Obcy czy po prostu Inny? Wybrane etyczne aspekty dehumanizacji

Dawid Wincław

Streszczenie w języku polskim


Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie czy specyficzny sposób postrzegania „obcego”, zbadany i opisany przez psychologię społeczną, ma swój filozoficzny odpowiednik w naukach o moralności oraz czy możliwe jest przejście z refleksji psychologicznej do namysłu etycznego. Autor rozważa także szczególny charakter trzech rodzajów relacji „my – oni”, „swoi – obcy”, „ja – ty”. W ustaleniu różnic i podobieństw między refleksją filozoficzną a psychologiczną wykorzystany został podział dehumanizacji ze względu na formy, które może ona przybierać, zaproponowany przez włoską badaczkę, Chiarę Volpato. W wyniku szczegółowych analiz autor dochodzi do wniosku, że pewnym remedium na kategorialny i esencjalizujący charakter dehumanizacji jest zwrócenie się ku relacji „ja – ty”, opisywanej przez filozofię dialogu. Zwrot ten mógłby przyczynić się do zapobiegania szkodliwym antagonizmom społecznym i pozwala dostrzec w „Innym” nie wrogie i zagrażające indywiduum, lecz równorzędnego uczestnika dialogicznej relacji. 


Słowa kluczowe


dehumanizacja; Inny; Obcy; esencja; infrahumanizacja; dialog; antagonizm

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Agamben G., Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.

Allport G. W., The nature of prejudice, Addison-Wesley, New York 1954.

Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, t. 1–2, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, War-szawa 2008.

Arendt H., My uchodźcy, „Przegląd Polityczny” 2002, nr 55.

Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, PWN, Warszawa 2007.

Bandura A., Moral disengagement in the perpetration of inhumanities, “Personality and Social Psychology Review” 1999, vol. 3.

Baran T., Dehumanizacja w stosunkach międzygrupowych. Czy „obcy” to też człowiek?, War-szawa 2007.

Dizionario di italiano, Garzanti Linguistica, 2011.

Haslam N., Rotschild L., Ernst D., Essentialist beliefs about social categories, “British Journal of Social Psychology” 2000, vol. 39.

Jahoda G., Images of Savages: Ancient Roots of Modern Prejudice in Western Culture, Routledge, London 1999.

Le Bras-Chopard A., Le zoo des philosophes. De la bestialisation à l’exclusion, Plon, Paris 2000.

Leyens J.-Ph., Demoulin S., Vaes J., Gaunt R., Paladino M.P., Infra-humanization: The wall of group differences, “Journal of Social Issues and Policy Review” 2007, vol. 1.

Lindqvist S., Utrota varenda jävel, Albert Bonniers Förlag, Stockholm 1992.

MacKinnon C. A., Are Women Human? And Other International Dialogues, Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge MA 2007.

MacKinnon C. A., Toward a Feminist Theory of the State, Harvard University Press, Cam-bridge MA 1989.

Papadaki E., Sexual objectification: From Kant to contemporary feminism, “Contemporary Political Theory” 2007, vol. 6(3), s. 330–348.

Papadaki E., What is objectification?, “Journal of Moral Philosophy” 2010, vol. 7(1), s. 16–36.

Picker E., Godność człowieka a życie ludzkie. Rozbrat dwóch fundamentalnych wartości jako wyraz narastającej relatywizacji człowieka, Oficyna Naukowa, Warszawa 2007.

Poza stereotypy. Dehumanizacja i esencjalizm w postrzeganiu grup społecznych, red. M. Dro-gosz, M. Bilewicz, M. Kofta, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.

Rand A., Cnota egoizmu. Nowa koncepcja egoizmu, Zysk i S-ka, Poznań 2000.

Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 2015.

Spaemann R., Osoby. O różnicy między „kimś” a „czymś”, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.

Todeschini G., Visibilmente crudeli. Malviventi, persone sospette e gente qualunque dalMedio-evo all’età moderna, Il Mulino, Bologna 2007.

Volpato Ch., Negare l'altro. La deumanizzazione e le sue forme, „Psicoterapia e scienze uma-ne” 2013, vol. XLVII, http://www.researchgate.net/publication/269677889 [dostęp: 09.04.2016].

Zimbardo P., Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło?, PWN, Warszawa 2013.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2016.19.93
Data publikacji: 2017-01-30 03:21:15
Data złożenia artykułu: 2016-04-26 22:38:06


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2446
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Dawid Wincław

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl