Dojrzewanie przez cierpienie jako szansa rozwoju dla dziecka na podstawie wybranych baśni

Joanna Marta Chmura

Streszczenie w języku polskim


Szkic dotyczy terapeutycznej roli baśni w pozytywnym rozwiązywaniu kryzysów rozwojowych dziecka w wieku 3-11 lat życia, jak również wydobywa wielką rolę pedagogiczną baśni w procesie wychowawczym. Autorka skupia się na interpretacji trzech baśni Braci Grimm, czyli Miejskich muzykantach z Bremy, Śnieżce oraz Jasiu i Małgosi, jakkolwiek zauważa również baśń Śmierć ojcem chrzestnym, a w końcowym etapie wywodów przypowieść H. Ch. Andersena Dziewczynka z zapałkami. Dyskurs analityczny jest inspirowany przede wszystkim psychoanalizą w ujęciu Brunona Bettelheima (Cudowne i pożyteczne), a także rozpoznaniem podstawowych faz rozwoju dziecka Erika Eriksona. Ponadto interpretację wzbogaca myśl pedagogiczna Jeana Piageta. W ten sposób idea baśnioterapii zdobywa przekonującą krystalizację problemową, co odsłania szansę harmonijnego kształtowania wrażliwości dziecka, które we wcześniejszym wieku z pomocą pośrednika asymiluje przesłanie baśni podświadomie, a w późniejszym wieku próbuje je samodzielnie interpretować, o ile uda się właściwie dopasować baśnie do wieku psychicznego dziecięcego odbiorcy. W tej terapeutycznej perspektywie baśnie okazują się wyjątkową pomocą pedagogiczną wobec doświadczania i przeżywania  cierpienia nie tylko w życiu dzieci.


Słowa kluczowe


baśnioterapia; kryzysy rozwojowe dziecka; cierpienie i śmierć; doświadczenie i przeżycie; psychoanaliza

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bettelheim, B., (1996). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Warszawa.

Erikson, E. H., (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań.

Grimm, Jacob i in., (2021). Baśnie wybrane braci Grimm na podstawie II wydania z 1819 roku. Poznań.

Grimm, Wilhelm i in., (2023) Żyli długo i szczęśliwie, póki nie umarli: nieznane baśnie braci Grimm. Warszawa.

Chałas K., (2016). Cierpienie dzieci i młodzieży w świetle szansy integralnego ich rozwoju. W: K. Chałas i in. (red.), Pedagogika szkolna, wczesnoszkolna i przedszkolna. Teoria i praktyka. Tom 2. (s. 111-122). Lublin.

Czyńska, A., (2016). Dawno, dawno temu – baśń tradycyjna w życiu współczesnego dziecka. W: U. Chęcińska (red.), Dziecko i baśnie świata w kontekście wczesnej edukacji. (s. 263-273). Szczecin.

Kwiecińska M. (2015). Najpiękniejsze baśnie. Bracia Grimm, Andersen, Perrault. Warszawa.

Korczak, A. M. (2016). Z kwiatu w pył. Przeobrażenia ontologiczne w wybranych baśniach Hansa Christiana Andersena jako pedagogika śmierci w ujęciu Józefa Binnebesela. W: H. Ratuszna i in. (red.), Andersenowskie inspiracje w literaturze i kulturze polskiej. (s. 347-354). Toruń.

Liskowacki, A. D. (2003). Baśń jako tajemnica bytu. W: U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni. (s. 47-50). Szczecin.

Molicka, M. (2011). Biblioterapia i bajkoterapia. Rola literatury w procesie zmiany rozumienia świata społecznego i siebie. Poznań.

Molicka, M. (2016). Pożytki ze słuchania i czytania ze zrozumieniem. Przyczynek do rozważań o roli biblioterapii we wspomaganiu rozwoju mowy w średnim i późnym dzieciństwie. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11, (99-117).

DOI: 10.14632/eetp.2016.11.41.99

Piaget, J., Inhelder B. (1993). Psychologia dziecka. Wrocław.

Wais, J. (2014) Bracia Grimm i siostra Śmierć. O sztuce życia i umierania. Warszawa.

Wojciechowska, D. (2003). Psychoterapeutyczne znaczenie baśni. W: U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni. (s. 301-307). Szczecin.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2025.38.1.149-158
Data publikacji: 2025-09-15 08:22:19
Data złożenia artykułu: 2024-10-18 14:18:02


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Joanna Marta Chmura

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.