Podwójnie narodzeni. Na marginesie „Nieciekawej historii” Antoniego Czechowa

Anna Głąb

Streszczenie w języku polskim


Autorka polemizuje z tezą Lwa Szestowa, który nazwał Antoniego Czechowa „piewcą beznadziejności”, poprzez wskazanie na jego filozofię humoru ujawniającą się w formie, jak i treści jego utworów. Egzemplifikacją tej filozofii jest kontrapunktyczna struktura opowiadania Nieciekawa historia, w którym głównym pytaniem jest: „co robić?”. Autorka proponuje inne wyjaśnienie dla przyjętej przez Szestowa kategorii „twórczości z niczego”, odwołując się do filozofii Williama Jamesa (szczególnie do pojęcia podwójnie narodzonych i prawa do wiary), która dostarcza adekwatnych kategorii do zdiagnozowania melancholii bohaterów Czechowa. Na koniec, za Tomaszem Mannem autorka stwierdza, że odpowiedzią Czechowa na pytanie, „co robić?”, jest zaangażowanie poprzez pracę.

Słowa kluczowe


Czechow; Szestow, James; podwójnie narodzeni; prawo do wiary; Mann; kontrapunkt; humor; melancholia; praca

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Allain L., Можно ли назвать Чехова „верующим нигилистом”?, [w:] Anton P. Čechov. Philosophie und Religion in Leben und Werk. Vor-träge des Zweiten Internationalen – Symposium Badenweiler, 20–24 Oktober 1994, München 1997, s. 261–271;

Bergson H., Śmiech. Esej o komizmie, tłum. S. Cichowicz, Wydawnic-two KR, Warszawa 1995;

Chekhov A., The Cherry Orchard – A New English Version, red. T. Grif-fiths, London 1978;

Czechow A., Listy, t. II, tłum. N. Gałczyńska, A. Sarachanowa, Wy-dawnictwo Literackie, Kraków 1987;

Czechow A., Nieciekawa historia, tłum. R. Śliwowski, Sic!, Warszawa 2011;

Czechow A., Trzy siostry, tłum. N. Gałczyńska, Iskry, Warszawa 1983;

Czechow A., Wujaszek Wania, tłum. J. Iwaszkiewicz, [w:] tenże, Wy-bór dramatów, opr. R. Śliwowski, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1970;

Daniel-Rops H., Antoni Czechow, tłum. P. Hertz, [w:] Czechow w oczach krytyki światowej, wyb. R. Śliwowski, PIW, Warszawa 1971, s. 467–495;

Emerson C., The Cambridge Introduction to Russian Literature, Cam-bridge University Press, New York 2008;

Gatrall J. J. A., The Paradox of Melancholy Insight: Reading the Medical Subtext in Chekhov’s A Boring Story, „Slavic Review” 2003, t. 62, z. 2, s. 258–277;

Głąb A., O potencjalnych sojuszach filozofów z komikami, „Znak” 2005, nr 607, s. 154–161;

Gottlieb V., Chekhov’s Comedy, [w:]The Cambridge Companion to Che-khov, red. V. Gottlieb, P. Allain, Cambridge University Press, Cam-bridge 2000, s. 228–238;

Gutowski P., Nauka, filozofia i życie. U podstaw myśli Williama Jamesa, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011;

James W., Doświadczenia religijne, tłum. J. Hempel, Nomos, Kraków 2001;

James W., Filozofia wszechświata, tłum. W. Witwicki, Zielona Sowa, Kraków 2007;

James W., Prawo do wiary, tłum. A. Grobler, Znak, Kraków 1996;

Jędrzejkiewicz A., „Zostać wspólnikiem Czechowa”, [w:] Czechow sto lat później, red. W. Szczukin, D. Kosiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005, s. 9–19;

Катаев В.Б., Проза Чехова: проблемы интерпретации, Москва 1979.

Kołakowski L., Wstęp. Poza zasięgiem nauki, [w:] H. Bergson, Ewolu-cja twórcza, tłum. F. Znaniecki, Zielona Sowa, Kraków 2004;

Levinson J., Humour, [w:] Routledge Encyclopedia of Philosophy, red. E. Craig, wydanie elektroniczne;

Newman W. F., The Soul; Her Sorrows and Her Aspirations, 3 ed., Chapman, London 1852;

Mann T., Esej o Czechowie, tłum. I. Czermakowa, [w:] Czechow w oczach krytyki światowej, wyb. R. Śliwowski, PIW, Warszawa 1971, s. 85–110;

Nabokov V., Wykłady o literaturze rosyjskiej, tłum. Z. Batko, Muza, Warszawa 2002;

Senderovich M., Чехов и Киркегор, [w:] Anton P. Čechov. Philosophie und Religion in Leben und Werk. Vorträge des Zweiten Internationalen – Symposium Badenweiler, 20–24 Oktober 1994, München 1997, s. 29–44;

Спивак P. C., Чехов – экзистенциалист, [w:] Философия Чехова, Иркутск 2008, s. 193–208;

Степанов А. Д., Лев Шестов о Чехове, [w:] Чеховиана. Чехов и „серебряный век”, Москва 1996, s. 75–77;

Szestow L., Apoteoza nieoczywistości. Próba myślenia adogmatycznego, tłum. N. Karsow, Sz. Szechter, Kontra, Londyn 1983;

Szestow L., Twórczość z niczego, [w:] L. Szestow, Początki i końce. Zbiór artykułów, tłum. J. Chmielewski, Antyk, Kęty 2005, s. 9–37;

Schmid W., О проблематичном событии в прозе Чехова, [w:] W. Schmidt, Прозакакпоэзия. Статьи о повествовании в русской литературе, Санкт-Петербург 1998, s. 263–277;

Śliwowski R., Antoni Czechow, PIW, Warszawa 1986;

Taylor Ch., Oblicza religii dzisiaj, tłum. A. Lipszyc, Znak, Kraków 2002.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2014.9.43
Data publikacji: 2015-04-20 21:29:08
Data złożenia artykułu: 2015-04-17 16:18:11


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1243
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Anna Głąb

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl