Stereotyp płci w kontekście pełnionych ról społecznych – w percepcji dzieci starszo-przedszkolnych

Ewa Jędrzejowska

Streszczenie w języku polskim


Postrzeganie płci przez dzieci, podobnie jak przez dorosłych, naznaczone jest stereotypami zbudowanymi na społecznych przekazach i konwencjach. Może się to okazać niekorzystne i przyczyniać się do powstawania nierównych szans w funkcjonowaniu społecznym kobiet i mężczyzn. W oparciu o wywiad przeprowadzony ze 158 dzieci sześcioletnich z Opola w artykule skierowano uwagę na dziecięce postrzeganie płci w kontekście ról społecznych pełnionych przez kobiety i mężczyzn. Stało się to przedmiotem podjętych badań, których główny cel dotyczył ustalenia dziecięcego spojrzenia na role pełnione przez kobiety i mężczyzn. Pytania badawcze obejmowały próbę oceny, czy (i w jakiej mierze) trwające od lat zainteresowanie tematem i szeroko wyrażana potrzeba przeciwstawiania się stereotypizacji ról płciowych przyniosły skutki w postaci zmian w świadomości dzieci. Rezultaty przeprowadzonych badań potwierdzają, że spojrzenie dzieci w wieku przedszkolnym na role społeczne – zawodowe i domowe – kobiet i mężczyzn nie jest wolne od stereotypizacji płciowej, ale jej wpływ nie jest tak duży, jak wstępnie założono. Być może uzyskane wyniki są efektem postępującej transformacji świadomości społecznej w postrzeganiu ról pełnionych przez kobiety i mężczyzn oraz uboższych doświadczeń dzieci w wieku przedszkolnym w porównaniu z tymi, którymi dysponują dzieci starsze, u których z wiekiem wzmacnia się stereotypizacja płci.


Słowa kluczowe


stereotypizacja płci; role społeczne; dzieci w wieku przedszkolnym

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Brannon, L. (2002). Psychologia rodzaju. Gdańsk: GWP.

Bujak, A., Oko, D., Benedykt XVI, Chrostowski, W., Feusette, K., Hoser, H., Kuby, G., Sosnowski, L., Stępkowski, A. (2014). Dyktatura gender. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk.

Chomczyńska-Rubacha, M. (2004). Płeć i rodzaj w edukacji. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.

Chomczyńska-Rubacha, M. (2009). Role płciowe. Kultura i edukacja. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej.

Chomczyńska-Rubacha, M., Rubacha, K. (2007). Płeć kulturowa nauczycieli. Funkcjonowanie w roli zawodowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Connell, R. (2013). Socjologia płci. Płeć w ujęciu globalnym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Drost-Rudnicka, M. (2012). Edukacja wczesnoszkolna a problem nierówności płci – uczniowskie stereotypy postrzegania płci. In: N. Majchrzak, N. Starik, A. Zduniak (eds.), Podmiotowość w edukacji wobec odmienności kulturowych oraz społecznych zróżnicowań (pp. 447–457). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa.

Gromkowska-Melosik, A. (2011). Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Karwatowska, M., Szpyra-Kozłowska, J. (2010). Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskimi. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Kopciewicz, L. (2008). Grzeczne dziewczynki, niegrzeczni chłopcy – wytwarzanie różnic rodzajowych w dydaktyczno-wychowawczej pracy szkoły. In: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (eds.), Wychowanie, pojęcia, procesy, konteksty (Vol. 4; pp. 349–392). Gdańsk: GWP.

Kopciewicz, L. (2009). Wczesna edukacja i płeć kulturowa. In: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (eds.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania (pp. 291–311). Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Lewartowska-Zychowicz, M. (2009). Nauczyciel (wczesnej edukacji) w relacjach wolności i przymusu. In: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (eds.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania (pp. 159–184). Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Lipsitz-Bem, S. (2000). Męskość i kobiecość. O różnicach wynikających z płci. Gdańsk: GWP.

Mandal, E. (2000). Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje związane z płcią. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Mandal, E. (2003). Kobiecość i męskość. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Pankowska, D. (2005). Wychowanie a role płciowe. Gdańsk: GWP.

Schaffer, H.R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Ziółkowska, B. (2005a). Okres wczesnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał młodych dorosłych? In: A.I. Brzezińska (ed.), Psychologiczne portrety człowieka (pp. 423–468). Gdańsk: GWP.

Ziółkowska, B. (2005b). Środkowy okres dorosłości. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? In: A.I. Brzezińska (ed.), Psychologiczne portrety człowieka (pp. 553–590). Gdańsk: GWP.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.1.159-170
Data publikacji: 2021-04-27 15:38:09
Data złożenia artykułu: 2020-02-02 17:06:12


Statystyki


Widoczność abstraktów - 14394
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 2308

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Ewa Alina Jędrzejowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.