Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Aspiracje życiowe żołnierzy w kontekście wiary w grę o sumie zerowej
Streszczenie w języku polskim
W artykule podjęto próbę analizy hierarchii aspiracji życiowych żołnierzy zawodowych w kontekście postawy wobec świata i ludzi, jaką jest wiara w grę o sumie zerowej. Aspiracje życiowe opisano w oparciu o teorię autodeterminacji stworzoną przez Grouzeta i współpracowników. Porządkuje ona cele życiowe w zależności od ich hierarchii w układzie dwuwymiarowym: cele zewnętrzne – wewnętrzne oraz aspiracje nakierowane na potrzeby fizyczne – potrzeby duchowe. Pojęcie gry o sumie zerowej jako innowacyjny konstrukt zostało wprowadzone do nauk społecznych przez Wojciszke i Baryłę jako niezależna od kontekstu przesłanka pozwalająca interpretować ludzkie zachowania. Badaniem objęto 90 żołnierzy Polskich Sił Powietrznych. Opisano prezentowane przez tę grupę zawodową cele życiowe jako perspektywę przyszłych dążeń oraz wskazano, czy grupa żołnierzy prezentuje współpracującą czy też antagonistyczną postawę wobec innych. Wyniki badań wskazują, że żołnierze zawodowi przejawiają aspiracje zorientowane na cele wewnętrzne oraz prowadzące do przekraczania siebie, pozostające w opozycji do celów hedonistycznych. Analizy wykazały również zależność między badanymi konstruktami, która potwierdza wyniki otrzymane w badaniach międzykulturowych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Bera, R. (1999). Wizerunek współczesnego pilota wojskowego. Warszawa: DWLOP.
Bera, R. (2003). Postawy zawodowe pilotów wojskowych w procesie restrukturyzacji polskich sił powietrznych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
Bera, S. (2016). Wartości związane z pracą zawodową pilotów wojskowych. Annales UMCS. Sectio J, 29(4), 153–165. DOI: https://doi.org/10.17951/j.2016.29.4.153
Brzozowski, P. (2007). Wzorcowa hierarchia wartości. Polska, europejska czy uniwersalna? Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Deci, E.L., Vansteenkiste, M. (2004). Self-determination theory and basic need satisfaction: Understanding human development in positive psychology. Ricerche di Psicologia, 27(1), 23–40.
Górnik-Durose, M., Janiec, K. (2010). Merkantylizm psychiczny, struktura celów życiowych a poczucie dobrostanu psychicznego. W: A.M. Zawadzka, M. Górnik-Durose (red.), Życie w konsumpcji, konsumpcja w życiu. Psychologiczne ścieżki współzależności (s. 142–160). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Grouzet, F.M.E., Kasser, T., Ahuvia, A., Dols, J.J.C.M., Kim, Y., …, Sheldon, K. (2005). The structure of goals across 15 cultures. Journal of Personality and Social Psychology, 89(5), 800–816. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.89.5.800
Jach, Ł. (2012). Cele życiowe i satysfakcja studentów o różnych profilach temporalnych. Psychologia Jakości Życia, 11(2), 127–144. DOI: https://doi.org/10.5604/16441796.1058543
Jagiełło, J. (2017). Wartości zawodowe słuchaczy uczelni wojskowej. Annales UMCS. Sectio J, 30(2), 191–204. DOI: https://doi.org/10.17951/j.2017.30.2.191
Jost, J., Banaji, B., Nosek, B. (2004). A decade of system justification theory: Accumulated evidence of conscious and unconscious bolstering of status quo. Political Psychology, 25(6), 881−837. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2004.00402.x
Kasser, T., Ryan, R.M. (1996). Further examining the American dream: Differential correlates of intrinsic and extrinsic goals. Personality and Social Psychology Bulletin, 22(3), 280–287. DOI: https://doi.org/10.1177/0146167296223006
Kot, P., Lenda, J. (2017). Poczucie koherencji a aspiracje życiowe studentów. Annales UMCS. Sectio J, 30(1), 129–145. DOI: https://doi.org/10.17951/j.2016.30.1.129
Kozielecki, J. (2000). Psychologiczne koncepcje człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Lendzianowski, J. (2009). Prognozowanie wystąpienia konfliktu zbrojnego w kontekście psychologicznych uwarunkowań teorii gier. Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska, 49, 187–199.
Leung, K., Bond, M.H. (2004). Social axioms: A model for social beliefs in multi-cultural perspective. W: M.P. Zanna (ed.), Advances in Experimental Social Psychology (s. 122–197). San Diego: Elsevier Academic Press.
Łaguna, M. (2010). Przekonania na własny temat i aktywność celowa. Badania nad przedsiębiorczością. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Molesztak, A. (2012). Wartości deklarowane u żołnierzy wyjeżdżających na misje wojskowe. W: H. Spustek, M. Bodziany, M. Smolarek (red.), Obywatel w mundurze. Aksjologiczny wymiar funkcjonowania nowoczesnych sił zbrojnych (s. 262–281). Wrocław: WSOSL.
Neuman, J. von, Morgenstern, O. (1944). Theory of Games and Economic Behavior. Princeton: Princeton University Press.
Oleś, P. (2003). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Piskorz, A. (2012). Rozwój zawodowy pilotów wojskowych. Warszawa: Bellona.
Różycka, J., Wojciszke, B. (2010). Skala wiary w grę o sumie zerowej. Studia Psychologiczne, 48, 33–44.
Różycka-Tran, J., Boski, P., Wojciszke, B. (2014). Wiara w grę o sumie zerowej jako aksjomat społeczny: badanie w 37 krajach. Psychologia Społeczna, 9(1), 92–109.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
Skarżyńska, K. (2015). Sprawiedliwość jako kryterium oceny systemu ekonomiczno-politycznego. Civitas et Lex, 1(5), 19–30. DOI: https://doi.org/10.31648/cetl.2032
Skorny, Z. (1980). Aspiracje młodzieży oraz kierujące nimi prawidłowości. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wojciszke, B., Baryła, W. (2006). Perspektywa sprawcy i biorcy w spostrzeganiu siebie i innych. Psychologia Społeczna, 1, 9–32.
Wojciszke, B., Baryła, W., Różycka, J. (2009). Wiara w życie jako grę o sumie zerowej. W: U. Jakubowska, K. Skarżyńska (red.), Między przeszłością a przyszłością. Szkice z psychologii politycznej (s. 179–188). Warszawa: PAN.
Wolska-Długosz, M. (2012). Aspiracje edukacyjne i zawodowe licealistów pochodzących z rodzin dotkniętych bezrobociem. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Zaleski, Z. (1987). Motywacyjna funkcja celów w działalności człowieka. Studium psychologiczne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Zawadzka, A.M., Duda, J., Rymkiewicz, R., Kondratowicz-Nowak, B. (2015). Siedmiowymiarowy model aspiracji życiowych Kassera i Ryana. Analiza trafności i rzetelności narzędzia. Psychologia Społeczna, 10(32), 100–111. DOI: https://doi.org/10.7366/1896180020153207
NETOGRAFIA
Jach, Ł. (2013). Wyznaczniki akademickiej i pozaakademickiej aktywności studentów w kontekście jakości ich życia. Pobrane z: http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=97950 (dostęp: 10.04.2021).
AKTY PRAWNE
Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie ogłoszenia „Kodeksu Honorowego Żołnierza Zawodowego Wojska Polskiego” (Dz.Urz. MON 2008, nr 5, poz. 55).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.2.265-279
Data publikacji: 2021-06-12 13:30:34
Data złożenia artykułu: 2021-02-01 08:39:53
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Agnieszka Jagiełło
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.