Czynniki związane z Ja wyjaśniające „podwójne standardy” w zakresie szacowania emocjonalnych kosztów osób będących ofiarami poważnych i drobnych wykroczeń

Monika Maria Dubas-Miciuk, Łukasz Roland Miciuk

Streszczenie w języku polskim


Rola emocji w ludzkiej moralności jest podkreślana przez wielu neuronaukowców i filozofów. Z psychologicznego punktu widzenia rozwiązywanie dylematów moralnych jest niemożliwe w oderwaniu od procesów poznawczo-emocjonalnych związanych z Ja. Niniejsze badanie miało na celu przetestowanie czynników związanych z Ja, potencjalnie wyjaśniających rozbieżności w zakresie szacowanych poziomów wrogości i smutku doświadczanych przez ofiary poważnych przestępstw i drobnych wykroczeń, w których wyobrażonym sprawcą była osoba dokonująca szacowania lub jakaś inna osoba. Badanie przeprowadzono w paradygmatach eksperymentalnym i korelacyjnym, przy czym kluczową metodą analizy danych była analiza powierzchni odpowiedzi (RSA). Przebadano 171 osób za pomocą takich kwestionariuszy, jak: Skala Motywów Autoewaluacyjnych (SMA), Skala Samooceny Rosenberga (SES), Polska Adaptacja testu Ten Items Personality Inventory (TIPIPL) oraz Skala Pozytywnego i Negatywnego Afektu – Wersja Rozszerzona (PANAS-X). Okazało się, że samoocena była predyktorem (nie)zgodności poziomów wrogości przypisywanych ofiarom poważnych przestępstw, podczas gdy motywy autowaloryzacji i samopoznania przewidywały określone wzorce (ro)zbieżności poziomów wrogości przypisywanych ofiarom drobnych wykroczeń. Dyskusja wyników dotyczy m.in. znaczenia perspektywy Ja dla skutecznego rozpoznawania stanów emocjonalnych innych ludzi.


Słowa kluczowe


wrogość; ofiara; autowaloryzacja; samoocena; analiza powierzchni odpowiedzi

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Alicke, M.D., Sedikides, C. (2009). Self‐enhancement and self‐protection: What they are and what they do. European Review of Social Psychology, 20, 1–48. DOI: 10.1080/10463280802613866

Alloy, L.B., Wagner, C.A., Black, S.K., Gerstein, R.K., Abramson, L.Y. (2011). The breakdown of self-enhancing and self-protecting cognitive biases in depression. In: M.D. Alicke, C. Sedikides (Eds.), Handbook of Self-Enhancement and Self-Protection (pp. 358–379). The Guilford Press.

Athota, V.S., Budhwar, P., Malik, A. (2019). Influence of Personality Traits and Moral Values on Employee Well‐Being, Resilience and Performance: A Cross‐National Study. Applied Psychology, DOI: 10.1111/apps.12198

Barranti, M., Carlson, E.N., Cote, S. (2017). How to test questions about similarity in personality and social psychology research: Description and empirical demonstration of response surface analysis. Social Psychological and Personality Science, 8, 465-475. DOI: 10.1177/1948550617698204

Caprara, G.V., Di Giunta, L., Eisenberg, N., Gerbino, M., Pastorelli, C., Tramontano, C. (2008). Assessing regulatory emotional self-efficacy in three countries. Psychological assessment, 20(3), 227–237. DOI: 10.1037/1040-3590.20.3.227

Churchland, P.S. (2018). Braintrust: What Neuroscience Tells Us about Morality. Princeton: Princeton University Press.

Danovitch, J.H., Keil, F.C. (2008). Young Humeans: The role of emotions in children’s evaluation of moral reasoning abilities. Developmental Science, 11(1), 33–39. DOI: 10.1111/j.1467-7687.2007.00657.x

Dufner, M., Gebauer, J. E., Sedikides, C., Denissen, J.J. (2019). Self-enhancement and psychological adjustment: A meta-analytic review. Personality and Social Psychology Review, 23(1), 48-72. DOI: 10.1177/1088868318756467

Elsenbroich, C., Gilbert, N. (2014). Modelling Norms. Modelling Norms. Dordrecht: Springer Netherlands. DOI: 10.1007/978-94-007-7052-2

Fajkowska, M., Marszał-Wiśniewska, M. (2009). Właściwości psychometryczne Skali Pozytywnego i Negatywnego Afektu-Wersja Rozszerzona (PANAS-X). Wstępne wyniki badań w Polskiej próbie. Przegląd Psychologiczny, 52(4), 355–387.

Faul, F., Erdfelder, E., Buchner, A., Lang, A.-G. (2009). Statistical power analyses using G*Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior Research Methods, 41, 1149-1160. DOI: 10.3758/BRM.41.4.1149

Gosling, S.D., Rentfrow, P.J., Swann, W.B. (2003). A very brief measure of the Big-Five personality domains. Journal of Research in Personality, 37(6), 504–528. DOI: 10.1016/S0092-6566(03)00046-1

Gregg, A.P., Hepper, E.G., Sedikides, S. (2011). Quantifying self-motives: Functional links between dispositional desires. European Journal of Social Psychology, 41, 840-852. DOI: 10.16194/j.cnki.31-1059/g4.2011.07.016

Haddock, G., Gebauer, J.E. (2011). Defensive self-esteem impacts attention, attitude strength and self-affirmation processes. Journal of Experimental Social Psychology, 47, 1276-1284. DOI: 10.1016/j.jesp.2011.05.020

Harter, S. (1993). Causes and consequences of low self-esteem in children and adolescents. In Self-esteem: The Puzzle of Low Self Regard (ed. Baumeister, R. F.), pp. 87–116. Plenum: New York. DOI: 10.1007/978-1-4684-8956-9_5

Humberg, S., Nestler, S., Back, M.D. (2019). Response Surface Analysis in Personality and Social Psychology: Checklist and Clarifications for the Case of Congruence Hypotheses. Social Psychological and Personality Science, 10(3), 409–419. DOI: 10.1177/1948550618757600

Hume, D. (2001). Badania dotyczące rozumu ludzkiego (transl. A. Lange). Warszawa: De Agostini Polska/Altaya Polska.

James, W. (1890). Principles of Psychology. 1. New York: Holt.

Kant, I. (2002). Uzasadnienie metafizyki moralności (transl. M. Wartenberg). Warszawa: De Agostini Polska.

Killen, M., Smetana, J. (2008). Moral judgment and moral neuroscience: Intersections, definitions, and issues. Child Development Perspectives, 2(1), 1–6. DOI: 10.1111/j.1750-8606.2008.00033.x

Łaguna, M., Lachowicz-Tabaczek, K., Dzwonkowska, I. (2007). Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody. Psychologia Społeczna, 2(2(4)), 164–176.

Matsumoto, D., Hwang, H.C. (2015). Emotional reactions to crime across cultures. International Journal of Psychology, 50(5), 327–335. doi:10.1002/ijop.12103

McCrae, R.R., Costa Jr., P.T., (2003). Personality in adulthood: A five-factor theory perspective (2nd ed.). New York: Guilford Press. DOI: 10.4324/9780203428412

Miciuk, Ł.R., Dubas-Miciuk, M.M. (in press). Analiza powierzchni odpowiedzi (response surface analysis) w badaniach psychologicznych. In: M. Trojan, M. Gut (red.), Nowe metody i technologie w psychologii. Warszawa: Liberi Libri

Miciuk, Ł.R., Oleś, P. (2018). The Polish adaptation of the Self-Motive Items Scale by Gregg, Hepper & Sedikides. Poster presented at the International Conference "Between Narcissism and Entitlement: Self-Enhancement in a Cross-Cultural Perspective," Warsaw, 4–6 April 2018.

Neiss, M.B., Sedikides, C., Stevenson, J. (2002). Self-esteem: a behavioural genetic perspective. European Journal of Personality, 16(5), 351–367. DOI: 10.1002/per.456

O’Mara, E.M., Gaertner, L., Sedikides, C., Zhou, X., Liu, Y. (2012). A longitudinal-experimental test of the panculturality of self-enhancement: Self-enhancement promotes psychological well-being both in the west and the east. Journal of Research in Personality, 46(2), 157–163. DOI: 10.1016/j.jrp.2012.01.001

Rose, M.R., Nadler, J., Clark, J. (2006). Appropriately Upset? Emotion Norms and Perceptions of Crime Victims. Law and Human Behavior, 30(2), 203–219. DOI: 10.1007/s10979-006-9030-3

Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton: Princeton University Press.

Sedikides, C., Gaertner, L., Cai, H. (2015). On the Panculturality of Self-enhancement and Self-protection Motivation. In BS:ADMS (Vol. 2, pp. 185–241). Elsevier. DOI: 10.1016/bs.adms.2015.04.002

Senderowicz, Y. (2011). Philosophy’s Moods: The Affective Grounds of Thinking, 63, 141–156. DOI: 10.1007/978-94-007-1503-5

Schönbrodt. F.D. (2018). RSA: Response surface analysis (R package Version 0.9.10) [Software]. Retrieved from: http://cran.r-project.org/web/packages/RSA (access: 18.04.2020).

Sorokowska, A., Zbieg, A., Sorokowski, P. (2014). Polska adaptacja testu Ten Item Personality Inventory (TIPI)-TIPI-PL-wersja standardowa i internetowa. Wrocław: WrocLab. DOI: 10.13140/2.1.4811.5521

Suedfeld, P., Tetlock, P. (1977). Integrative complexity of communications in international crises. Journal of Conflict Resolution, 21, 169-184. DOI: 10.1177/002200277702100108

Thorpe, L. (2006). The point of studying ethics according to kant. Journal of Value Inquiry, 40(4), 461–474. DOI: 10.1007/s10790-006-9002-3

Trope, Y. (1986). Self‐enhancement and self‐assessment in achievement behavior. In: R.M. Sorrentino, E.T. Higgins (Eds.), Handbook of Motivation and Cognition: Foundation of Social Behavior. (Vol. 2). New York: Guilford Press.

Vélez García, A.E., Ostrosky-Solís, F. (2006). From morality to moral emotions. International Journal of Psychology, 41(5), 348–354. DOI: 10.1080/00207590500345898

Watson, D., Clark, L.A. (1994). THE PANAS-X. Manual for the Positive and Negative Affect Schedule - Expanded Form. Iowa City, USA: The University of Iowa.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.3.105-122
Data publikacji: 2020-10-31 02:04:04
Data złożenia artykułu: 2020-06-02 21:30:31


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1652
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 630

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Monika Maria Dubas-Miciuk, Łukasz Roland Miciuk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.