Ontologia piękna i wzniosłości w architekturze. Inspiracje Heideggerowskie

Henryk Benisz

Streszczenie w języku polskim


Zgodnie z greckim ujęciem sztuki jako techne, architektura jest sztuką konstrukcyjną podlegającą ustalonym regułom tworzenia. Idea piękna przekracza jednak sztywne ramy kanonu, gdyż kalón ma nie tylko estetyczny, ale także etyczny i religijny charakter. Obiekty sakralne są otwarte na świat i innych ludzi (wymiar horyzontalny) oraz na zaświaty i bogów lub Boga (wymiar wertykalny). Ku prawdzie piękna prowadzi nas ontologia fundamentalna Heideggera, która odnawia związki między Ziemią i Niebem, Istotami Boskimi i Śmiertelnymi. Uczy ona, że budowanie, mieszkanie i myślenie są źródłowo tożsame. Podczas projektowania należy nie tylko zachowywać miarę i proporcje, aby sprostać potrzebie piękna i użyteczności, ale też uwzględniać owe związki. W ten sposób strzeże się domu bycia i domostwa istoty człowieka.


Słowa kluczowe


architektura; piękno; wzniosłość; kanon; ontologia; Heidegger

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Augustyn św. „O porządku”. Tłum. Józef Modrzejewski. W: św. Augustyn. Dialogi filozoficzne. Kraków: Znak, 2001.

Augustyn św. Państwo Boże. Tłum. Władysław Kubicki. Kęty: Wydawnictwo Antyk, 2002.

Biblia Tysiąclecia. Poznań-Warszawa: Pallotinum, 1982.

Heidegger, Martin. „Budować, mieszkać, myśleć”. Tłum. Krzysztof Michalski. W: Martin Heidegger. Budować, mieszkać, myśleć. Warszawa: Czytelnik, 1977.

Heidegger, Martin. „Cóż po poecie?”. Tłum. Krzysztof Wolicki. W: Martin Heidegger, Drogi lasu. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1997.

Heidegger, Martin. „List o «humanizmie»”. Tłum. Józef Tischner. W: Martin Heidegger, Znaki drogi. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1995.

Heidegger, Martin. „Źródło dzieła sztuki”. Tłum. Janusz Mizera. W: Martin Heidegger, Drogi lasu. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1997.

Kant, Immanuel. Krytyka władzy sądzenia. Tłum. Jerzy Gałecki. Warszawa: PWN, 2004.

Nietzsche, Friedrich. Ecce homo. Tłum. Bogdan Baran. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 1996.

Nietzsche, Friedrich. Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm. Tłum. Bogdan Baran. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 2001.

Platon. „Uczta”. Tłum. Władysław Witwicki. W: Platon, Uczta. Eutyfron. Obrona Sokratesa. Kriton. Fedon. Warszawa: PWN, 1982.

Tatarkiewicz, Władysław. Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne. Warszawa: PWN, 1988.

Tatarkiewicz, Władysław. Historia estetyki, T. 1: Estetyka starożytna. Wrocław-Kraków: Za-kład Narodowy imienia Ossolińskich, 1960.

Tatarkiewicz, Władysław. Historia estetyki, T. 2: Estetyka średniowieczna. Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1960.

Tatarkiewicz, Władysław. Historia estetyki, T. 3: Estetyka nowożytna. Wrocław-Kraków: Za-kład Narodowy imienia Ossolińskich, 1967.

Tischner, Józef. Filozofia dramatu. Paris: Éditions du Dialogue, 1990.

Tomasz św. Suma teologiczna, T. 1: O Bogu. Tłum. o. Pius Bełch OP. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 1975.

Witruwiusz. O architekturze ksiąg dziesięć. Tłum. Kazimierz Kumaniecki. Warszawa: PWN, 1956.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2020.29.195-215
Data publikacji: 2020-08-24 01:08:51
Data złożenia artykułu: 2020-01-27 09:13:09


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1407
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Henryk Benisz

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl