Śmiertelna cywilizacja. Katastroficzny antyokcydentalizm rosyjski i europejskie paradoksy

Michał Bohun

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest ukazanie paradoksalnej natury idei upadku cywilizacji zachodniej oraz jej rosyjskiej recepcji. Rozważam dwa zasadnicze problemy: dlaczego tak wielu Europejskich myślicieli i artystów nieustannie myśli o śmierci Zachodu i dlaczego ich idee były tak głęboko przyjmowane przez myślicieli rosyjskich. Próbuję sformułować hipotezę „resentymentu cywilizacyjnego”, którą interpretuję jako fragment teorii modernizacji. Rozważam i łączę trzy koncepcje: 1) Izajasza Berlina ideę „pogoni za uznaniem” jako źródła nacjonalizmu; 2) Jana Kucharzewskiego interpretację rosyjskiej myśli rewolucyjnej; 3) wizję  Fiodora Stiepuna odnośnie do związków pomiędzy niemieckim romantyzmem i słowianofilstwem rosyjskim.

Słowa kluczowe


śmierć cywilizacji; katastrofizm historiozoficzny; myśl rosyjska; nacjonalizm; romantyzm modernizacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bohun M., Apologia Petersburga. Próba glosy do Czaadajewa, [w:] Okno na Europę. Zagadnienia kulturowej tożsamości Petersburga i jego rola w historii powszechnej, red. F. Apanowicz i Z. Opacki, Wydawnictwo Uniwersy- tetu Gdańskiego, Gdańsk 2006;

Bohun M., Fiodor Dostojewski i idea upadku cywilizacji europejskiej, „Śląsk”, Katowice 1996;

Bohun M., Szkic o narodzinach rosyjskiej filozofii dziejów, [w:] Dawna a nowa Rosja (z doświadczeń transformacji ustrojowej). Studia ofiarowane Profesorowi Janowi Sobczakowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. R. Jurkowski i N. Kasparek, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2002;

Berlin I., Odchylona gałąź: o rozwoju nacjonalizmu, [w:] tenże, Pokrzywione drzewo człowieczeństwa, tłum. M. Pietrzyk-Merta, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004;

Berlin I., Rabindranath Tagore i świadomość narodowa, [w:] tenże, Zmysł rzeczywistości. Studia z historii idei, tłum. M. Filipczuk, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2002;

Buruma I., Margalit A., Okcydentalizm. Zachód w oczach wrogów, tłum. Lipszyc, Universitas, Kraków 2005;

Fłorowski G., Puti russkogo bogosłowija, YMCA-PRESS, Pariż 1937

Jedlicki J., Świat zwyrodniały. Lęki i wyroki krytyków nowoczesności, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2000;

Kucharzewski J., Od białego caratu do czerwonego, t. I: Epoka Mikołajewowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998;

Mannheim K., Myśl konserwatywna, tłum. S. Magala, Kolegium Otryckie, Warszawa 1986;

Rossi P., Zatonięcie bez świadka. Idea postępu, tłum.. A. Dudzińska- Facca, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1998;

Scruton R., Zachód i cała reszta. Globalizacja a zagrożenie terrorystyczne, tłum. T. Bieroń, Zysk i S-ka, Poznań 2003;

Stiepun F., Niemiecki romantyzm i rosyjskie słowianofilstwo, [w:] tenże, Życie a twórczość, tłum. W. Sawicki, przekład przejrzał i poprawił S. Mazurek, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1999;

Walicki A., W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002;

Walicki A., Zarys myśli rosyjskiej. Od oświecenia do renesansu religijno - filozoficznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2014.10.45
Data publikacji: 2015-04-20 21:29:27
Data złożenia artykułu: 2015-04-20 15:06:21


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1476
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Michał Bohun

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl