The Influence of Pantheism on Politics

Jacek Breczko

Abstract


In this article I present - in a very general way - the influence of various types of pantheism on the broadly understood sphere of politics. I distinguish - by sketching the historical background - three types of pantheism: harmonious, dynamic and emanative. I argue that after the defeat of dynamic pantheism (the political effect of which was Nazism and Communism), we are now dealing with a qualitative upheaval in Western civilization and culture, which - from the philosophical point of view - is patronized by a new type of harmonious pantheism. It is the binder (a common and integrating part) of three strongly influencing cultural streams within the so-called "high culture": radical ecological philosophy and environmental ethics, new spirituality and post-humanism. This wave strikes with particular force the main components (I distinguish five) of the modern Platonic-Christian-Enlightenment paradigm (and - related to the latter - liberalism in politics). I am afraid that by fighting the flaws of the old paradigm and replacing it with a new one, based on a harmonious pantheism (prompting us to think utopian and anti-individualistic), “we throw the baby out with the bathwater” and "we jump out of the frying-pan into the fire”.


Keywords


pantheism; politics; utopia; social geometrization; new spirituality

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Campanella, Tomasz. Miasto Słońca. Przetłumaczyli Luba i Rachmiel Brandwajnowie. Warszawa: Wydawnictwo Alfa, 1994.

Deschamps, Dom. Prawdziwy system czyli rozwiązanie zagadki metafizyki i moralności. Przetłumaczył Bronisław Baczko. Warszawa: Książka i Wiedza, 1967.

Diels, Hermann. Die Fragmente der Vorsokratiker. Berlin: Weidmann, 1951.

Guthrie, William Keith Chambers. Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa. Przetłumaczył Andrzej Pawelec. Kraków: Znak, 1996.

Heinrich, Władysław. Zarys historji filozofji, t. 1. Kraków: Gebethner i Wolff, 1925.

Jaworski, Wit. W kręgu przedsokratyków. Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 1992.

Kołakowski, Leszek. Diabeł kłamie również, kiedy mówi prawdę, „Studia socjologiczne” 1992, nr 1–2.

Kołakowski, Leszek. Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy. Warszawa: PWN, 2012.

Kołakowski, Leszek. Siła filozofii czy filozofia siłacza. „Kultura” 1973, nr 9.

Nadler, Steven. Spinoza. Przetłumaczył Władysław Jeżewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2002.

Nietzsche, Fryderyk. Nachlass. Pisma z lat 1884–1885. Przetłumaczył Grzegorz Kowal. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.

Spinoza, Benedykt. Etyka. Przetłumaczył Ignacy Myślicki (Halpern). Warszawa: AKME, 1991.

Spinoza Benedykt. Traktat teologiczno-polityczny. Przetłumaczył Ignacy Myślicki (Halpern). Warszawa: Gebethner i Wolff, 1916.

Tolle, Eckhart. Potęga teraźniejszości. Przetłumaczył Michał Kłobukowski. Łódź: Galaktyka, 2010.

Walicki, Andrzej. Rosyjska filozofia i myśl społeczna od Oświecenia do marksizmu. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2022.33.135-157
Date of publication: 2022-07-31 23:21:37
Date of submission: 2021-12-19 17:53:05


Statistics


Total abstract view - 832
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2022 Jacek Breczko

License URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl