Obrona konieczna i jej przesłanki w polskim prawie karnym

Ryszard Mochocki

Streszczenie w języku polskim


Jednym z elementów struktury przestępstwa jest bezprawność. Ustawodawca przewidział jednak pewien mechanizm sprawiający, że bezprawność zostaje niejako wyłączona. W art. 25 Kodeksu karnego unormowano obronę konieczną jako okoliczność wyłączającą bezprawność czynu, a czyn zabroniony popełniony w warunkach tego kontratypu staje się legalny. Uniemożliwienie pociągnięcia jego sprawcy do odpowiedzialności stało się przedmiotem rozważań w niniejszym opracowaniu.


Słowa kluczowe


prawo karne; kontratyp; obrona konieczna; bezprawność; przestępstwo

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Adamczyk D., Adamczyk-Bębas W., Bębas S., Wobec przemocy. Wychowanie, profilaktyka, wsparcie, Kraków 2021.

Brzeziński J.M., Czy kryzys wiarygodności w psychologii?, „Przegląd Psychologiczny” 2023, vol. 66(1), DOI: https://doi.org/10.31648/przegldpsychologiczny.9456.

Buchała K., Granice obrony koniecznej, „Palestra” 1974, nr 5.

Czechowska M., Historia obowiązywania zasady vim vi repellere licet w polskim prawie karnym – ewolucja kontratypu obrony koniecznej, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2019, vol. 8.

Ćwikła M., Ściechowicz M., Obrona konieczna w świetle nowelizacji z 8 grudnia 2017 roku, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2020, nr 3.

Daniluk P., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2020.

Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2011.

Izdebski J., Metody badań nauk społecznych w nauce prawa administracyjnego, „Roczniki Nauk Prawnych” 2021, vol. 31(4), DOI: https://doi.org/10.18290/rnp21314-2.

Jankowiak T., Granice obrony przed przemocą psychiczną w ramach instytucji obrony koniecznej, „Palestra” 2023, nr 10.

Karaźniewicz J., Prawo do obrony w trybach szczególnych postępowania karnego, „Studia Prawnoustrojowe” 2023, nr 60, DOI: https://doi.org/10.31648/sp.8952.

Kloskowski K., Prawne aspekty wykorzystania dalekowschodnich sztuk walki w sytuacji przekroczenia granic obrony koniecznej w polskim prawie karnym, „Gdańskie Studia Azji Wschodniej” 2023, nr 23, DOI: https://doi.org/10.4467/23538724GS.23.012.18158.

Korpysz A., Przekroczenie granic obrony koniecznej w wyniku strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu z art. 25 § 3 k.k. z perspektywy psychologicznej, „Annales UMCS sectio G (Ius)” 2020, vol. 67(2), DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2020.67.2.111-127.

Lachowski J., Marek A., Prawo karne. Zarys problematyki, Warszawa 2018.

Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2012.

Marek A., Prawo karne, Warszawa 2006.

Marek A., Konarska-Wrzosek V., Prawo karne, Warszawa 2016.

Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997.

Radecki W., Ocena współmierności sposobu obrony i niebezpieczeństwa zamachu, „Nowe Prawo” 1977, nr 6.

Sosik R., Obrona konieczna w polskim i amerykańskim prawie karnym, Lublin 2021.

Stanik J.M., Psychologia sądowa, Warszawa 2013.

Szczepaniec M., Uregulowanie obrony koniecznej w k.k. z 1997 r. a Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 1999, nr 1.

Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2020.

Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2011.

AKTY PRAWNE

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1932, nr 60, poz. 571).

Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1969, nr 13, poz. 94).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997, nr 88, poz. 553).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. 2024, poz. 37).

ORZECZNICTWO

Postanowienie SN z dnia 16 listopada 2009 r., IV KK 105/09, OSNwSK 2009, nr 1, poz. 2257.

Postanowienie SN z dnia 7 października 2014 r., V KK 116/14, Legalis nr 1079963.

Postanowienie SN z dnia 27 kwietnia 2017 r., IV KK 116/17, LEX nr 2284193.

Postanowienie SN z dnia 30 maja 2019 r., II KK 317/18, LEX nr 2690314.

Postanowienie SN z dnia 11 lutego 2021 r., V KK 531/20, LEX nr 3123805.

Postanowienie SN z dnia 7 marca 2022 r., III KK 29/22, LEX nr 3409189.

Wyrok SA w Łodzi z dnia 26 lipca 2000 r., II AKa 131/00, LEX nr 47743.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 18 września 2001 r., II Aka 18/01, KZS 2001, nr 11, poz. 29.

Wyrok SA w Katowicach z dnia 28 lutego 2006 r., II AKa 30/06, KZS 2006, nr 7–8, poz. 142.

Wyrok SA w Poznaniu z dnia 6 kwietnia 2023 r., II AKa 60/23, LEX nr 3590015.

Wyrok SN z dnia 30 grudnia 1972 r., Rw 1312/72, OSNKW 1973, nr 5, poz. 69.

Wyrok SN z dnia 27 lipca 1973 r., IV KR 153/73, OSNKW 1974, nr 1, poz. 5.

Wyrok SN z dnia 11 grudnia 1978 r., II KR 266/78, OSNKW 1979, nr 6, poz. 65.

Wyrok SN z dnia 20 lutego 1979 r., III KR 20/79, LEX nr 21800.

Wyrok SN z dnia 22 sierpnia 1996 r., IV KKN 48/96, OSP 1997, nr 10, poz. 187.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2024.71.1.59-73
Data publikacji: 2024-05-10 12:10:21
Data złożenia artykułu: 2023-11-12 12:27:58


Statystyki


Widoczność abstraktów - 454
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 769

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Ryszard Mochocki

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.