Klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa w wykładni przepisów regulujących prawo własności

Zbigniew Władek

Streszczenie w języku polskim


Z poglądów przedstawicieli nauki prawa wyłania się zróżnicowany stosunek do klauzuli generalnej społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa w odniesieniu do treści własności. Wśród poglądów opowiadających się za jej usunięciem wskazywane argumenty dotyczą między innymi niewystępowania aktualnie podziału własności na typy i formy charakterystyczne dla systemu prawnego PRL-u. Fakt ten przejawiał się w zróżnicowaniu zarówno treści, jak i ochrony poszczególnych postaci własności, tym samym podkreśla się, że w nowym systemie prawnym III Rzeczypospolitej, usankcjonowanym Konstytucją RP z 1997 r., utrzymywanie tej klauzuli jest bezzasadne. Z kolei w ramach drugiej grupy poglądów, opowiadających się za pozostawieniem tej klauzuli, podkreśla się fakt jej przydatności w aktualnym systemie prawnym, gdyż pozwala ona tam, gdzie jest to wskazane, odwołać się do funkcji społecznej własności, co stanowi przejaw utrzymania równowagi między uwzględnianiem interesów indywidualnych oraz interesów ogólnych. W literaturze podkreśla się również, że paradoksalnie to, co służyło zupełnie innej koncepcji własności w systemie prawnym PRL-u, nagle odpowiada społecznej konstrukcji własności występującej w społecznym nauczaniu Kościoła katolickiego, urzeczywistnionej dla przykładu w Konstytucji RFN.


Słowa kluczowe


własność; klauzula generalna; społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Dybowski T., Zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa a prawo własności, „Nowe Prawo” 1967, nr 6.

Gniewek E., Granice prawa własności, [w:] Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, t. 2, Warszawa 2013.

Habdas M., Publiczna własność nieruchomości, Warszawa 2012.

Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2003.

Izdebski H., Interes publiczny a interes prywatny. Uwagi na tle legalnej definicji interesu publicznego w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, [w:] Interes publiczny a interes prywatny w prawie, red. T. Giaro, Warszawa 2012.

Izdebski H., Prawo własności w planowaniu zagospodarowania przestrzeni, [w:] Kierunki reformy prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego, red. I. Zachariasz, Warszawa 2012.

Justyński T., Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Kraków 2000.

Leszczyński L., Właściwości posługiwania się klauzulami generalnymi w prawie prywatnym. Perspektywa zmiany trendu, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1995, z. 3.

Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy orzecznictwa, Kraków 2002.

Matusik G., Własność urządzeń przesyłowych a prawa do gruntu, Warszawa 2011.

Radwański Z., Czy klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa powinna określać treść prawa własności, [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005.

Radwański Z., Zieliński M., Uwagi de lege ferenda o klauzulach generalnych w prawie prywatnym, „Przegląd Legislacyjny” 2001, nr 2.

Rudnicki S., Rudnicki G., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2011.

Safjan M., Klauzule generalne w prawie cywilnym (przyczynek do dyskusji), „Państwo i Prawo” 1990, z. 11.

Stelmachowski A., Zarys teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998.

Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 8 marca 2006 r., III CZP 105/05.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121).

Władek Z., Podstawy etyki życia gospodarczego w katolickiej myśli społecznej, Warszawa 2012.

Władek Z., Własność prywatna w doktrynie społecznej Kościoła katolickiego XX wieku, Warszawa 2012.

Wyrok SN z dnia 3 października 2000 r., I CKN 287/00.

Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2007 r., III CSK 431/06l.

Wyrok SN z dnia 6 maja 2009 r., II CSK 594/08.

Wyrok TK z dnia 25 maja 1999 r., SK 9/98, http://otk.trybunal.gov.pl/orzeczenia/otk.htm [dostęp: 10.03.2016].

Zaradkiewicz K., Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja prawa podstawowego własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym, Warszawa 2013.

Zieliński T., Klauzule generalne w nowym porządku konstytucyjnym, „Państwo i Prawo” 1997, z. 11–12.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2016.63.2.117
Data publikacji: 2016-12-21 12:16:46
Data złożenia artykułu: 2016-04-25 22:56:19


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1808
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 8347

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2016 Zbigniew Władek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.