Wyślij tekst przez e-mail 
Res iudicata pro veritate accipitur w rzymskim procesie cywilnym
Streszczenie w języku polskim
W artykule podjęta została próba przeprowadzenia analizy znaczenia zasady res iudicata pro veritate accipitur w rzymskim procesie cywilnym. Według prawa rzymskiego raz wydany wyrok w danej sprawie był uważany za zgodny z prawdą i za tą zgodnością przemawiało domniemanie prawne. Prawda może odpowiadać rzeczywistości (prawda materialna) lub wyłaniać się ze zgromadzonego w toku sprawy sądowej materiału dowodowego (prawda formalna). Celem działalności sądu w procesie cywilnym jest dojście do prawdy i w konsekwencji wydanie sprawiedliwego wyroku.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Amielańczyk K., U podstaw prawa prywatnego. „Rzymski proces cywilny” i jego zasady (uwagi na marginesie nowego podręcznika prawa rzymskiego W. Dajczaka, T. Giaro, F. Longchampsa de Bérier), „Gdańskie Studia Prawnicze” 2010, vol. 24.
Amielańczyk K., W poszukiwaniu antycznej genezy klauzul generalnych, czyli o wartościach i wartościowaniu w prawie rzymskim, „Annales UMCS sectio G (Ius)” 2016, vol. 63(2), DOI: https://doi.org/10.17951/g.2016.63.2.27.
Ando C., Law, Language, and Empire in the Roman Tradition, Philadelphia 2011.
Astolfi R., La lex Julia et Papia, Padova 1995.
Berger A., Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia 1953.
Biondi B., Appunti intorno alla sentenza nel processo civile romano, [w:] Scritti giuridici, vol. 2, Milano 1965.
Bojarski W., Dajczak W., Sokala A., Przewodnik do ćwiczeń z prawa rzymskiego, Toruń 1990.
Czech-Jezierska B., Miejsce procesu cywilnego w systematyce prawa rzymskiego, „Zeszyty Naukowe KUL” 2017, nr 3.
Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009.
Dębiński A. (red.), Starożytne kodyfikacje prawa. Materiały z konferencji zorganizowanej 10–11 kwietnia 1999 r. w Lublinie, Lublin 2000.
Digesta Justyniańskie. Księga pierwsza, Warszawa 2007.
Giaro T., Prawda a autorytet w jurysprudencji rzymskiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1989, z. 125.
Giaro T., Römische Rechtswahrheiten. Ein Gedankenexperiment, Frankfurt am Main 2007.
Hackl K., Praeiudicium im klassichen römischen Recht, Salzburg–München 1976.
Jakubecki A., Naczelne zasady postępowania cywilnego w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, [w:] Czterdziestolecie Kodeksu postępowania cywilnego. Materiały konferencyjne (Zakopane, 7–9.10.2005 r.), Kraków 2005.
Kacprzak A., Krzynówek J., Wołodkiewicz W., Regulae iuris. Łacińskie inskrypcje na kolumnach Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2001.
Kacprzak A., Krzynówek J., Wołodkiewicz W., Regulae iuris. Łacińskie inskrypcje na kolumnach Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2006.
Karolak S., Sprawiedliwość. Sens prawa, Kraków 2015.
Kaser M., Das römische Privatrecht, München 1975.
Krok M., Realizacja zasady prawdy w postępowaniu cywilnym a ciężar dowodu i ciężar argumentacji, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2014, vol. 73.
Kuryłowicz M., Historia i współczesność prawa rzymskiego, Lublin 1984.
Kuryłowicz M., [rec.] T. Giaro, Römische Rechtswahrheiten. Ein Gedankenexperiment, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2008, vol. 8.
Lenel O., Palingenesia Iuris Civilis, vol. 2, Frankfurt am Main 2012.
Lewandowski S., Topika i topiki prawnicze, „Palestra” 2008, nr 1–2.
Liebs D., Lateinische Rechtsregeln und Rechtssprichwörter, München 1982.
Litewski W., Rzymski proces cywilny, Kraków 1988.
Litewski W., Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 2000.
Litewski W., Studia nad rzymskim postępowaniem kognicyjnym, Kraków 1971.
Longchamps de Bérier F., Z uwag do metodologii nauki prawa prywatnego. Powoływanie łacińskich reguł i maksym na przykładzie nemo plus iuris, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2014, vol. 7(1).
Misztal-Konecka J., Wójcik M., Rzymskie prawo prywatne. Kazusy i ćwiczenia, Warszawa 2007.
Molé M., Sentenza. Diritto Romano, „Nuovissimo Digesto Italiano” 1969, vol. 16.
Morawski L., Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe, Toruń 1988.
Musselli L., Il concetto di giudicato nelle fonti storiche del Diritto Canonico, [w:] Studi nelle scienze giuridiche e sociali, Padova 1972.
Naumowicz K., W obliczu kryzysu demograficznego – ingerencja władzy publicznej w życie rodzinne na przykładzie ustawodawstwa małżeńskiego Augusta, „Studia Prawnoustrojowe” 2010, vol. 12.
Olaś A., Res iudicata pro veritate habetur? Rzecz o erozji stabilności prawomocnych orzeczeń. Apologia powagi rzeczy osądzonej a poszukiwanie trzeciej drogi, [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, Warszawa 2017.
Palmirski T., O różnych regułach dawnego prawa – 17 tytuł 50 księgi Digestów. Tekst – tłumaczenie – komentarz, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2006, vol. 2.
Palmirski T. (red.), Digesta Iustiniani. Tekst i przekład, t. 1: Księgi I–IV, Kraków 2013.
Paricio J., Sobre la administración de la justicia en Roma. Los juramentos de los jueces privados, Madrid 1987.
Pieńkos J., Praecepta iuris. Paremie, sentencje, wyrażenia łacińskie w układzie systematycznym i alfabetycznym, Warszawa–Poznań 2010.
Pieńkos J., Rzymska myśl prawnicza. Aforyzmy, przysłowia, Warszawa 2001.
Pieronek T., Res iudicata a niezmienność wyroku w sprawach małżeńskich u Gracjana, „Prawo Kanoniczne” 1977, vol. 20(1–2).
Puliatti S., Alla ricerca della veritá. La discrezionalitá del giudice tra retorica e diritto, [w:] Tra retorica e diritto. Linguaggi e forme argumentative nella tradizione giuridica, Bari 2010.
Rezler J., Język łaciński dla prawników, Warszawa 1999.
Rozwadowski W., Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, Poznań 1992.
Sobański R., Wpływ kościelnego doświadczenia w rozstrzyganiu sporów na formę procesu cywilnego w Europie, „Z Dziejów Prawa. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego” 2009, vol. 2(10).
Sobczyk M., Prawo rzymskie przed sądami Wspólnot Europejskich, „Studia Prawnoustrojowe” 2007, vol. 7.
Sorka K., Veritatem esse quaerendam. Prawda w rzymskim procesie cywilnym, Kraków 2021, DOI: https://doi.org/10.12797/9788381385121.
Stankiewicz S., Z badań nad istotą powagi rzeczy osądzonej (res iudicata) w prawie rzymskim. Wybrane problemy badawcze, „Annales UMCS sectio G (Ius)” 2014, vol. 61(2), DOI: https://doi.org/10.17951/g.2014.61.2.115.
Struck G., Topische Jurisprudenz. Argument und Gemeinplatz in der juristischen Arbeit, Frankfurt am Main 1970.
Tarnacka A., Zbiór ustaw lex Iulia et Papia jako próba wyjścia z kryzysu obyczajowo-społecznego zapoczątkowanego u schyłku republiki rzymskiej, „Kultura Prawna” 2018, vol. 1(2), DOI: https://doi.org/10.37873/legal.2018.1.2.28.
Velden J.B. van de, Finality in Litigation. The Law and Practice of Preclusion: Res Judicata (Merger and Estoppel), Abuse of Process and Recognition of Foreign Judgments, Alphen aan den Rijn 2017.
Wacke A., Res iudicata pro veritate accipitur? Die Ziele des römischen Zivilprozesses zwischen Verhandlungsmaxime und Untersuchungsgrundsatz, [w:] Gedächtnisschrift für Theo Mayer-Maly (zum 80. Geburtstag), hrsg. v. F. Harrer, H. Honsell, P. Mader, Wien–New York 2011, DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-7091-0001-1_32.
Wacke A., Res iudicata pro veritate accipitur? Le finalità della procedura civile romana fra principio dispositivo e principio inquisitorio, [w:] Quid est veritas? Un Seminario su verità e forme giuridiche, eds. C. Cascione, C. Masi Doria, Napoli 2013.
Yale D.E.C., Iudex in Propria Causa: An Historical Excursus, “Cambridge Law Journal” 1974, vol. 33(1), DOI: https://doi.org/10.1017/S0008197300091297.
Zajadło J. (red.), Łacińska terminologia prawnicza, Warszawa 2013.
Żeber I., Kilka uwag o wolności i niewoli, prawdzie i kłamstwie w świecie antycznych Greków i Rzymian, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo” 2010, nr 3270.
Żeber I. (oprac.), Prawo rzymskie. Teksty źródłowe do ćwiczeń, Wrocław 1994.
NETOGRAFIA
Karolak S., Sprawiedliwość w antycznej perspektywie, https://www.opoka.org.pl/biblioteka/F/FE/petrus_2015_sprawiedliwosc_00.html (dostęp: 2.07.2017).
ORZECZNICTWO
Wyrok SO w Szczecinie z dnia 14 grudnia 2015 r., II Ca 304/13.
Wyrok SO w Poznaniu z dnia 18 października 2018 r., IV Ka 818/18.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2023.70.1.175-187
Data publikacji: 2023-07-17 10:54:14
Data złożenia artykułu: 2022-10-21 17:33:53
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Sebastian Stankiewicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.