Znaczenie i funkcje kłamstwa w komunikacji interpersonalnej

Mateusz Cichocki

Streszczenie w języku polskim


Kłamstwo jest w swej istocie zjawiskiem komunikacyjnym. Z faktu tego wynika szereg istotnych wniosków, ważnych dla lepszego zrozumienia samego zagadnienia kłamstwa, jak i znaczenia, jakie pełnić ono może w procesie wzajemnej komunikacji. W artkule wskazuję, w jaki sposób wzajemne, zwrotne i dynamiczne powiązania pomiędzy poszczególnymi elementami procesu komunikacji, a więc nadawcą, odbiorcą oraz komunikatem wpływają na ostateczną – utrudniającą bądź ułatwiającą – funkcję kłamstwa w procesie wzajemnej komunikacji.


Słowa kluczowe


kłamstwo, komunikacja interpersonalna, odbiorca, nadawca, komunikat, funkcja kłamstwa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Ajdukiewicz Kazimierz. Zagadnienia i kierunki filozofii: teoria poznania, metafizyka. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1983.

Augustyn św. On Lying (De Mendacio). Tłum. Robert H. Browne. www.newadvent.org/fathers/1312.htm (dostęp: 01.09.2017).

Antas, Jolanta. O kłamstwie i kłamaniu. Kraków: Instytut Filologii Polskiej UJ, 1999.

Bargh, Johna. „Automatyzmy dnia powszedniego.” Tłum. Krzysztof Przybyszewski. Czasopismo Psychologiczne 5, nr 3 (1999): 209–256.

Bickman, Leonard. „The social power of a uniform.” Journal of Applied Social Psychology, 1974, nr 4: 47–61.

Buller, David B. i Judee K. Burgoon. „Interpersonal deception theory.” Communication Theory, 1996, nr 6: 203–242.

Bradberry, Travis. „Sixty Percent of Your Colleagues Are Lying to You.” http://www.huffingtonpost.com/dr-travis-bradberry/sixty-percent-of-your-col_b_9044758.html (dostęp 21.01.2017).

Chudy, Wojciech. Społeczeństwo zakłamane – esej o społeczeństwie i kłamstwie – 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 2007.

Chudy, Wojciech. Filozofia kłamstwa. Kłamstwo jako fenomen zła w świecie osób i społeczeństw. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2003.

Cantarero, Katarzyna. „Wykrywanie kłamstwa w komunikacji interpersonalnej.” Psychologia Społeczna 4, nr 3 (2009): 167–176.

Cantarero, Katarzyna. „Podtrzymanie relacji jako funkcja kłamstwa w komunikacji interpersonalnej.” W: Współczesne teorie komunikacji 2. Red. Agnieszka Łaba. Wrocław: Oficyna wydawnicza ATUT, 2010.

Cantarero, Katarzyna. „Kłamstwo a manipulacja.” W: Przestrzenie manipulacji społecznej, red. Dariusz Doliński i Małgorzata Gamian-Wilk, 60–82. Warszawa: PWN, 2014.

Chlewiński, Zdzisław. „Ingracjacja jako technika manipulowania obrazem siebie.” Seminare. Poszukiwania naukowe, 1985, nr 7: 29–37.

Cialdini, Robert. Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka. Tłum. Bogdan Wojcieszke. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1999.

Damasio, Antonio. Błąd Kartezjusza, emocje, rozum i ludzki mózg. Tłum. Maciej Karpiński. Poznań: Wyd. Rebis, 1999.

DePaulo, Bella M. i Deborah A. Kashy. „Everyday lies in close and casual relationships.” Journal of Personality and Social Psychology, 1998, nr 74: 63–79.

DePaulo, Bella M., Susan E. Kirkendol, Deborah A. Kashy, Mellisa M. Wyer, Jennifer A. Ep-stein. „Lying in everyday life.” Journal of Personality and Social Psychology 70, nr 5 (1996): 979–995.

Ekman, Paul. Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i małżeństwie. Tłum. Szymon Emilia Draheim i Marek Kowalczyk. Warszawa: PWN, 2003.

Ekman, Paul. „Mistakes When Deceiving.” Annals of the New York Academy of Sciences, 1981, nr 364: 269–278.

Ekman, Paul i Wallace V. Friesen. „Nonverbal leakage and clues to deception.”, Psychiatry, 1969, nr 32: 88–105.

Ekman, Paul i Wallace V. Friesen. „Hand movements.” Journal of Communication, 1972, nr 22: 352–374.

Ekman, Paul i Wallace V. Friesen. „Detecing deception from the abody or face.” Journal of Personalitiy and Social Psychology 29, nr 3 (1974): 288–298.

Ekman, Paul i Maureen O’Sullivan. „Who can catch a liar?.” American Psychologist, 1991, nr 46: 913−920.

Ehrhardt, Ute i Wilhelm Johnen. Sztuka inteligentnego kłamstwa. Tłum. Barbara Tarnas. Warszawa: Burda książki, 2013.

Erat, Sanjiv i Uri Gneezy. „White Lies.” Management Science 58, nr 4 (2012): 723–730.

Filek, Janina. „Kłamstwo w sferze gospodarczej jako jeden z czynników osłabiających mechanizm wolnorynkowy.” W: Kłamstwo w życiu publicznym, red. Władysław Zuziak, Joanna Mysona Byrska, 101–110. Kraków: WN UPJPII, 2009.

Filipiak, Marian. Homo comunicans, wprowadzenie do teorii masowego komunikowania. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2003.

Ford, Charles V., Brayan H. King i Marc H. Hollender. „Lies and liars, psychiatric aspects of prevarication.” The American Journal of Psychiatry 145, nr 5 (1988), 554–562.

Gazzaniga, Michael. I kto tu rządzi – ja czy mój mózg?. Tłum. Agnieszka Nowak. Sopot: Wyd. Smak Słowa, 2013.

Griffin, Em. Podstawy komunikacji społecznej. Tłum. Olga Kubińska, Magdalena Kacmajor i Wojciech Kubiński. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003.

Gilbert, Daniel T. „How mental system belive?.” American Psychologists 46, nr 2 (1991): 107–119.

Garlak, Jacek R. „Wiarygodność informacji w kontekście komunikatów niewerbalnych.” Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego 1, nr 1 (2009): 100–104.

Haight, Mary R. A Study of Self-Deception. Brighton: The Harvester Press, 1980.

Hofling, Charles K., Eveline Brotzman, Sarah Dalrymple, Nancy Graves i Chester M. Pierce. „An Experimental Study of Nurse-Physician Relationships.” Journal of Nervous and Mental Disease, 1966, nr 143: 171–180.

Hohol, Mateusz. „Zjawisko kłamstwa w perspektywie nauk neurokognitywnych i ewolucyjnych.” Semina Scientarium, 2009, nr 8: 91–109.

Hohol, Mateusz i Piotr Urbańczyk. „Self-Deception. Between Philosophy and Cognitive Neu-roscience.” W: Philosophy in Neuroscience, red. Jerzy Stelmach, Bartosz Brożek i Łukasz Kurek. Kraków: Copernicus Center Press, 2013.

O’Sullivan, Maurneen, Paul Ekman, Wallace V. Friesen i Klaus R. Scherer. „Which is more important in judging others: Behavior, channel or situation?”(1988): manuscript in preparation.

Navaro, Joe, What everybody is saying. New York: Harper Collins, 2008.

Kahneman, Daniel. Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Tłum. Piotr Szymczak. Poznań: Media Rodzina, 2012.

Kaplar, Mary E. Lying happily ever after: altruistic white lies, positive illusion, and relationship satisfaction. Rozprawa doktorska. Bowiling Green State University 2006.

Kagle, Jill Doner. „Are we Lying Ourselves about Deception.” Social Service Review 72, nr 2, (1998): 234–250.

Kucharski, Jarosław. Usprawiedliwione kłamstwo we współczesnej etyce stosowanej. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2014.

Leary, Mark. Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji. Tłum. Anna Kacmajor i Magdalena Kacmajor. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1999.

Międzynarodowa grupa badaczy. „A World of Lies.” Journal of Cross-Cultural Psychology 1, nr 37 (2006): 60–74.

Mitchell, Robert W. „A framework for discussing deception.” W: Deception on human and nonhuman deceit, red. Robert W. Mitchel i Nicolas Thompson, 3–40. Alabany: State University of New York Press, 1986.

Peas, Barbara i Allan Peas. The Definitive book of body language. Buderim: Pease International, 2004.

Pratkanis, Anthony i Elliot Aronson. Wiek propagandy. Tłum. Marcin Szuster i Józef Radzicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.

Tokarz, Marek. Argumentacja, perswazja, manipulacja. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006.

Smith, David Livingstone. „Natural-born liars.” Scientific American Mind, 2005, nr 16: 16–23.

Suchoń, Wojciech. Teoretyczne problemy logiki praktycznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.

Szymczak, Mieczysław. Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN, 1978.

Wiseman, Richard. Dziwnologia: odkrywanie wielkich prawd w rzeczach małych. Tłum. Jacek Konieczny. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2010.

Witkowski, Tomasz. Psychologia kłamstwa. Taszów: Biblioteka Moderatora, 2006.

Wojciszke, Bogdan. Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Scholar, 2002.

Wypler, Wojciech. „Aktualne trendy w psychologicznych badaniach nad kłamstwem”. Profilaktyka społeczna i resocjalizacja, 2009, t. 14: 161–181.

Vrij, Aldert. Wykrywanie kłamstwa i oszukiwania. Psychologia kłamania i konsekwencje dla praktyki zawodowej. Tłum. Tomasz Sieczkowski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.

Yin, Lijun, Yang Hu, Dennis Dynowski, Jian Li i Bernard Weber. „The Good Lies: Altruistic Goals Modulate Processing of Deception in the Anterior Insula.” Human Brain Map-ping IV, nr 22 (2017): 3675–3690.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2017.24.23
Data publikacji: 2018-07-15 18:42:11
Data złożenia artykułu: 2017-12-12 09:22:08


Statystyki


Widoczność abstraktów - 4450
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Mateusz Cichocki

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl