Umowa społeczna jako przejaw racjonalizmu w refleksji nad państwem i prawem

Małgorzata Łuszczyńska

Streszczenie w języku polskim


Artykuł jest próbą analizy koncepcji umowy społecznej jako szczególnej formy racjonalizacji podstaw życia społecznego. Zdaniem autorki umowa społeczna jest płaszczyzną realizacji idei wolności, w tym wolności politycznej. Retrospektywne spojrzenie na ideę wolności i ściśle skorelowaną z nią ideę równości wskazuje na ich radykalny charakter. Skoro poszczególne jednostki zawierają umowę, to znaczy, że są sobie równe, a jeśli ograniczają swoją naturalną wolność w jednakowym stopniu na rzecz podmiotu sprawującego władzę, to znaczy, iż zakres wolności był jednakowy.

 

 


Słowa kluczowe


umowa społeczna; racjonalizm; prawo; wolność

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Alequié F., Kartezjusz, Warszawa 1989.

Baczko B., Rousseau: samotność i wspólnota, Warszawa 1964.

Banajski R., Za czy przeciw dobru wspólnemu, [w:] Dobro wspólne. Problemy konstytucyjnoprawne i aksjologiczne, red. W.J. Wołpiuk, Warszawa 2008.

Bridges T., Kultura obywatelska, [w:] Aktualność wolności, red. B. Misztal, M. Przychodzeń, Warszawa 2005.

Campbell J., Potęga mitu, Kraków 2007.

Chmieliński M., Umowa społeczna jako idea praktycznego rozumu w koncepcji Immanuela Kanta, [w:] Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, red. Z. Rau, M. Chmieliński, Warszawa 2010.

Chojnicka K., Nauczanie społeczne Kościoła od Leona XIII do Piusa XII, Kraków 1993.

Dahl R., Demokracja i jej krytycy, Kraków 1995.

Drozdowicz Z., Kartezjański racjonalizm. Zrozumieć Kartezjusza, Poznań 2004.

Dubel L., Łuszczyńska M., Jan z Salisbury i św. Tomasz z Akwinu o władzy godnej i niegodnej, [w:] Księga życia i twórczości. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Romanowi A. Tokarczykowi, red. Z. Władek, t. 5, Lublin 2013.

Filipowicz S., Mit i spektakl władzy, Warszawa 1988.

Gajda J., Sofiści, Warszawa 1989.

Górski E., Rozważania o społeczeństwie obywatelskim i inne studia z historii idei, Warszawa 2003.

Held D., Between State and Civil Society: Citizenship, [w:] Citizenship, ed. G. Andrews, London 1991.

Jaskólski M., Mit polityczny, [w] Słownik historii doktryn politycznych, red. K. Chojnicka, M. Jaskólski, t. 4, Warszawa 2009.

Kelly J.M., Historia zachodniej teorii prawa, Kraków 2006.

Kimla P., Umowa społeczna współcześnie, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2016, z. 2.

Koperek J., Dobro wspólne, [w:] Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004.

Łuszczyńska M., Pojęcie tyranii w myśli średniowiecza, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2014, nr 1.

Łuszczyński A., Co jest mitem?, [w:] Myśl polityczno-prawna Tomasza G. Masaryka jako rodzaj mitu państwotwórczego, Rzeszów 2013.

Małajny R.M., Trzy teorie podzielonej władzy, Warszawa 2001.

Mazurek F.J., Alfreda Verdrossa i Jacquesa Maritaina koncepcja dynamicznego prawa naturalnego, [w:] Powrót do prawa ponadustawowego, red. M. Szyszkowska, Warszawa 1999.

Mielczarski C., Idee społeczno-polityczne sofistów. U źródeł europejskiego pluralizmu, Warszawa 2006.

Mieletinski E., Poetyka mitu, Waarszawa 1981.

Mosca G., Historia doktryn politycznych, Warszawa [b.d.w.].

Nozick R., Anarchia, państwo, utopia, Warszawa 1999.

Oblicza racjonalności, red. Z. Ambrożewicz, Opole 2005.

Ogrodziński P., Społeczeństwo obywatelskie w brytyjskiej literaturze filozoficznej (1640–1830), „Studia Filozoficzne” 1987, nr 9.

Piechowiak M., Konstytucyjna zasada dobra wspólnego – w poszukiwaniu kontekstu interpretacji, [w:] Dobro wspólne. Problemy konstytucyjnoprawne i aksjologiczne, red. W.J. Wołpiuk, Warszawa 2008.

Pietrzyk-Reeves D., Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Kraków 1999.

Platon, Państwo, Warszawa 1990.

Promieńska H., Dobro wspólne, dobro indywidualne i dobro moralne, [w:] Dobro wspólne, red. D. Probucka, Kraków 2010.

Rau Z., Wstęp, [w:] J. Locke, Dwa traktaty o rządzie, Warszawa 1992.

Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994.

Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 3, Lublin 2004.

Rosnerowa H., „Cogito” w świetle filozofii języka, „Studia Philosophiae Christianae” 1973, nr 9.

Rousseau J.J., Umowa społeczna, Łódź 1948.

Skomiał J., Manegold von Lautenbach. Umowa o władzę według antydialektyka, [w:] Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, red. Z. Rau, M. Chmieliński, Warszawa 2010.

Stylianidis E., Wpływ antycznej cywilizacji greckiej na rozwój praw człowieka, [w:] Prawa człowieka, red. B. Banaszak, Warszawa 1993.

Swieżawski S., Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa 2002.

Szczech T., Koncepcja przymierza narodu wybranego z Bogiem w Starym Testamencie, [w:] Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, red. Z. Rau, M. Chmieliński, Warszawa 2010.

Szpociński A., Wyłanianie się nowego ładu edukacyjnego we współczesnej Polsce, „Kultura Współczesna” 2003, nr 3.

Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna, Londyn 1985.

Weisheipl J.A., Tomasz z Akwinu. Życie, myśl i dzieło, Poznań 1985.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2018.65.2.147-159
Data publikacji: 2018-12-17 09:33:21
Data złożenia artykułu: 2018-03-08 18:55:48


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1502
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1238

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Małgorzata Łuszczyńska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.