charakter Biblioteki Polskiej w Paryżu w czasie drugiej wojny światowej, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych” 2013, t. 66.
Chojnacka M., Obraz Stanisławowa oraz działania niepodległościowe Polaków przed I wojną światową i w jej trakcie na podstawie wybranych wspomnień i publikacji, [w:] Po stronie pamięci i dialogu… Stanisławów i ziemia stanisławowska w dobie przemian społecznych oraz narodowościowych XIX i pierwszej połowy XX wieku. Polityka – wojskowość, red. M. Kardas, A.A. Ostanek, P. Semków, t. 1, Warszawa–Stanisławów 2017.
Chowaniec C., Historia twierdzy stanisławowskiej (1662–1812), red. M. Wołoszczuk, N. Mika, Z. Fedunkiw, Iwano-Frankiwsk 2018.
Chowaniec C., Poglądy polityczne rokoszan wobec doktryn monarchomachów francuskich, „Reformacja w Polsce” 1924 [1925], R. 3.
Chowaniec C., Sobieski wobec Tatarszczyzny 1683–1685, „Kwartalnik Historyczny” 1928, R. 42.
Chowaniec C., Virmeny u Stanyslavovi v XVII–XVIII stolittyakh, Iwano-Frankiwsk 2008.
Chowaniec C., Z dziejów polityki Jana III-go na Bliskim Wschodzie 1684–1686, „Kwartalnik Historyczny” 1926, R. 40.
Chowaniec C., Z dziejów powiedeńskiej polityki Jana III-go (Do genezy sprawy wschodniej), „Przegląd Współczesny” 1929, t. 8.
Ciwkacz O., Ormianie w życiu literacko-kulturalnym Stanisławowa (XIX–XX w.), [w:] III Dni Kultury Ormiańskiej w Gliwicach. Materiały informacyjne, Gliwice 2008.
Danel J.K., Druga Wielka Emigracja 1945–1990. Słownik biograficzny, t. 1, Zamość 2011.
Draus J., Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918–1946. Portret kresowej uczelni, Kraków 2007.
Drelicharz W., Koło Historyków Studentów UJ w latach 1918–1939, [w:] Dzieje Koła Naukowego Historyków Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1892–1992, red. K. Baczkowski, Kraków 1992.
Dziubiński K., Świetlicka E.K., Leopold Binental i losy jego kolekcji, „Muzealnictwo” 2017, t. 58, nr 1, DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.1024.
Galushko M., Ukrayinski chasopysy Stanislava (1879–1944 rr.). Istoryko-bibliohrafichne dostyzhennya, Lwów 2001.
Gmiterek G., Działalność kulturalna, naukowa i popularyzatorska Biblioteki Polskiej w Paryżu w latach 1926–1940, „Folia Bibliologica” 2008, t. 50.
Golovatyy M., Cheslav Khovanets Polskyy istoryk Stanislavskykh virmen, [w:] C. Chowaniec, Virmeny u Stanyslavovi v XVII-XVIII stolittyakh, Iwano-Frankiwsk 2008.
Jastrzębski J., Państwowe szkolnictwo akademickie II Rzeczpospolitej. Zagadnienia systemowe, Kraków 2013.
Juśko E., Szkolnictwo polskie na terenie Galicji w dobie Wielkiej Wojny, Tarnów–Łapczyca 2016.
Kasterska-Sergescu M., L’expédition de Sobieski en Moldavie en 1686, “Revue Historique du sud-est Européen” 1933, vol. 10, no. 1–3.
Kret W., Dorobek naukowy Czesława Chowańca w dziedzinie dziejów kartografii Rzeczpospolitej Polskiej, msp., 1968 (BPP, akc. 3233).
Księga pamiątkowa I Gimnazjum Państw. im. Mieczysława Romanowskiego w Stanisławowie wydana z okazji Uroczystości jubileuszowych i Zjazdu b. uczniów w dniach 21-go i 22-go września 1928 roku, red. W. Trusz, J. Zieliński, C. Chowaniec, Stanisławów 1929.
Maroń J., Znani, nieznani i zapoznani historycy wojskowości z kręgu Władysława Konopczyńskiego i Stanisława Herbsta, Wrocław 2018.
Maziarz A., Zanim przyszła wolność. Stanisławów w latach I wojny światowej, [w:] Amor patriae nostra lex. Oblicza polskiej niepodległości w literaturze dokumentu osobistego, dydaktyce i edukacji historycznej. Studia i materiały dedykowane Profesor Barbarze Kubis z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowo-dydaktycznej, Opole 2017.
Od redakcji, [w:] C. Chowaniec, Historia twierdzy stanisławowskiej (1662–1812), red. M. Wołoszczuk, N. Mika, Z. Fedunkiw, Iwano-Frankiwsk 2018.
Olszański T., Stanisławów jednak żyje, Warszawa 2010.
Pezda J., Wstęp, [w:] Katalog rękopisów Biblioteki Polskiej w Paryżu. Indeks do t. 1, oprac. C. Chowaniec, I. Gałęzowska, Paryż 1995.
Polarczyk Z., [rec.] Chowaniec Czesław, Historia twierdzy stanisławowskiej 1662–1812, red. Mirosław Wołoszczuk, Norbert Mika, Zenowij Fedunkiw, Iwano-Frankiwsk 2018, ss. 315, „Studia z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej” 2019, nr 20.
Pudłocki T., Ambasadorzy idei. Wkład intelektualistów w promowanie pozytywnego wizerunku Polski w Wielkiej Brytanii w latach 1918–1939, Kraków 2015.
Pudłocki T., Donosicielstwo, niespełnione ambicje czy zdrada stanu? Problemy środowiska oświatowego Stanisławowa w latach 1914–1915 w świetle śledztwa przeciwko dyrektorowi I gimnazjum Michałowi Jezienickiemu, „Krakowskie Pismo Kresowe” 2020, t. 12, DOI: https://doi.org/10.12797/KPK.12.2020.12.04.
Pudłocki T., Księgi ogłoszeń dyrekcji jako źródło do dziejów dnia powszedniego w galicyjskiej szkole średniej na początku XX wieku, „Galicja. Studia i Materiały” 2018, nr 4, DOI: https://doi.org/10.15584/galisim.2018.4.7.
Pułaski F., Biblioteka Polska w Paryżu w latach 1893–1948, Paryż 1948.
Rederowa D., Jaczewski B., Rolbiecki W., Polska Stacja Naukowa w Paryżu w latach 1893–1978, Warszawa 1982.
Rędziński K., Szkolnictwo galicyjskie na uchodźctwie wojennym (1914–1918), Częstochowa 2008.
Rogulski R., Pokucie i Ziemia Stanisławowska w latach 1919–1920. Aspekt bezpieczeństwa, [w:] Stanisławów i Ziemia Stanisławowska w II Rzeczypospolitej. Wojskowość – bezpieczeństwo – społeczeństwo – kultura, red. M. Kardas, A.A. Stanek, P. Semków, Warszawa–Stanisławów 2016.
Seroka K., Emilia Fiszer (1885–1949) – polska filozofka i kustoszka nad Sekwaną, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny” 2020, nr 2, DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.20.021.12337.
Skrzyński T., Czesław Chowaniec, [w:] Kustosze księgozbiorów polskich za granicą, red. H. Łaskarzewska, Warszawa 2013.
Skrzyński T., Czesław Chowaniec jako historyk (w świetle materiałów archiwalnych zgromadzonych w Bibliotece Polskiej w Paryżu), „Studia Historyczne” (Kraków) 2012, t. 55, nr 3–4.
Śladkowski W., Chowaniec Czesław, [w:] Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, red. K. Dopierała, t. 1, Toruń 2003.
Treichel I. (red.), Słownik pracowników Książki Polskiej, t. 1, Warszawa–Łódź 1972.
Tracz B., Krakowski Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego i jego członkowie 1913–1945, Kraków 2013.
Willaume M., Humaniści polscy nad Sekwaną w latach 1919–1939. O polsko-francuskich kontaktach w dziedzinie nauk humanistycznych, Lublin 1989.
Winnicka H., Chowaniec Czesław, [w:] Słownik historyków polskich, Warszawa 1994.
Zieliński J., Życie naukowe miasta Stanisławowa, „Nauka Polska” 1934, t. 19.
Zuziak J., Polska historiografia wojskowa w Wielkiej Brytanii w latach 1939–1990. Instytucje, ludzie, publikacje, Warszawa 2001.
Zuziak J., Wojsko Polskie we Francji. 1939–1940, Warszawa 2013.
NETOGRAFIA
“Bulletin municipal officiel de la Ville de Paris”, 21.10.1934, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k62791260/f9.image.r=chowaniec (dostęp: 21.03.2022).
Dida R., Urodzhentsi Stanyslavova. Cheslav Khovanets – krayeznavets i bibliotekar, https://report.if.ua/istoriya/urodzhenci-stanyslavova-cheslav-hovanec-krayeznavec-i-bibliotekar (dostęp: 19.07.2022).
Gavrylyshyn P., Cheslav Khovanets – vidomyy polskyy istoryk ta bibliotekar, https://ckpide.eu/ua/aktualnosci/wydarzenia/5043-cheslav-khovanets-vidomyi-polskyi-istoryk-ta-bibliotekar (dostęp: 19.07.2022).
Krasnodębski J., Czesław Chowaniec (1899–1968). Część I: Badacz dziejów Stanisławowa, „Kurier Galicyjski” 2018, nr 11(303), https://kuriergalicyjski.com/czeslaw-chowaniec (dostęp: 12.03.2022).
Krasnodębski J., Czesław Chowaniec (1899–1968). Cz. II: Twórca wystawy historycznej o Stanisławowie, „Kurier Galicyjski” 2018, nr 13(305), https://kuriergalicyjski.com/czeslaw-chowaniec-1899-1968-czesc-ii (dostęp: 12.03.2022).
Pawłowiczowa M., Drukarnia Chowańców w Stanisławowie na tle rozwoju typografii w Stanisławowie, http://stanislawow.net/publikacje/cracovia/chowancy.htm (dostęp: 20.03.2022).
Pierre et Marie Curie. Papiers, II – Papiers et correspondence; CVIII–CXI Lettres de condoléances; CIX–CXI Mort de Marie Curie, 1934; CIX Académie Polonaise – Joanovitch, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9080334b/f137.item (dostęp: 21.03.2022).
Stefania Skwarczyńska, http://stanislawow.net/ludzie/stef_skwarcz.htm (dostęp: 29.07.2022).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2022.77.295-317
Date of publication: 2022-12-30 12:39:00
Date of submission: 2022-03-23 11:19:30
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2022 Tomasz Skrzyński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.