Odbicie faktów historycznych w kształtowaniu średniowiecznej antroponimii (na przykładzie Hontu)

Jaromír Krško

Streszczenie w języku polskim


W artykule omówiono sposób, w jaki utworzony został dwuimienny system antroponimiczny – pierwotny system imienny (pierwsze imię) ewoluował w system dwuimienny (imię + przydomek), a następnie zakorzenił się system trójimienny (imię + nazwisko dziedziczne/rodowe + element funkcjonalny nazwy nieoficjalnej). W okresie gdy przydomek stał się nazwą dziedziczną, która była  przekazywana następnemu pokoleniu, zaczął funkcjonować jako zwykłe nazwisko, a jego wartość semantyczna wygasła. Jako materiał do analizy wykorzystano spisy mieszkańców w regionie Hont na Słowacji. Elementy funkcjonalne nazw nieoficjalnych odpowiadają dzisiejszym elementom nieoficjalnej antroponimii; w przeszłości motywowały je zawód właściciela, atrybuty psychiczne i fizyczne lub miejsce pochodzenia. Analiza tych nazw przynosi ważną wiedzę na temat historii: antroponimy dostarczają informacji dotyczące wykonywanego zawodu, pochodzenia i wyglądu ludzi w średniowieczu.

 


Słowa kluczowe


Hont; antroponimia; system antroponimiczny; system dwuimienny; przydomek

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Bakács, István. (1971). Hont vármegye Mohács előtt. Budapest: Akadémiai Kiadó.

Krško, Jaromír. (2002). Mikroštruktúrne vzťahy v onymii. Slovenská reč, 67(3), pp. 142–152.

Maksay Ferenc. (1959). Urbáriumok XVI–XVII. század. Magyar Országos Levéltár kiadványai, II. Forráskiadványok 7. Budapest, 1959. Downloaded from: https://library.hungaricana.hu/hu/view/MolDigiLib_MOLkiadv2_07/?pg=4&layout=s (access: 05.09.2018).

Majtán, Milan. (1980). Príspevok k metodike výskumu historickej antroponymie. In: Jozef Ružička (ed.), Jazykovedné štúdie. 15. Horeckého zborník (pp. 151–155). Bratislava: Veda.

Malec, Maria. (1994). Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.

Maliniak, Pavol, Krško, Jaromír. (2018). Medzi zmenou a kontinuitou. Mená poddaných hradu Čabraď v neskorom stredoveku. Paper presented at the “Konvergencie a divergencie v propriálnej sfére” conference (Banská Bystrica 26–28 June 2017), 11 rkp. (in press).

Maliniak, Pavol. (2017). K majetkovým pomerom na Čabradskom panstve v neskorom stredoveku. Acta historica Neosoliensia, 20(1), pp. 4–34.

Marek, Miloš. (2012). Glossarium mediae et infimae latinitatis Slovaciae. Vol. II (L–Z). Trnava: Filozoficka fakulta Trnavskej univerzity v Trnave.

Šmilauer, Vladimír. (1973). Ze staré antroponymie v Hontu. In: Michal Blicha, Milan Majtán (eds.), Zborník Pedagogickej fakulty v Prešove Univerzity P.J. Šafárika v Košiciach, roč. XII, zv. 3 Slavistika, V. zasadanie Medzinárodnej komisie pre slovanskú onomastiku a V. slovenská onomastická konferencia (Prešov 3–7 May 1972). Zborník materiálov (pp. 185–196). Bratislava: SPN.

Trawińska, Maria. (2017). Między nomen appellativum a nomen proprium w poznańskich księgach ziemskich z XIV i XV wieku. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 51(1), pp. 199–206.

Valentová, Iveta. (2012). Poznámky k rozdielom medzi prezývkou a funkčným členom živého mena – individuálnou charakteristikou. In: Martin Ološtiak (ed.), Jednotlivé a všeobecné v onomastike. Zborník referátov z 18. slovenská onomastická konferencie (Prešov 12–14 September 2011) (pp. 113–122). Prešov: Filozofická fakulta Prešovskej univerzity v Prešove (printed version). Downloaded from: http://www.pulib.sk/elpub2/FF/Olostiak3/index.html. ISBN 978-80-555-0594-7 (access: 05.09.2018).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2019.37.1.185-194
Data publikacji: 2019-12-27 16:17:30
Data złożenia artykułu: 2019-02-20 19:04:28


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1095
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 498

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Jaromír Krško

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.