Kierunki zmian tożsamości polskiego prawa urzędniczego

Streszczenie w języku polskim

Budowa profesjonalnej służby publicznej, działającej na podstawie aksjologicznych założeń demokratycznego państwa prawa, jest procesem złożonym i długotrwałym. Polskie doświadczenia w tym zakresie nie są znikome, gdyż geneza służby państwowej sięga okresu międzywojennego. Natomiast pierwsza (po przekształceniach 1989 r.) pragmatyka członków korpusu służby cywilnej powstała w 1996 r. i zawierała regulacje wyraźnie inspirowane polskimi doświadczeniami w tym zakresie z okresu międzywojennego, jak również rozwiązaniami zachodnioeuropejskimi. Ustawodawca na jej mocy opowiedział się za systemem kariery, budując służbę cywilną o charakterze publicznoprawnym. Sformułował także cel stworzenia tej instytucji, którym było zapewnienie w urzędach administracji rządowej zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i neutralnego politycznie wykonywania zadań państwa. Ustawa ta już dwa lata później została zastąpiona kolejną pragmatyką. W świetle ustawy z 1998 r. została przyjęta nowa koncepcja tej instytucji. Ustawodawca opowiedział się w niej za mieszanym modelem służby cywilnej, co znaczy, że model ten zawierał elementy modelu kariery i stanowisk, ale z dominującą rolą tych ostatnich. Kolejna ustawa o służbie cywilnej (z 2006 r.) w ocenie doktryny zrujnowała dotychczasowy dorobek prawodawstwa polskiego w obszarze budowy służby cywilnej. Istniejący pod jej rządami korpus został pozbawiony stanowisk kierowniczych, zlikwidowano wypracowany system organizacji służby cywilnej m.in. przez zniesienie stanowiska Szefa Służby Cywilnej oraz jego urzędu. Słusznie zatem w 2008 r. uchylono ten akt prawny, zastępując go ustawą przywracającą w szczególności to stanowisko oraz wyższe stanowiska w służbie cywilnej. Niemniej ten akt prawny też zawiera istotne wady, ze względu na które nie może być w pełni pozytywnie oceniony. W ten sposób w ciągu kilkunastu lat zagadnienie to było regulowane czterema całkowicie różnymi aktami prawnymi, co narusza zasady państwa prawa oraz jakości i pewności prawa. Zmiany takie, z każdym kolejnym wejściem w życie nowej pragmatyki, wywierały negatywne skutki na praktyczne funkcjonowanie korpusu służby cywilnej, a tym samym na realizację zadań państwa.