Prawne aspekty związane z ochroną seniorów w społeczeństwie polskim
Streszczenie w języku polskim
Artykuł jest poświęcony analizie polskich regulacji prawnych w zakresie ochrony praw i godności osób starszych, będących grupą społeczną wymagającą szczególnego wsparcia. Potrzeba ta wynika z naturalnych zmian organizmu (osłabienie sił fizycznych, zdrowia, obniżone zdolności umysłowe). Rozważania zaczynają się od treści Konstytucji RP, w której można dostrzec brak unormowań w zakresie ochrony seniorów. Przede wszystkim nie zapewnia się tu prawnego obowiązku rodzin seniorów do świadczenia należnej im moralnie opieki. Zupełnie inna sytuacja ma miejsce odnośnie do małoletnich, co może świadczyć o dyskryminacji seniorów. Następnie wskazano unormowania dotyczące prawnomajątkowych aspektów rozporządzania przez seniorów swoim majątkiem wraz z orzecznictwem z tego zakresu. Przedstawiono tutaj wątpliwości co do tego, czy te regulacje skutecznie i należycie gwarantują ochronę praw seniorów w rodzinie. Wskazano, że mimo iż orzecznictwo dostrzega szczególną pozycję seniorów w stosunkach umowy darowizny czy dożywocia, to jednak głębsza analiza wykazuje, że nie zawsze ta okoliczność jest przestrzegana w kontekście realizacji przez seniorów swoich praw. Na koniec zaznaczono potrzebę zmian legislacyjnych w celu zapewnienia lepszej ochrony godności i praw seniorów.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bejster I., Proces starzenia się jako zjawisko biologiczne, psychiczne i socjalne, [w:] Seniorzy – w zgodzie z rytmem natury. Starzenie się jako zjawisko biologiczne i społeczne, red. E. Kędra, Legnica 2011.
Bojanowska E., Opieka nad ludźmi starszymi, [w:] Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, red. P. Szukalski, Warszawa 2009.
Dmowski S., [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, red. G. Bieniek, t. 2, Warszawa 2007.
Dragan A., Starzenie się społczeństwa polskiego i jego skutki, Warszawa 2011.
Frąckiewicz L., Społeczno-demograficzne problemy starzenia się polskiego społeczeństwa, [w:] Seniorzy w społeczeństwach Europy XXI wieku, red. W. Pędich, Białystok 2001.
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne – zarys wykładu, Warszawa 2010.
Jak powinna wyglądać pomoc dla osób starszych, http://naszsenior.pl/jak-powinna-wygladac-pomoc-dla-osob-starszych [dostęp: 12.04.2018].
Jezioro J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t. 2, Warszawa 2015.
Kodeks cywilny, t. 2: Komentarz do art. 450–1088, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2013.
Krzyminiewska G., Znaczenie zaufania w tworzeniu kapitału społecznego. Ekonomiczny i społeczny wymiar zjawiska, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2003, nr 2.
Ohanowicz A., Górski J., Zarys prawa zobowiązań, Warszawa 1970.
Racław M., Kwestia opieki nad osobami starszymi a zaufanie społeczne, [w:] Kwestia społeczna u progu XXI wieku, red. E. Giermanowska, M. Racław, M. Rymsza, Warszawa 2015.
Radwański Z., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 8: Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2004.
Rejman S., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Z. Resich, t. 2, Warszawa 1972.
Sagan S., Prawo konstytucyjne Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2003.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Kraków 1999.
Szukalski P., Status rodzinny a sytuacja bytowa i zdrowotna osób sędziwych w środowisku wielkomiejskim (grant KBN 2H2OE03424), 2004.
Szweda-Lewandowska Z., Modele opieki nad osobami niesamodzielnymi, „Studia Ekonomiczne” 2014, nr 179.
Tomke P., Prawo konstytucyjne, Gliwice 2006.
Uchwała SN z dnia 6 lutego 1969 r., III CZP 130/68, OSN 1969, nr 11, poz. 192.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r., nr 16, poz. 93).
Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.).
Wyrok SA w Poznaniu z dnia 15 lutego 1994 r., I ACr 684/93, „Wokanda” 1994, nr 11.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 14 kwietnia 2005 r., I ACa 60/05.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 22 stycznia 2013 r., I ACa 863/12.
Wyrok SA w Białymstoku z dnia 1 grudnia 2017 r., o sygn. I ACa 548/17.
Wyrok SN z dnia 21 grudnia 1954 r., I CR 1623/54, „Państwo i Prawo” 1955, nr 9.
Wyrok SN z dnia 13 października 2005 r., I CK 112/05, Legalis nr 92986.
Wyrok SN z dnia 2 grudnia 2005 r., II CK 265/05, niepubl.
Wyrok SN z dnia 9 maja 2008 r., III CSK 359/07, LEX nr 453125.
Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2010 r., II CSK 68/10.
Wyrok SO w Koninie z dnia 5 lutego 2016 r., I1 Ca 520/15.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2018.65.2.129-145
Data publikacji: 2018-12-17 09:33:20
Data złożenia artykułu: 2017-09-19 14:51:24
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2018 Kamil Lorek
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.