Polacy a Słowianie wschodni: społeczne uwarunkowania formowania się cech tożsamościowo-mentalnych

Ryszard Radzik

Resumen


Tekst jest poświęcony omówieniu tych historycznie uwarunkowanych cech tożsamościowo-mentalnych trzech narodów wschodniosłowiańskich (Rosjan, Ukraińców i Białorusinów) oraz Polaków, które wpływały niegdyś i zwłaszcza obecnie oddziałują na postawy opisywanych społeczeństw. Zwrócono uwagę głównie na uwarunkowania społeczno-kulturowe, klasowo-warstwowe oraz związane z istnieniem (bądź nie) struktur państwowych, zatem stosunkiem do władzy. Białorusini i większość Ukraińców ewoluowali w ciągu ostatnich dwóch wieków: od związków z łacińskim kręgiem kulturowym do włączenia się do wspólnoty rosyjskiej (prawosławnej). Oba społeczeństwa utraciły w wyniku rewolucji bolszewickiej pierwotne elity, a nowe powstały w wyniku awansu społecznego mas chłopskich. Stały się bardziej zewnątrzsterowne, nastawione na budowę pionowych struktur władzy, mało podatne na budowę oddolnych procesów samoorganizacji społecznej, aktywizujące się w ramach grup pierwotnych. Zrywająca z tymi uwarunkowaniami Ukraina przeżywa wstrząsy społeczne.


Palabras clave


Słowianie wschodni; sowieckość; tożsamość; mentalność

Texto completo:

PDF (Język Polski)

Referencias


Besançon A., Święta Ruś, Warszawa 2012.

Carrère d’Encausse H., Eurazjatyckie imperium. Historia Imperium Rosyjskiego od 1552 do dzisiaj, Kęty 2014.

Collins R., Konfliktowa teoria stratyfikacji, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, wyb. i oprac. A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, t. 1, Warszawa 2006.

Cyryl, Putin i ich metody. Z Alainem Besançonem rozmawia Aleksandra Rybińska, „Nowa Konfederacja” 2014, nr 31.

Domańska M., Uzależnieni od konfliktu. Wewnętrzne uwarunkowania antyzachodniej polityki Kremla, Warszawa 2017.

Jankowiak M., Gwary białoruskie na zachodniej Smoleńszczyźnie – dzieje agonii, „SLAVIA časopis pro slovanskou filologii” 2013, sešit 3.

Jankowiak M., Współczesne gwary białoruskie na południowej Pskowszczyźnie. Rejon rewelski, „SLAVIA časopis pro slovanskou filologii” 2015, sešit 2.

Kołas J., Nowa Ziemia, Mińsk 2002.

Nadskakuła O., Kategorie „swój” i „obcy” w rosyjskim myśleniu politycznym, Kraków 2013.

Pawluczuk W., Ukraina. Polityka i mistyka, Kraków 1998.

Radzik R., Rosyjski imperializm wspólnotowy. Trójjedyny naród ruski w badaniach socjologicznych, Lublin 2016.

Riabczuk M., Wschodniosłowiańska „umma” a problem emancypacji; o słabej tożsamości Ukraińców i Białorusinów, [w:] R. Radzik (red.), Tożsamości zbiorowe Białorusinów, Lublin 2012.

Riabczuk M., „Wspaniały lud słowiański”. Rosyjskie stereotypy Ukraińców – od wyobraźni imperialnej do postimperialnej rzeczywistości, [w:] R. Kusek, J. Purchla, J. Sanetra-Szeliga (red.), Narody & stereotypy 25 lat później. Nowe granice, nowe horyzonty, Kraków 2015.

Rohoziński J., Bawełna, samowary i Sartowie. Muzułmańskie okrainy Rosji 1795–1916, Warszawa 2014.

Szoszyn R., Ateizm po komunizmie, „Rzeczpospolita” 2016 (27 stycznia), www.rp.pl/Spoleczenstwo/301279861-Ateizm-po-komunizmie.html [dostęp: 05.09.2017].

Waszkiewicz J., Co to jest sowieckość?, „Studia Białorutenistyczne” 2008, t. 2.

Zmarnowaliśmy ćwierć wieku. Z rosyjską politolożką Tatianą Worożejkiną rozmawia Zbigniew Rokita, „Nowa Europa Wschodnia” 2015, nr 5.

Zubow A. (red.), Historia Rosji XX wieku. 1894–1922, przyp. i kom. A. Pomorski, Warszawa 2016.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/i.2018.43.1.11-31
Date of publication: 2018-11-20 14:05:14
Date of submission: 2018-02-02 21:57:25


Estadísticas


Visibilidad de resúmenes - 2041
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicadores



Enlaces refback

  • No hay ningún enlace refback.


Copyright (c) 2018 Ryszard Radzik

Licencia de Creative Commons
Este obra está bajo una licencia de Creative Commons Reconocimiento 4.0 Internacional.