Der naturalistische Fehlschluss und das Problem der Praxis

Piotr Jaskółka

Abstract


Der Artikel enthält eine kritische Analyse einer Notiz von D. Hume aus Ein Traktat über die menschliche Natur und G. E. Moore‘s Theorie des naturalistischen Fehlschlusses, die in Die Prinzipien der Ethik enthalten ist. Weder der Standpunkt von Hume noch jener von Moore können aufgrund der angedeuteten Mängel eine zufriedenstellende Theorie des naturalistischen Fehlschlusses darstellen. Während Hume’s Erwähnung eher Ausdruck einer gewissen Intuition am Rande seiner Überlegungen ist, lautet die Diagnose von Moore‘s Misserfolgen, dessen Position die Theorie des Fehlers sein will, wie folgt: Der sogenannte naturalistische Fehlschluss kann in der unerlaubten Aufhebung der Einteilung in Theorie und Praxis bestehen. Moore‘s theoretische Versuche sind in der Tat eine Illustration der Ohnmacht der Theorie bei dem Versuch, das Gute zu erfassen. Moores Ablehnung der Spaltung in Theorie und Praxis, die mit Kants psychologischer Interpretation verbunden war (damals vorherrschend), führte dazu, dass Moore‘s Versuch zum Scheitern verurteilt war. Falls die Diagnose richtig ist, dann sollte nach einer neuen Theorie des naturalistischen Fehlschlusses gesucht werden, die die Einteilung in theoretische und praktische Philosophie berücksichtigen würde.


Schlagworte


naturalistischer Fehlschluss; Hume‘s Gesetz; Hume‘s Guillotine; praktische Philosophie; das Gute; Werte; Hume; Moore; Metaethik

Literaturhinweise


Black, Max. „The Gap Between »Is« and »Should«”. The Philosophical Review 73, nr 2 (1964): 165–181. DOI:10.2307/2183334.

Baldwin, Thomas. „Editor’s introduction”. W: George Edward Moore, Principia Ethica, ed. by Thomas Baldwin, ix–xxxvii. Cambridge: Cambridge University Press, 1993.

Clarke-Doane, Justin. „The Ethics–mathematics analogy”. Philosophy Compass 15, nr 1 (2020): 1–12.

Curtis, Gary N. „Affirming the Consequent”. Fallacy Files, http://www.fallacyfiles.org/afthecon.html (dostęp: 4.12.2021).

Damer, T. Edward. „Confusion of a Necessary with a Sufficient Condition”. W: T. Edward Damer, Attacking Faulty Reasoning, 177–178. Belmont: Wadsworth/Cengage Laerning, 2009.

Duchliński, Piotr. „Problemowa koncepcja systematycznego poznania filozoficznego”. Logos i Ethos 39, nr 2 (2015): 7–57. DOI:10.15633/lie.1536.

Frankena, William. „The naturalistic fallacy”. Mind 48, nr 192 (1939): 464–477. DOI:10.1093/mind/XLVIII.192.464.

Hartmann, Nicolai. Myśl filozoficzna i jej historia. Tłum. Jan Garewicz. Toruń: „Comer”, 1994.

Hartmann, Nicolai. Zarys metafizyki poznania. Tłum. Ewa Drzazgowska, Paweł Piszczatowski. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 2007.

Hume, David. Traktat o naturze ludzkiej, t. 2: O uczuciach. Tłum. Czesław Znamierowski. Warszawa: PWN, 1963.

Hume, David. Treatise of Human Nature, ed. by Lewis Amherst Selby-Bigge, M.A. Oxford: Clarendon Press, 1896, https://oll.libertyfund.org/title/bigge-a-treatise-of-human-nature (dostęp: 1.12.2021).

Jedynak, Stanisław. „Błąd naturalistyczny”. Etyka 1967, nr 2: 289–297. DOI:10.14394/etyka.212.

Lazari-Pawłowska, Ija. Etyka. Pisma wybrane, red. Paweł J. Smoczyński. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Lublin: Fundacja Biblioteki Etycznej, 1992.

Moore, George Edward. Principia Ethica, ed. by Thomas Baldwin. Cambridge: Cambridge University Press, 1993.

Moore, George Edward. Zasady etyki. Tłum. Czesław Znamierowski. Warszawa: De Agostini Polska; Altaya Polska, 2003.

Niemczuk, Andrzej. „Błąd teoretyzmu w aksjologii”. Kultura i Wartości 2012, nr 3: 7–33.

Niemczuk, Andrzej. Filozofia praktyczna. Studia i szkice. Lublin: UMCS, 2016.

Paczkowski, Przemysław. „Arystotelesowska koncepcja wiedzy praktycznej”. W: Byt

i powinność czyli status i funkcje wartości, red. Andrzej Zachariasz, 73–80. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2005.

Platon. „Menon”. W: Platon. Dialogi. Tłum. Władysław Witwicki. Warszawa: Unia Wydawnicza „Verum”, 1993.

Polanyi, Michael. The Tacit Dimension. Chicago: The University of Chicago Press, 1966.

Preti, Consuelo. „The Context and Origin of Moore’s Formulation of the Naturalistic Fallacy in Principia Ethica”. W: The Naturalistic Fallacy, ed. by Neil Sinclair, 54–72. Cambridge: Cambridge University Press, 2019. DOI:10.1017/9781316717578.

Schlick, Moritz. Zagadnienia etyki. Tłum. Maria i Andrzej Kawczakowie. Warszawa: PWN, 1960.

Searle, John R. „How to Derive »Ought« from »Is« Revisited”. W: Revisiting Searle on Deriving “Ought” from “Is”, ed. by Paolo Di Lucia, Edoardo Fittipaldi, 3–16. Switzerland: Springer Nature, 2021. DOI:10.1007/978-3-030-54116-3_1.

Sinclair, Neil. „The Naturalistic Fallacy and the History of Metaethics”. W: The Naturalistic Fallacy, ed. by Neil Sinclair, 9–29. Cambridge: Cambridge University Press, 2019. DOI:10.1017/9781316717578.

Trybulec, Barbara. „Błąd naturalistyczny – analiza i krytyka. Metaetyczne źródło sporu o na-turalizowanie epistemologii”. Rocznik Filozoficzny Ignatianum 19, nr 2 (2013): 45–79. DOI:10.5281/zenodo.44448.

Załuski, Wojciech. „Błąd naturalistyczny”. W: Studia z filozofii prawa, t. 2, red. Jerzy Stelmach, 111–121. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2022.33.25-45
Date of publication: 2022-07-31 23:21:37
Date of submission: 2021-12-11 22:35:54


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 1998
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2022 Piotr Jaskółka

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl