Infernal Comedy. Spaces of Humor in The Marquis de Sade

Michał Kruszelnicki

Abstract


Is there any room for comedy in the “monster” that the “Divine Marquis” has been identified with, in such a “pervert” and “pornographer”? What fun can be derived from the work which in an exemplary way transgresses all the limits of morality and criminal imagination? Is it possible to admire anything in Sade, even his humor, if in the light of Georges Bataille’s opinion, “our admiration is tantamount to contempt for his victims, who we transfer from the material world of terror to the world of ideas”? Basing both upon the work of classical commentators and more recent literature on the subject, this text further contributes to the already existing research by presenting comical measures used by Sade in his prose and identifies in it the mechanisms responsible for arousing laughter in the reader. I corroborate the thesis that Sade can be read as a great humorist and that his oeuvre, despite its inherent violence, can be the source of unforced laughter. In order to notice this humor, however, the reader must, firstly, interiorize the difference between reality and the literary fiction and distance himself from the thematic, representational layer of the Sadean text, secondly, open to purely linguistic dimension of this oeuvre, to the “spectacle of discourse” (Barthes), and thirdly, possess (or work out) a certain aesthetic sensitivity or a “comic competence”


Keywords


The Marquis de Sade; comedy; humor; laughter; language; fiction

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Allison, David B., Roberts, Mark S., Weiss, Allen S. (1995). Introduction, W: David B. Allison, Mark S. Roberts, Allen S. Weiss (eds.), Sade and the Narrative of Transgression (pp. I–XV). Cambridge/New York: Cambridge University Press.

Banasiak, Bogdan. (2003). Markiz de Sade – filozof XX wieku, W: Donatien Alphonse François de Sade, Julietta. Powodzenie występku (s. 7–47). Kraków: Wydawnictwo Mireki.

Barthes, Roland. (1973). Le plaisir du texte. Paris: Éditions du Seuil.

Barthes, Roland. (1989). Sade, Fourier, Loyola. Berkeley/Los Angeles: University of California Press.

Bataille, Georges. (1971). Le Bleu du ciel. W: Georges Bataille, Œuvres Complètes (p. 423–568). T. III. Paris: Gallimard.

Bataille, Georges. (2007). Sade i człowiek normalny. W: Georges Bataille, Erotyzm (s. 175–194). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Blanchot, Maurice. (1974). Fundamentalna nieprzyzwoitość. W: Wojciech Karpiński (red.), Antologia współczesnej krytyki literackiej we Francji (s. 44–64). Warszawa: Czytelnik.

Blanchot, Maurice. (2004). Lautréamont and Sade. Stanford: Stanford University Press.

Breton, André. (1966). Anthologie de l’humour noir. Paris: Édition Pauvert.

Cryle, Peter M. (1991). Taking Sade Serially. W: Les Cent vingt journées de Sodome. SubStance, 20(1), pp. 91–113.

de Beauvoir, Simone. (2015). Must We Burn Sade? London: Olympia Press.

Dziemidok, Bogdan. (2011). O komizmie. Gdańsk: Słowo obraz/terytoria.

Farber, Jerry. (2007). Toward a Theoretical Framework for the Study of Humor in Literature and the Other Arts. The Journal of Aesthetic Education, 41(4), pp. 67–86.

Frappier-Mazur, Lucienne. (1996). Writing the Orgy: Power and Parody in Sade. New York: University of Pennsylvania Press.

Genand, Stéphanie. (2018). Sade. Paris: Gallimard.

Hénaff, Marcel. (1999). Sade. The Inventions of the Libertine Body. Minneapolis/London: University of Minnesota Press.

Klossowski, Pierre. (1999). Sade mój bliźni. Warszawa: Aletheia.

Kozłowska, Anna. (2016). O poważnych problemach z komizmem językowym. Wstępne uwagi metodologiczne. W: Tomasz Korpysz, Anna Krasowska (red.), Komizm historyczny (s. 11–22). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego.

Krasowska Anna, Dowcip w perspektywie historycznej. W: Tomasz Korpysz, Anna Krasowska (red.), Komizm historyczny (s. 23–42). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego.

Matuszewski, Krzysztof. (1988). Sade, czyli filozof niebezpieczny. Colloquia Communia, 36(1–3), s. 17–40.

Matuszewski, Krzysztof. (2022). Nota na okładce. W: Donatien Alphonse François de Sade, Nowa Justyna. T. 1. Kraków: Wydawnictwo Ostrogi

Matuszewski, Krzysztof. (2017). Sade – feerie dekadencji oświecenia. W: Beata Szymańska, Piotr Mróz, Anna Kuchta (red.), Oświecenie (s. 377–479). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Matuszewski, Krzysztof. (2007). Sade. Msza okrucieństwa. Gdańsk: Słowo obraz/terytoria.

Matuszewski, Krzysztof. (2019). Violence in de Sade (comedia). Eidos. A Journal for Philosophy of Culture, 3(2), pp. 91–108.

Mazières, Frédéric. (2018). L’humour pervers nécrophile: une forme extrême de l’humour pervers du marquis de Sade. Frontières, 30(1). Pobrano z: https://www.erudit.org/fr/revues/fr/2018-v30-n1-fr03851/1049464ar/ (dostęp: 03.12.2022).

Phillips, John. (1999). Laugh? I Nearly Died: Humor in de Sade’s Fiction. The Eighteenth Century, 40(1), pp. 46–67.

Roberts, David. (1985). Is de Sade funny? Or the Prison of Parody. W: Pavel Petr, David Roberts, Philip Thomson (eds.), Comic Relations: Studies in the Comic, Satire and Parody (pp. 227–238). Frankfurt am Main/New York: Verlag Peter Lang.

Roger, Philippe. (1995). A Political Minimalist. W: David B. Allison, Mark S. Roberts, Allen S. Weiss (eds.), Sade and the Narrative of Transgression (pp. 76–109). Cambridge/New York: Cambridge University Press.

Roger, Philippe. (1976). Sade. La Philosophie dans le pressoir. Paris: Grasset.

de Sade, Donatien Alphonse François. (1990). Les cent vingt journées de la Sodome ou l’école du libertinage. W: Donatien Alphonse François de Sade, Œuvres I (pp. 13–383). Paris: Gallimard.

de Sade, Donatien Alphonse François. (1995a). Justine ou les malheurs de la vertu. W: Donatien Alphonse François de Sade, Œuvres II (p. 124–390). Paris: Gallimard.

de Sade, Donatien Alphonse François. (1995b). La Nouvelle Justine. W: Donatien Alphonse François de Sade, Œuvres II (p. 391–1110). Paris: Gallimard.

de Sade, Donatien Alphonse François. (1998a). Histoire de Juliette, ou les prospérités du vice. W: Donatien Alphonse François de Sade, Œuvres III (p. 179–1262). Paris: Gallimard.

de Sade, Donatien Alphonse François. (1998b). La philosophie dans le boudoir. W: Donatien Alphonse François de Sade, Œuvres III (p. 1–178). Paris: Gallimard.

de Sade, Donatien Alphonse François. (2003). Julietta. Powodzenie występku. Kraków: Wydawnictwo Mireki.

de Sade, Donatien Alphonse François. (2020). 120 dni Sodomy, czyli szkoła libertynizmu. Kraków: Vis-à-vis Etiuda.

de Sade, Donatien Alphonse François. (2022a). Nowa Justyna. T. 1. Kraków: Wydawnictwo Ostrogi.

de Sade, Donatien Alphonse François. (2022b). Nowa Justyna. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Ostrogi.

de Sade, Donatien Alphonse François. (2022c). Nowa Justyna. T. 3. Kraków: Wydawnictwo Ostrogi.

de Sade, Donatien Alphonse François. (2022d). Nowa Justyna. T. 4. Kraków: Wydawnictwo Ostrogi.

Schorderet, Alain. (2011). Faire flèche de tout bois: Sade et la poétique de la parodie. Zurich: University of Zurich.

Schopenhauer, Arthur (2009). Świat jako wola i przedstawienie. Warszawa: PWN.

Sławiński, Janusz (red.). (1988). Słownik terminów literackich. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.

Sollers, Philippe. (1974). Sade w tekście. W: Wojciech Karpiński (red.), Antologia współczesnej krytyki literackiej we Francji (s. 219–239). Warszawa: Czytelnik.

Sollers, Philippe. (1987). Sade, encore. Le Monde du 13.02.87. Pobrano z: https://www.pileface.com/sollers/spip.php?article486#nh2 (dostęp: 02.12.2022).

Temmer, Mark J. (1965). Style and Rhetoric. Yale French Studies, 35, pp. 20–28.

Thomas, Chantal. (1978). Sade, l’oeil de la lettre. Paris: Payot.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2023.41.1.15-34
Date of publication: 2023-10-25 14:22:01
Date of submission: 2022-12-14 11:50:58


Statistics


Total abstract view - 591
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 120

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2023 Michał Kruszelnicki

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.