Wyślij tekst przez e-mail 
Wpływ wyroku kasatoryjnego z powodu nienależytej obsady sądu na ważność czynności procesowych. Rozważania na tle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (artykuł dyskusyjny)
Streszczenie w języku polskim
Nienależyta obsada sądu stanowi jedną z bezwzględnych przyczyn odwoławczych w procesie karnym. Ziszczenie się tej okoliczności prowadzi do uchylenia wyroku. Przyjmuje się, że każda bezwzględna przyczyna odwoławcza konstytuuje niewzruszalne domniemanie prawne, zgodnie z którym wyrok taki jest wadliwy i nie może funkcjonować w obrocie prawnym. Zgodnie z art. 442 § 2 k.p.k. sąd a quo może w ponownym postępowaniu pierwszoinstancyjnym poprzestać na ujawnieniu dowodów, które nie miały wpływu na uchylenie wyroku. Wątpliwości budzi jednak, czy nienależyta obsada sądu stanowi okoliczność, o której mowa we wspomnianym przepisie. W opracowaniu poddano więc analizie, w jakim zakresie sąd w ponownym postępowaniu pierwszoinstancyjnym może bazować na czynnościach procesowych dokonanych uprzednio przez sąd meriti. Rozważania przeprowadzono na tle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984.
Kiejnich-Kruk K., Prawo do skutecznego środka naprawczego w postępowaniu dowodowym, Warszawa 2023.
Kosonoga J., Nienależyta obsada sądu jako przesłanka uchylenia orzeczenia, „Białostockie Studia Prawnicze” 2018, nr 1.
Kulesza C., Czynności procesowe, [w:] Wykład prawa karnego procesowego, red. P. Kruszyński, Białystok 2004.
Kulesza C., Względny charakter nienależytej obsady sądu jako bezwzględnej przyczyny odwoławczej w orzecznictwie Sądu Najwyższego, [w:] Hominum causa omne ius constitutum sit. Księga jubileuszowa Profesora Piotra Hofmańskiego, red. P. Czarnecki, S. Głogowska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Światłowski, Warszawa 2024.
Matras J., [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. K. Dudka, Warszawa 2023.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2006.
Skrętowicz E., Wyrok sądu karnego pierwszej instancji, Lublin 1989.
Śliwiński S., Proces karny. Zasady ogólne, Warszawa 1948.
Świecki D., Bezpośredniość czy pośredniość w polskim procesie karnym. Analiza dogmatycznoprawna, Warszawa 2012.
Świecki D., Komentarz do art. 442, [w:] Kodeks postępowania karnego, t. 2: Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki, LEX/el. 2025.
Świecki D., Konstrukcja apelacji jako środka odwoławczego w procesie karnym, Warszawa 2018.
Urbaniak-Mastalerz I., Przyczyny odwoławcze w polskim procesie karnym, Białystok 2018.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2023.
Wiliński P., Proces karny w świetle konstytucji, Warszawa 2011.
Woźniewski K., Prawidłowość czynności procesowych w polskim procesie karnym, Gdańsk 2010.
Zagrodnik J., [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Zagrodnik, Warszawa 2024.
AKTY PRAWNE
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz.Urz. C 303/1, 12.12.2007, z późn. zm.).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, z późn. zm.).
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. 2025, poz. 46, ze zm.).
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. 2024, poz. 334, ze zm.).
Ustawa z dnia 10 stycznia 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. 2003, nr 17, poz. 155, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. 2018, poz. 5, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018, poz. 3, z późn. zm.).
ORZECZNICTWO
Postanowienie SN z dnia 23 września 2024 r., I Zo 130/24, LEX nr 3760075.
Postanowienie SN z dnia 29 października 2024 r., IV KS 45/24, LEX nr 3775670.
Postanowienie SN z dnia 19 grudnia 2024 r., III KK 593/24, LEX nr 3829045.
Postanowienie SN z dnia 17 stycznia 2025 r., IV KK 339/24, LEX nr 3818471.
Postanowienie SN z dnia 21 stycznia 2025 r., IV KZ 40/24, LEX nr 3819669.
Postanowienie SN z dnia 6 lutego 2025 r., IV KK 541/24, LEX nr 3825126.
Postanowienie SN z dnia 12 lutego 2025 r., V KO 122/24, LEX nr 3827450.
Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 22 maja 2019 r., I KZP 3/19, OSNK 2019, nr 6, poz. 31.
Uchwała składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z dnia 23 stycznia 2020 r., BSA I 4110-1/20, OSNKW 2020, nr 2, poz. 7.
Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 2 czerwca 2022 r., I KZP 2/22, OSNK 2022, nr 6, poz. 22.
Wyrok SN z dnia 16 maja 2024 r., V KK 333/23.
Wyrok SN z dnia 20 listopada 2024 r., IV KK 275/24, niepubl.
Wyrok SN z dnia 18 grudnia 2024 r., II KO 84/24, LEX nr 3794203.
Wyrok SN z dnia 31 stycznia 2025 r., III KK 177/24, LEX nr 3823657.
Wyrok SN z dnia 26 lutego 2025 r., III KK 643/24, LEX nr 3834842.
Wyrok TK z dnia 24 października 2007 r., SK 7/06, OTK-A 2007, nr 9, poz. 108.
Wyrok TK z dnia 20 kwietnia 2020 r., U 2/20, OTK-A 2020, nr 61.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2025.72.2.41-56
Data publikacji: 2025-12-23 09:10:04
Data złożenia artykułu: 2025-04-13 22:56:30
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Krystian Kurkowski
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.