Widz - bohater - tragik. Wymiary człowieczeństwa w koncepcji teatru tragicznego Ostapa Ortwina

Katarzyna Małgowska

Résumé


Koncepcja teatru tragicznego Ostapa Ortwina ma wymiar głęboko antropologiczny, uniwersalny, ogólnoludzki. Dramaturg wyprowadza nowoczesne pojęcie tragizmu z psychiki człowieka, tam umiejscawia źródło fatalności, a jej realizację widzi w żelaznej logice czynów oraz w rozdźwięku między ideałem a rzeczywistością, między tym, co wyobrażone a tym, co realne. W artykule podejmuję kwestie zasadniczych trzech wymiarów ról, w których Ortwin rozpatruje/obsadza człowieka w swoich esejach i studiach. Analizę teorii teatralnej lwowskiego krytyka przeprowadzam w kontekście Nietzscheańskiej kategorii dionizyjskości, figury Prometeusza i pojęcia tragizmu.


Mots-clés


człowiek; dramat; teatr; tragedia; tragizm; widz

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Baran B., Metafizyka tragedii, [w:] F. Nietzsche, Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm, przeł. i przedmową opatrzył B. Baran, Warszawa 2009.

Filipkowska H., Koncepcje mitu i jego związków z literaturą w krytyce literackiej Młodej Polski, Lublin 1988.

Głowiński M., Maska Dionizosa, [w:] idem, Mity przebrane, Kraków 1990.

Głowiński M., Portret krytyka: Ostap Ortwin, [w:] idem, Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997.

Goźliński P., Nietzsche – adwokat teatru, „Dialog” 1995, z. 8.

Grzymała-Siedlecki A., Ostap Ortwin, [w:] idem, Nie pożegnani, Kraków 1972.

Kleiner J., Ostap Ortwin, „Pamiętnik Literacki” 1946, z. 3–4.

Kuderowicz Z., Nietzsche, Warszawa 1976.

Nietzsche F., Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm, przeł. B. Baran, Warszawa 2009.

Ortwin O., Ibsen w rozwoju dramatu, [w:] idem, O Wyspiańskim i dramacie, opracowała i wstępem biograficznym poprzedziła J. Czachowska, Warszawa 1969.

Ortwin O., Utopie o dramacie, [w:] idem, O Wyspiańskim i dramacie, opracowała i wstępem biograficznym poprzedziła J. Czachowska, Warszawa 1969.

Ortwin O., O teatrze tragicznym, [w:] idem, O Wyspiańskim i dramacie, opracowała i wstępem biograficznym poprzedziła J. Czachowska, Warszawa 1969.

Ortwin O., Zagadnienie tragizmu w twórczości Wyspiańskiego, [w:] idem, O Wyspiańskim i dramacie, opracowała i wstępem biograficznym poprzedziła J. Czachowska, Warszawa 1969.

Ortwin O., Misterium życia i śmierci u Wyspiańskiego, [w:] idem, O Wyspiańskim i dramacie, opracowała i wstępem biograficznym poprzedziła J. Czachowska, Warszawa 1969.

Ortwin O., „Święto słońca” – sztuka K. Schönherra, [w:] idem, O Wyspiańskim i dramacie, opracowała i wstępem biograficznym poprzedziła J. Czachowska, Warszawa 1969.

Ortwin O., Jeszcze jeden komentarz, [w:] idem, O Wyspiańskim i dramacie, opracowała i wstępem biograficznym poprzedziła J. Czachowska, Warszawa 1969.

Pietrzak W., Rozmowy patetyczne. Ostap Ortwin, [w:] Ostap Ortwin, Żywe fikcje. Studia o prozie, poezji i krytyce, opracowała J. Czachowska, wstępem poprzedził M. Głowiński, Warszawa 1970.

Sadkowska K., Lwowska krytyka literacka 1894–1914. Tendencje i problemy, Warszawa 2015.

Terlecki T., Ostap Ortwin, [w:] Straty kultury polskiej 1939–1944, red. T. Terlecki, A. Mordęga, t. 2, Glasgow 1945.

Truskolaska A., Młodopolska ekspansja pojęcia „misterium”, [w:] Wśród mitów teatralnych Młodej Polski, pod red. I. Sławińskiej i M. B. Stykowej, Kraków–Wrocław 1983.

Wanat A., „Dogmatyka dramatyczna” Ostapa Ortwina, „Dialog” 1970, nr 12.

Ziołowicz A., „Misteria Polskie”. Z problemów misteryjności w dramacie romantycznym i młodopolskim, Kraków 1996.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2016.34.1.69
Date of publication: 2016-12-13 11:15:35
Date of submission: 2016-05-08 21:00:46


Statistiques


Visibilité des résumés - 1036
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 812

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2016, Katarzyna Małgowska

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.