Geneza konstytucji

Ryszard Małajny

Streszczenie w języku polskim


Artykuł rozpoczynają uwagi wstępne. Autor m.in. wskazuje, że pierwsze konstytucje zaczęto uchwalać pod koniec XVIII w., niemniej ich pierwowzory pojawiły się półtora stulecia wcześniej. Ponadto przedstawia tło społeczno-ekonomiczne genezy konstytucji oraz rozwija tezę, że konstytucja miała petryfikować osiągnięty w wyniku rewolucji burżuazyjnej postęp społeczny. Omówiono też tło ideologiczne, a konkretnie takie prądy ideowe, jak racjonalizm i liberalizm, a także ideę praw naturalnych, suwerenność ludu, umowę społeczną, podział władzy i pozytywizm prawniczy. Krótko wspomniano o wpływie ruchów kodyfikacyjnych prawa sądowego na procesy konstytucyjne okresu Oświecenia, a także wskazano pięć „fal” uchwalania ustaw zasadniczych na kontynencie europejskim.


Słowa kluczowe


konstytucja; geneza; tło społeczno-ekonomiczne; tło ideologiczne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Blaustein A.P., Our Most Important Export, [w:] Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki w perspektywie nauk historycznych i prawnych, red. J.L. Justyński, Toruń 1988.

Dietrich R., Einleitung über Probleme Verfassungsgeschichtlicher Forschung in unserer Zeit, „Der Staat“ 1975, Nr. 1 (Beiheft 1).

Esmein A., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1921.

Gangl H., Der deutsche Weg zum Verfassungsstaat im 19. Jahrhundert. Eine Problemskizze, „Der Staat“ 1975, Nr. 1 (Beiheft 1).

Grimm D., Verfassungsfunktion und Grundgesetzreform, „Archiv des öffentlichen Rechts“ 1972, Bd. 97(4).

Haskins G.L., The Legal Heritage of Plymouth Colony, [w:] American Law and the Constitutional Order. Historical Perspectives, eds. L.M. Friedman, H.N. Schreiber, Cambridge–London 1978.

Izdebski H., Konstytucja Trzeciego Maja wśród konstytucji swojego wieku, „Państwo i Prawo” 1991, z. 5.

„Jahrbuch des öffentlichen Rechts der Gegenwart“ 2000, Bd. 48.

Jamróz A., Demokracja współczesna. Wprowadzenie, Białystok 1993.

Kant I., Projekt wieczystego pokoju, Warszawa 1995.

Kierończyk P., O specyfice pierwszych konstytucji państw bałtyckich, „Studia Iuridica Toruniensia” 2013, t. 13, DOI: https://doi.org/10.12775/SIT.2013.016.

Kousoulas G., On Government: A Comparative Introduction, Belmont 1968.

Lacché L., Granted Constitutions. The Theory of octroi and Constitutional Experiments in Europe and in the Aftermath of the French Revolution, “European Constitutional Law Review” 2013, Vol. 9(2), DOI: https://doi.org/10.1017/S1574019612001150.

Loewenstein K., Verfassungslehre, Tübingen 1969 (1957).

Loughlin M., What is Constitutionalisation?, [w:] The Paradox of Constitutionalism. Constituent Power and Constitutional Form, eds. M. Loughlin, N. Walker, Oxford 2007.

Maćkowska K., Normatywny wymiar amerykańskich wczesnych konstytucji stanowych, Lublin 2008.

McIlwain Ch.H., Constitutionalism Ancient and Modern, New York 1947.

Morey W.C., The Genesis of a Written Constitution, “Annals of the American Academy of Political and Social Science” 1891, No. 4.

Prakke L., On the Rise and Decline of the Monarchical Principle: Constitutional Vicissitudes in Spain and Germany, “European Constitutional Law Review” 2010, Vol. 6(2), DOI: https://doi.org/10.1017/S1574019610200068.

Roellecke G., Beobachtung der Verfassungstheorie, [w:] Verfassungstheorie, Hrsg. O. Depenheuer, C. Grabenwarter, Tübingen 2010.

Roellecke G., Institutionelle Gewähr der Verfassung, [w:] Verfassungstheorie, Hrsg. O. Depenheuer, C. Grabenwarter, Tübingen 2010.

Schmitt C., Nauka o konstytucji, Warszawa 2013 (1928).

Stern K., Das Staatsrecht der Bundesrepublik Deutschland, Bd. 1, München 1984.

Stern K., Grundideen europäisch-amerikanischer Verfassungsstaatlichkeit, Berlin–New York 1984.

Unruh G.-C. von, Die polnische Konstitution vom 3. Mai 1791 im Rahmen der Verfassungsentwicklung der europäischen Staaten, „Der Staat“ 1974, Nr. 2.

Unruh P., Der Verfassungsbegriff des Grundgesetzes. Eine verfassungstheoretische Rekonstruktion, Tübingen 2002.

Wahl R., Der Konstitutionalismus als Bewegungsgeschichte, „Der Staat“ 2005, Nr. 4.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2019.66.1.307-319
Data publikacji: 2019-07-17 08:29:41
Data złożenia artykułu: 2017-11-22 11:24:39


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1482
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 896

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Ryszard Małajny

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.