Od antropologii do metaetnografii. Wokół problemu zmiany paradygmatu w refleksji nad kulturą współczesną

Edyta Barańska

Streszczenie w języku polskim


W niniejszym artykule został omówiony problem tekstualizacji kultury oraz pokazano proces przechodzenia antropologii w stronę etnografii. Autorka szuka odpowiedzi na pytanie o ostateczny kształt, jaki dziś przybrała antropologia, a także o to, jakie znaczenie ma tego rodzaju zmiana dla samej „nauki” o kulturze. Punktem wyjścia rozważań jest założenie, że jeśli dekonstruktywizm w postmodernizmie podważył zasadność i sens czytania tekstu (czytanie tekstu kultury nie jest odczytywaniem sensu i znaczenia, lecz jego wytwarzaniem), to być może również antropologia idzie dziś w podobnym kierunku. Artykuł składa się z dwóch głównych części. W pierwszej omówiono kwestię postmodernistycznej rekonstrukcji kultury, w tym zmiany zachodzące w obrębie podmiotu i przedmiotu poznania antropologicznego. W części drugiej mowa jest o nowym sposobie „badania” kultury, który przybiera charakter metarefleksji etnografii. Zostały tu omówione trzy główne, ale różne, interpretacje kultury jako tekstu: antropologia interpretatywna, metaetnografia oraz „teoria” przekładu G. Steinera.


Słowa kluczowe


tekstualizacja kultury; antropologia; metaetnografia; kultura współczesna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Brocki M., Antropologia. Literatura – dialog – przekład, Wrocław 2008.

Buchowski M., Burszta W., O założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa 1992.

Buchowski M., Kempny M., Czy istnieje antropologia postmodernistyczna, [w:] M. Buchowski (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Warszawa 1999.

Burszta W., Oko i pióro antropologa, [w:] W. Burszta, W. Kuligowski (red.), Ojczyzny słowa. Narracyjne wymiary kultury, Poznań 2002.

Burszta W., Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Poznań 2004.

Burszta W., Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia, Warszawa 2008.

Burszta W., Wymiary antropologicznego poznania kultury, Poznań 1992.

Burszta W., Kuligowski W., Anamorfozy. Poza Akademią, [w:] W. Burszta, W. Kuligowski (red.), Ojczyzny słowa. Narracyjne wymiary kultury, Poznań 2002.

Burszta W., Piątkowski K., O czym opowiada antropologiczna opowieść, Warszawa 1994.

Clifford J., Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, Warszawa 2000.

Clifford J., Marcus G. (eds.), Writing Culture, Berkeley 1986.

Firth R., Społeczności ludzkie. Wstęp do antropologii społecznej, Warszawa 1965.

Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Warszawa 2009.

Geertz C., Anty-antyrelatywizm, [w:] M. Buchowski (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Warszawa 1999.

Geertz C., Dzieło i życie, Warszawa 2000.

Geertz C., Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne, Kraków 2003.

Hastrup K., Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, Karków 2008.

Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 2007.

Kuligowski W., Antropologia refleksyjna, Poznań 2001.

Kuligowski W., Defamiliaryzatorzy. Źródła i zróżnicowanie antropologii współczesności, Poznań 2016.

Kuper A., Kultura. Model antropologiczny, Kraków 2005.

Marzec J., Dyskurs, tekst i narracja. Szkice o kulturze ponowoczesnej, Kraków 2002.

Morawski S., Niewdzięczne rysowanie mapy… o postmodernie(izmie) i kryzysie kultury, Toruń 1999.

Piątkowski K., O niektórych pożytkach dla antropologii płynących z wiedzy o literaturze, [w:] W. Burszta, W. Kuligowski (red.), Ojczyzny słowa. Narracyjne wymiary kultury, Poznań 2002.

Pool R., Etnografia postmodernistyczna?, [w:] M. Buchowski (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Warszawa 1999.

Pucek Z., Clifford Geertz i antropologiczny Zeitgeist, [w.] C. Geertz, Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne, Kraków 2003.

Rabinow P., Wyobrażenia są faktami społecznymi: modernizm i postmodernizm w antropologii, [w:] M. Buchowski (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Warszawa 1999.

Steiner G., Gramatyki tworzenia, Poznań 2004.

Steiner G., Na ramionach giganta (wywiad przeprowadzony przez R.A. Sharpa), „Przegląd Polityczny” 2008, nr 91/92.

Steiner G., Po Wieży Babel. Problemy języka i przekładu, Kraków 2000.

Steiner G., Rzeczywiste obecności, Gdańsk 1997.

Steiner G., Tragedia absolutna, „Przegląd Polityczny” 2008, nr 91/92.

Szahaj A., Ironia i miłość. Neopragmatyzm Richarda Rorty’ego w kontekście sporu o postmodernizm, Wrocław 2002.

Szydłowska V., Nihilizm i dekonstrukcja, Warszawa 2003.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/i.2018.43.1.249-268
Data publikacji: 2018-11-20 14:05:27
Data złożenia artykułu: 2018-01-18 22:37:20


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1902
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Edyta Barańska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.