Wyślij tekst przez e-mail 
Islam w przestrzeni publicznej laickiej Francji
Streszczenie w języku polskim
Religia jest ważnym i nieodłącznym zjawiskiem życia ludzkiego. Odgrywa istotną rolę w tworzeniu porządku moralnego i społecznego. Zmiany religijności wywołują zmiany porządku społecznego. Cechą współczesnych społeczeństw europejskich jest desakralizacja rzeczywistości, przesunięcie sacrum do przestrzeni prywatnej i coraz prężniej rozwijający się proces laicyzacji. Na tym tle Francja jest państwem, w którym świeckość jest jedną z najważniejszych wartości republikańskich, ważnym elementem tożsamości narodowej.
Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy zakładającej konieczność znalezienia miejsca dla islamu w laickiej przestrzeni publicznej, zważywszy, że islamu nie można unowocześnić, zracjonalizować ani zintegrować z przestrzenią laicką Francji. Przeprowadzona w artykule analiza została oparta na trzech metodach badawczych: metodzie historycznej, instytucjonalno-prawnej oraz metodzie analizy treści. Artykuł podzielono na pięć części: geneza i ewolucja laickości we Francji, istota laickości we Francji, spór o muzułmańską chustę – początek dyskusji na temat miejsca islamu w laickiej przestrzeni oraz kultu muzułmańskiego. Świecki model Republiki staje w konfrontacji z islamem coraz bardziej widocznym w przestrzeni publicznej Francji. Afera wokół chusty muzułmańskiej, noszenie symboli religijnych, żywność halal, miejsca kultu muzułmańskiego i wiele innych spornych kwestii dzieli dzisiejszą Francję na zwolenników włączenia islamu w przestrzeń publiczną i część radykalną. Konieczność redefinicji laickości francuskiej jest jednym z najważniejszych wyzwań V Republiki.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Baubérot, J. [b.r.w.]. La laïcité en France. Histoire et défis actuels, http://utcp.c.u-tokyo.ac.jp/publications/pdf/UTCPBooklet7_027-048_.pdf (dostęp: 10.06.2017).
Bencheikh, S. 1999–2000. L’islam face à la laïcité française, „Confluences Méditerranée”, nr 32, s. 73–82.
Charlier-Dagras, M.-D. 2002. La laïcité française à l’épreuve de l’intégration européenne. Pluralisme et convergences, Editions L’Harmattan, Paris.
Circulaire du 18 mai 2004 relative à la mise en oeuvre de la loi n° 2004-228 du 15 mars 2004 encadrant, en application du principe de laïcité, le port de signes ou de tenues manifestant une appartenance religieuse dans les écoles, collèges et lycées publics, https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000000252465&dateTexte=&categorieLien=id (dostęp: 2.06.2017).
Dorocki, S., Brzegowy, P. 2015. Katolicy i muzułmanie francuscy wobec idei laïcisme i laïcité, „Przegląd Geopolityczny”, nr 14, s. 121–139.
Falski, J. 2003. Laickość państwa, równość wyznań i... islam we Francji: wybrane problemy, „Sprawy Narodowościowe”, z. 22, s. 99–113.
Falski, J. 2011. Francuski zakaz noszenia symboli religijnych w szkołach publicznych przed ETPC. Kontrowersje, uwagi, oceny, „Studia z prawa wyznaniowego”, t. 14, s. 79–109.
Falski, J. 2015. Francuska laickość państwa w orzecznictwie sądowym, „Państwo i Prawo”, z. 4, s. 85–98.
Falski, J. 2016. Współczesny obraz konstytucyjnej zasady laickości we Francji. Próba syntezy, „Przegląd Sejmowy”, nr 5 (136), s. 9–31.
Gajlewicz-Korab, K. 2011. Obraz muzułmanów we Francji w tamtejszych tygodnikach opinii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Górak-Sosnowska, K. 2007. Perspektywy świata arabskiego w kontekście Milenijnych Celów Rozwoju, Wydawnictwo Petit, Warszawa.
Kielan-Glińska, I. 2009. Muzułmanie w laickiej Francji (1974–2004): w kierunku integracji czy separatyzmu?, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Krukowski, J. 2008. Polskie prawo wyznaniowe, Wydawnictwo Lexis Nexis, Warszawa.
Kuriata, A. 2014. Źródła prawa muzułmańskiego wobec stroju kobiety muzułmanki, „Acta Erasmiana”, vol. VII, s. 143–166.
Kuriata, A. 2016. Francuski zakaz zakrywania twarzy w miejscach publicznych jako przykład europejskich ograniczeń prawnych w uzewnętrznianiu wyznania poprzez strój, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW”, nr 1, s. 37–54.
Legrand, B. 2015. Non, M. Le Pen, il n'y a pas 15 millions de musulmans en France, http://tempsreel.nouvelobs.com/charlie-hebdo/20150116.OBS0124/non-jean-marie-le-pen-il-n-y-a-pas-15-millionsde-musulmans-en-france.html (dostęp: 6.06.2017).
LOI n° 2004-228 du 15 mars 2004 encadrant, en application du principe de laïcité, le port de signes ou de tenues manifestant une appartenance religieuse dans les écoles, collèges et lycées publics, https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTE XT000000417977&categorieLien=id
(dostęp: 22.05.2017).
LOI n° 2010-1192 du 11 octobre 2010 interdisant la dissimulation du visage dans l’espace public, https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTE XT000022911670&categorieLien=id (dostęp: 22.05.2017).
Madej, M., Pasek, Z. 2012. Kulturowe i prawne aspekty kontrowersji wokół chusty muzułmańskiej we Francji, „Studia z Prawa Wyznaniowego”, t. 15, s. 185–216.
Pietrzak, M. 2010. Prawo wyznaniowe, Wydawnictwo Lexis-Nexis, Warszawa.
Salem Bahammam, F. 2014. Rodzina i moralność w islamie: Ukazanie statusu rodziny i jej członków w islamie oraz wyjaśnienie znaczenia moralności w życiu muzułmanina, https://books.google.pl/books?id=IYI5AwAAQBAJ&pg=PT4&dq=kobieta+w+islamie&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=kobieta%20w%20islamie&f=false (dostęp: 2.06.2017).
Sobczak, J. Gołda-Sobczak, M. 2012. Wolność sumienia i wyznania jako prawo człowieka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K: Politologia”, vol. XIX (1), s. 27–65.
Vampouille, T. 2011. France: comment est évalué le nombre de musulmans, http://www.lefigaro.fr/actualite-france/2011/04/05/01016-20110405ARTFIG00599-france-comment-est-evalue-le-nombre-demusulmans.php (dostęp: 12.06.2017).
Wieviorka, M. 2016. L’ambivalence de la laïcité en France, [w:] Laïcité, laïcités: Reconfigurations et nouveaux défis, J. Baubérot, M. Milot, P. Portier (red.), Les Editions de la MSH, Paris.
Włoch, R. 2011. Polityka integracji muzułmanów we Francji i Wielkiej Brytanii, Wydawnictwo UW, Warszawa.
Zdanowski, J. 2005. Muzułmanie we Francji, [w:] Muzułmanie w Europie, A. Parzymies (red.), Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
Ziry, J.-P. 2016. Les voils dit islamiques (Foulard, Hijab, Niqab...). Etude historique et religieuse d’un bout de tissu à polémiques politiciennes, Edition Lulu.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2018.25.1.89
Data publikacji: 2018-08-29 07:49:48
Data złożenia artykułu: 2017-09-30 21:14:51
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2018 Renata Jankowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.