Tajemnica polityki pieniężnej

Eliza Komierzyńska-Orlińska

Streszczenie w języku polskim


Współcześnie polityka pieniężna jest ustalana i realizowana przez Narodowy Bank Polski w sposób niezależny od innych organów i instytucji państwa. Celem prowadzonej przez polski bank centralny polityki pieniężnej jest zapewnienie stabilności cen w długim okresie za pomocą instrumentów polityki pieniężnej w ramach przyjętego sposobu postępowania, co wpisuje się w określony konstytucyjnie (art. 227 ust. 1 Konstytucji RP in fine) i ustawowo (art. 3 ust. 1 ustawy o Narodowym Banku Polskim) cel działania banku centralnego. Prima facie politykę pieniężną osnuwa „aura tajemniczości” wiążąca się ze znacznym stopniem skomplikowania zagadnień, które się na nią składają. Celem artykułu jest wykazanie, że polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego jest jednak realizowana zgodnie z zasadą jawności jej prowadzenia, w warunkach poddawania jej pod osąd opinii publicznej. Służą temu instrumenty polityki informacyjnej stosowane przez polski bank centralny, które zostały przeanalizowane w ramach niniejszego opracowania.


Słowa kluczowe


polityka pieniężna; bank centralny; tajemnica; polityka informacyjna; instrumenty polityki informacyjnej

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Baka W., Bank centralny i banki komercyjne w dwupoziomowym systemie bankowym (kierunki ewolucji), „Prawo Bankowe” 1995, nr 4.

Baka W., Bankowość centralna. Funkcje – metody – organizacja, Warszawa 2001.

Blinder A.S., Bankowość centralna w teorii i praktyce, Warszawa 2001.

Brzoza-Brzezina M., Polska polityka pieniężna. Badania teoretyczne i empiryczne, Warszawa 2011.

Czaplicki M., Determinanty akcji kredytowej banków komercyjnych w Polsce, [w:] Pieniądz, instrumenty i instytucje finansowe. Problemy, diagnozy, perspektywy, red. S. Franek, A. Adamczyk, Szczecin 2020.

Czyżewska W., Podejmowanie decyzji gospodarczych przy wielorakości celów. Optymalna polityka banku centralnego, Warszawa 2001.

Dąbrowska K., Gruszczyński M., Kapitał zagraniczny w polskim sektorze bankowym a efektywność polityki pieniężnej, „Bank i Kredyt” 2002, nr 11–12.

Doryń W., Analiza wydźwięku dyskusji na posiedzeniach decyzyjnych Rady Polityki Pieniężnej, „Wiadomości Statystyczne” 2018, nr 7(686).

Dudkiewicz B., Przybylska-Kapuścińska W., Nadzwyczajne instrumenty polityki pieniężnej, [w:] Współczesna polityka pieniężna. Perspektywa XXI wieku, red. W. Przybylska-Kapuścińska, M. Szyszko, Warszawa 2017.

Dziekański P., Polityka pieniężna i system bankowy – wybrane elementy, Ostrowiec Świętokrzyski 2014.

Fedorowicz Z., Polityka pieniężna, Warszawa 1999.

Fojcik-Mastalska E., Relacje wewnątrzsystemowe, [w:] Prawo bankowe, red. E. Fojcik-Mastalska, Wrocław 2010.

Grabia T., „Dobra” polityka pieniężna – dyskrecjonalna czy oparta na regule?, [w:] Gospodarka bez ekonoma, red. E. Adamowicz, H. Ćwikliński, Gdańsk 2020.

Grabowski B., Fundamentalne problemy polityki pieniężnej NBP, „Bank i Kredyt” 1999, nr 7–8.

Grądalski F., Koordynacja polityki pieniężnej i fiskalnej w teorii i praktyce, [w:] Współczesne uwarunkowania i dylematy polityki gospodarczej, red. M. Kaleta, M. Laska, D. Żuchowska, Toruń 2021.

Gronkiewicz-Waltz H., Bank centralny – od gospodarki planowej do rynkowej. Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa 1994.

Gronkiewicz-Waltz H., Bank centralny w rynkowym systemie gospodarczym, „Bank i Kredyt” 1994, nr 6.

Janecki J., Konsekwencje ultraluźnej polityki pieniężnej, [w:] Gospodarka bez ekonoma, red. E. Adamowicz, H. Ćwikliński, Gdańsk 2020.

Janecki J., Polityka pieniężna w Polsce w kontekście zjawiska niepewności, [w:] Pieniądz, instrumenty i instytucje finansowe. Problemy, diagnozy, perspektywy, red. S. Franek, A. Adamczyk, Szczecin 2020.

Jaremko M., Przybylska-Kapuścińska W., Wyznaczniki polityki kredytowej banków w świetle polityki pieniężnej banku centralnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2005, nr 3.

Jaworska-Dębska B., Działalność społeczno-organizatorska, [w:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, red. Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, R. Michalska-Badziak, E. Olejniczak-Szałowska, M. Stahl, Warszawa 2009.

Kawulski A., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2013.

Kokoszczyński R., Łyziak T., Pawłowska M., Przystupa J., Wróbel E., Mechanizm transmisji polityki pieniężnej – współczesne ramy teoretyczne, nowe wyniki empiryczne dla Polski, „Materiały i Studia” 2002, nr 151.

Komierzyńska-Orlińska E., Zaufanie i ryzyko w działalności banków (w druku).

Koperkiewicz-Mordel K., Organizacja Narodowego Banku Polskiego, [w:] L. Góral, M. Karlikowska, K. Koperkiewicz-Mordel, Polskie prawo bankowe, Warszawa 2003.

Koronowski A., Skuteczność polityki pieniężnej w obliczu wstrząsów podażowych i popytowych – nie tylko o pułapce płynności, „Bank i Kredyt” 2005, nr 3.

Kotłowski J., Polityka pieniężna zorientowana na przyszłość. Wybrane aspekty analityczne, Warszawa 2016.

Koziński W., Polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego w okresie transformacji gospodarki polskiej, „Bank i Kredyt” 1994, nr 6.

Krzyżewski J.A., Polityka pieniężna jako instytucja prawa konstytucyjnego, „Bank i Kredyt” 2000, nr 4.

Łon E., Polska polityka pieniężna w realiach XXI wieku, [w:] Współczesne uwarunkowania i dylematy polityki gospodarczej, red. M. Kaleta, M. Laska, D. Żuchowska, Toruń 2021.

Łon E., Sztuka prowadzenia polskiej polityki pieniężnej w realiach XXI wieku, Poznań 2021.

Łyziak T., Reakcja aktywów banków komercyjnych na instrumenty oddziaływania banku centralnego. Rozważania na temat funkcjonowania kredytowego kanału transmisji polityki pieniężnej w Polsce w latach 1995–1999, „Bank i Kredyt” 2000, nr 3.

Malinowski D., Polityka budżetowa i polityka pieniężna, [w:] Ekonomia. Wybrane zagadnienia z mikro- i makroekonomii, red. I. Zawiślińska, Warszawa 2017.

Paczoski A., Ewolucja polityki pieniężnej NBP po transformacji systemowej w Polsce, [w:] Gospodarka bez ekonoma, red. E. Adamowicz, H. Ćwikliński, Gdańsk 2020.

Paxford B., Komentarz do art. 2, [w:] Prawo bankowe. Komentarz, red. H. Gronkiewicz-Waltz, Warszawa 2013.

Przybylska-Kapuścińska W., Mechanizm transmisji monetarnej, [w:] Współczesna polityka pieniężna. Perspektywa XXI wieku, red. W. Przybylska-Kapuścińska, M. Szyszko, Warszawa 2017.

Przybylska-Kapuścińska W., Szyszko M., Istota i cele polityki pieniężnej w świetle ewolucji teorii ekonomii, [w:] Współczesna polityka pieniężna. Perspektywa XXI wieku, red. W. Przybylska-Kapuścińska, M. Szyszko, Warszawa 2017.

Raport o inflacji (przedruk z dokumentu Narodowego Banku Polskiego), „Bank i Kredyt” 1997, nr 1–2.

Redo M., Znaczenie skuteczności polityki pieniężnej dla bezpieczeństwa państwa, Toruń 2018.

Rosati D.K., Polska droga do rynku, Warszawa 1998.

Rozkrut M., Polityka informacyjna banków centralnych, [w:] Polityka pieniężna, red. A. Sławiński, Warszawa 2011.

Sarnecki P., Idee przewodnie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., „Przegląd Sejmowy” 1997, nr 5(22).

Sarnecki P. (red.), Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 2005.

Sikorski G., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2015.

Solarz J.K., Instytucjonalne warunki realizacji polityki pieniężnej, „Bank i Kredyt” 1997, nr 9.

Stahl M., Czynności materialno-techniczne, [w:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, red. Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, R. Michalska-Badziak, E. Olejniczak-Szałowska, M. Stahl, Warszawa 2009.

Stanisławiszyn P., Komentarz do art. 16, [w:] Komentarz. Ustawa o Narodowym Banku Polskim, red. P. Zawadzka, Warszawa 2014.

Starościak J., Prawo administracyjne, Warszawa 1969.

Starościak J., Iserzon E., Prawo administracyjne, Warszawa 1963.

Szpunar P., Perspektywy rozwoju sytuacji płynnościowej w polskim sektorze bankowym, [w:] Perspektywa rozwoju rynku pieniężnego do roku 2006, red. A. Sławiński, „Zeszyt Roboczy” 2002, nr 37.

Tupin R., Status prawny i kompetencje prawotwórcze organów Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Bankowego, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1999, nr 7–8.

Wilczyński W., Makro- i mikroekonomiczne uwarunkowania wyborów w polityce pieniężnej, „Bank i Kredyt” 1996, nr 6.

Wojtczak-Samoraj D., Komentarz do art. 21, [w:] Komentarz. Ustawa o Narodowym Banku Polskim, red. P. Zawadzka, Warszawa 2014.

Wojtczak-Samoraj D., Komentarz do art. 23, [w:] Komentarz. Ustawa o Narodowym Banku Polskim, red. P. Zawadzka, Warszawa 2014.

Wojtczak-Samoraj D., Komentarz do art. 53, [w:] Komentarz. Ustawa o Narodowym Banku Polskim, red. P. Zawadzka, Warszawa 2014.

Wojtyna A., Kontrowersje wokół niezależności banku centralnego a przyszły status NBP, „Bank i Kredyt” 1996, nr 3.

Wojtyna A., Skuteczność polityki pieniężnej, Łódź 2004.

Wójtowicz G., Bank centralny w gospodarce rynkowej, „Bank i Kredyt” 2006, nr 1.

Zatorski P., Kształtowanie i realizacja polityki pieniężnej w warunkach zmian w polskim systemie bankowym, „Bank i Kredyt” 2005, nr 10.

Zdyb M., Działalność gospodarcza i publiczne prawo gospodarcze, Kraków 2002.

Zdyb M., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz do ustawy z dnia 19 listopada 1999, Kraków 2000.

Zdyb M., Rada Polityki Pieniężnej, [w:] Prawo administracyjne ustrojowe. Podmioty administracji publicznej, red. J. Stelmasiak, J. Szreniawski, Bydgoszcz–Lublin 2002.

Zdzieszyńska A., Kłosiewicz P., Niewładcze formy instrumentów polityki pieniężnej NBP w perspektywie integracji Polski z Unią Europejską, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2003, nr 4.

Zubik M., Narodowy Bank Polski (Analiza konstytucyjno-ustrojowa), „Państwo i Prawo” 2001, z. 6.

NETOGRAFIA

Narodowy Bank Polski, Plan działalności Narodowego Banku Polskiego na lata 2022–2022, Warszawa 2021, https://www.nbp.pl/publikacje/plan_dzialalnosci/plan_2022_2024.pdf (dostęp: 10.09.2022).

AKTY PRAWNE

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, z poźn. zm.).

Uchwała Rady Polityki Pieniężnej z dnia 15 lutego 2011 r. w sprawie regulaminu Rady Polityki Pieniężnej (t.j. M.P. 2022, poz. 231).

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (t.j. Dz.U. 2022, poz. 492, z późn. zm.).

Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz.U. 2019, poz. 1461).

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (t.j. Dz.U. 2019, poz. 742, z późn. zm.).

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (t.j. Dz.U. 2022, poz. 963).

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. 2021, poz. 162, z późn. zm.).

ORZECZNICTWO

Wyrok TK z dnia 28 czerwca 2000 r., K 25/99, OTK ZU 2000, nr 5, poz. 141.

Wyrok TK z dnia 17 stycznia 2001 r., K 5/00, OTK 2001, nr 1, poz. 2.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2022.69.1.69-92
Data publikacji: 2022-11-04 19:54:23
Data złożenia artykułu: 2022-05-20 13:17:06


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1362
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 874

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Eliza Komierzyńska-Orlińska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.