Przyczynek do filozoficznej genezy koncepcji Lebensweltu Jürgena Habermasa

Rafał Andrzej Michalski

Streszczenie w języku polskim


Artykuł stanowi próbę wskazania niezbadanych dotąd „pojęciowych antecedencji”, które tworzą fragment genealogicznego kontekstu, z jakiego wyłoniła się koncepcji Lebensweltu Jürgena Habermasa. Pierwsza część tekstu pokazuje zbieżności między tą koncepcją a pojęciem sfery prawa, którego używa Hegel w swojej filozofii. Prawo stanowi obszar życia społecznego, które obejmuje prawo stanowione, moralność oraz instytucje etyczności (rodzinę, społeczeństwo obywatelskie oraz państwo). Wprawdzie Hegel nie oddziela jeszcze „prawa” od „systemu”, ale przypisuje mu cechy, które Habermas dostrzega w świecie przeżywanym (w swojej Teorii działania komunikacyjnego). W drugiej części artykułu zostaną zaprezentowane wątki problemowe, które omawia Arnold Gehlen w swojej antropologii filozoficznej i teorii instytucji: rehabilitacja racjonalności instrumentalnej i techniki, koncepcja shabiltualizowanej, bezrefleksyjnej wiedzy, która determinuje praktyki społeczne, geneza norm moralnych, etc. Autor pokazuje, że Habermas podejmuje te same wątki w swojej koncepcji Lebensweltu i dochodzi do podobnych konkluzji jak Gehlen.


Słowa kluczowe


Lebenswelt; prawo; obowiązek; instytucja; refleksyjność; język

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Demmerling, Christoph. Sprache und Verdinglichung. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1994.

Gehlen, Arnold. Der Mensch. Seine Natur und seine Stellung in der Welt . Wiesbaden: Quelle und Meyer, 1997.

Gehlen, Arnold. Urmensch und Spätkultur . Frankfurt am Main: Klostermann, 2004.

Gehlen, Arnold. Człowiek, Jego natura i stanowisko w świecie. Tłum. Rafał Michalski i Jarosław Rolewski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2017.

Habermas, Jürgen. „Symbolischer Ausdruck und rituelles Verhalten”. W: Tenże. Zeit der Übergänge. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2001.

Habermas, Jürgen. Moralbewuβtsein und kommunikatives Handeln. Frankfurt am Main: Suhrkamp,1983.

Habermas, Jürgen, Zur Rekonstruktion des Historischen Materialismus . Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1976.

Habermas, Jürgen, Teoria działania komunikacyjnego, t. 1. Tłum. Andrzej M. Kaniowski, Warszawa: PWN, 1999.

Habermas, Jürgen, Teoria działania komunikacyjnego, t. 2. Tłum. Andrzej M. Kaniowski, Warszawa: PWN, 2002.

Habermas, Jürgen. „Technika i nauka jako «ideologia»”. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz. W: Czy kryzys socjologii?, red. Jerzy Szacki, 342–396. Warszawa: Czytelnik, 1977.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Zasady filozofii prawa. Tłum. Adam Landman. Warszawa: PWN, 1969.

Honneth, Axel. Kampf um Anerkennung. Zur moralischen Grammatik sozialer Konflikte. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2003.

Rehberg, Karl-Siegbert. „Eine Grundlagentheorie der Institutionen: Arnold Gehlen”. W: Die Rationalität politischer Institutionen. Interdisziplinäre Perspektiven, red. Gerhard Göhler, Kurt Lenk, Rainer Schmalz-Bruns, 115–144. Wiesbaden: Nomos, 1990.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2018.26.197-220
Data publikacji: 2019-01-22 00:30:39
Data złożenia artykułu: 2017-03-13 11:52:59


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1018
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Rafał Andrzej Michalski

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl