“A Sound Mind in a Sound Body”: Health Education in Galician Schools at the Turn of the 19th and the 20th Century

Elżbieta Dolata

Abstract


The 19th century was named the century of a child. The knowledge of a child, his developmental phases, needs, and interests was expanded together with the increase in the knowledge of biology and human psychology. The child was understood as a value itself who has a right to have basic needs fulfilled as well as to get appropriate conditions of development and health care provided. In connection with it, various initiatives were undertaken in a lot of European states aiming at the creation of optimal conditions of physical and psychological development for children. Controlling children’s health condition and hygienic as well as health education became popular. New ideas also reached the territory of Galicia. The hygienic movement developed in its area, which doctors, hygienists, and teachers were involved in. They widely popularised health issues and different forms of health education of children and the youth among the Galician society. As a consequence, the children’s mortality and a morbidity rate decreased and the sanitary and hygienic conditions at schools improved.


Keywords


history of education; school hygiene; health education

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Baranowski B.A. (1911), Szkolnictwo ludowe w Galicji w swym rozwoju liczebnym od roku 1868 do roku 1909 z uwzględnieniem stosunków higienicznych, Lwów: „Rodzina i Szkoła”.

Baranowski M. (1881), Zarys hygieny i dyetetyki ciała i ducha w zastosowaniu do młodzieży szkolnej i do wieku dziecięcego, Stanisławów: Druk J. Dankiewicza.

Baranowski M. (1896), Pedagogika do użytku seminariów nauczycielskich i nauczycieli szkół ludowych, Lwów: Gubrynowicz i Szmidt.

Biehler M. (1916), Podręcznik hygieny, Warszawa–Lublin–Łódź–Kraków: Gebethner i Wolf.

Dolata E. (1997), Kolonie wakacyjne dla dzieci polskich w Galicji pod koniec XIX i na początku XX wieku, „Zeszyty Naukowe WSP w Rzeszowie. Seria Społeczno-Pedagogiczna i Historyczna”, nr 24.

Dolata E. (2007), Gimnastyka w szkołach galicyjskich jedną z form wychowania zdrowotnego dzieci i młodzieży na przełomie XIX i XX wieku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Pedagogiczna”, nr 46.

Dolata E. (2016), Rozwój ruchu higienicznego w Galicji w okresie autonomicznym ze szczególnym uwzględnieniem higieny szkolnej, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Druga książka do czytania dla szkół ludowych (1915), Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Hądzelek K. (1991), Wychowanie fizyczne i sport w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku, [w:] Dzieje kultury fizycznej w Polsce w XIX i XX wieku, Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego.

Janke O. (1906), Zasady higieny szkolnej. Podręcznik przeznaczony do użytku nauczycieli, kierowników szkół i lekarzy szkolnych, Warszawa: Księgarnia Naukowa.

Kaczorowski B. (1908), Elementarz hygieniczny dla młodzieży szkolnej, Lwów: c.k. Rada Szkolna Krajowa Okręgowa Miejska.

Kopczyński S. (1929), Opieka higieniczno-lekarska nad dzieckiem normalnym w szkole, [w:] B. Krakowski (red.), Zagadnienia opieki nad macierzyństwem, dziećmi i młodzieżą w Polsce, Warszawa: Druk „Rola” Jana Buriana.

Księga pamiątkowa ku uczczeniu 25. rocznicy założenia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” we Lwowie (1892), Lwów: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”.

Madeyski E. (1896), Somatologia i higiena, podręcznik do użytku uczniów i uczennic, c.k. seminariów nauczycielskich, Lwów: Zakład Ossolińskich.

Majorek C. (1971), System kształcenia nauczycieli szkół ludowych w Galicji doby autonomicznej 1871–1914, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Meissner A. (1999), Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Rzeszów: WSP.

Mońka A. (1988), Wychowanie fizyczne w szkołach średnich w Galicji w końcu XIX w., Warszawa: Wychowanie Fizyczne i Sport.

Pierwsza książka do czytania dla szkół ludowych (1901), Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Plany naukowe dla szkół ludowych pospolitych wraz z instrukcją (1893), Lwów: c.k. Rada Szkolna Krajowa.

Regulamin korpusów wakacyjnych młodzieży szkolnej miasta Lwowa (1893), Lwów: Towarzystwo Pedagogiczne.

Serbeński W. (1903), O naglącej potrzebie zorganizowania służby zdrowia w szkołach publicznych, Lwów: Wydawnictwo Towarzystwa Higienicznego.

Sprawozdanie z kolonii wakacyjnej TNSW (1909), „Muzeum”, t. 2.

Szkółka dla młodzieży (1910), cz. 5, Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Trzecia książka do czytania dla szkół ludowych (1885), Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Ustawa Krajowa i Plan Nauki dla Szkół Realnych w Galicji (1900), Lwów: c.k. Rada Szkolna Krajowa.

Wernic L. (1907), Higiena pracy uczniów w szkole i higiena snu, [w:] Tablice poglądowe higieny szkolnej, tab. II, Warszawa: Księgarnia Naukowa.

Winogrodzki A. (1903), Z hygieny szkolnej, Kraków: Drukarnia Narodowa.

Winogrodzki A. (1908a), Hygiena. Podręcznik do użytku uczniów i uczennic szkół średnich i samouków, Sambor: Towarzystwo Przyjaciół Młodzieży Szkolnej.

Winogrodzki A. (1908b), Lekarze i higiena w szkołach, Sambor: Odbitka ze Sprawozdania Dyrekcji c.k. Gimnazyum w Samborze.

Wroczyński R. (1971), Dzieje wychowania fizycznego i sportu od końca XVIII wieku do roku 1918, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Żółkiewski S. (1884), Pierwsza lwowska kolonia wakacyjna, „Szkoła”, nr 32.

Żuliński T. (1881), Kilka słów w sprawie higienicznej reformy szkół, Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Żuliński J. (1885), Sprawozdanie higieniczno-lekarskie z kolonii wakacyjnych lwowskich w roku 1884, Lwów: Towarzystwo Pedagogiczne.

Żuliński T. (1886), Dra Tadeusza Żulińskiego Higjena szkolna, Kraków: Wydawnictwo Dzieł Lekarskich Polskich.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.2.25-38
Date of publication: 2018-12-22 08:05:59
Date of submission: 2018-03-25 19:26:53


Statistics


Total abstract view - 1232
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 755

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2018 Elżbieta Dolata

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.