Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Edukacja uczniów z niższym niż przeciętnym rozwojem intelektualnym - specyfika i obszary wsparcia
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie
Charakterystyczną cechą klasy w szkole ogólnodostępnej jest obecność dzieci, które cechują się niższym niż przeciętnym poziomem rozwoju intelektualnego. W niniejszym artykule zaprezentowano specyfikę funkcjonowania dzieci z w/w potencjałem intelektualnym.
Stan wiedzy
Wspomnianej grupie uczniów towarzyszy szereg zróżnicowanych deficytów i trudności, zarówno o charakterze poznawczym i edukacyjnym, jak również społecznym i emocjonalno-motywacyjnym. Niejednokrotnie objawy, które są konsekwencją tychże nieprawidłowości rozwojowych bywają interpretowane i identyfikowane w sposób nieadekwatny, uproszczony i krzywdzący. Tymczasem dzieci te, z uwagi na specjalne potrzeby edukacyjne, wymagają szczególnego wsparcia psychologiczno-pedagogicznego oraz dostosowania wymagań i metod nauczania podczas bieżącej pracy poznawczej.
Cel badań
W artykule przedstawiono specyfikę występujących deficytów, scharakteryzowano rodzaj występujących nieprawidłowości, zarówno w zakresie sfery poznawczo-edukacyjnej, emocjonalno-motywacyjnej jak i społecznej. Dokonano przeglądu wybranych badań empirycznych poświęconych niniejszej tematyce. Omówiono znaczenie tego zjawiska w kontekście prawidłowej diagnozy oraz ukierunkowania dalszego procesu dydaktyczno-wychowaczego. Sformułowano także konkretne wskazówki metodyczne, adresowane do praktyków podczas codziennej pracy z tą grupą uczniów.
Podsumowanie
Uczniowie charakteryzujący się niższym niż przeciętny rozwojem intelektualnym stanowią około kilkunastu procent populacji. Ze względu na obniżone możliwości intelektualne z reguły towarzyszy im szereg trudności. Podstawą indywidualizacji pracy oraz doboru metod wsparcia dla ucznia z w/w nieprawidłowościami powinna być rzetelna, właściwa diagnoza oraz bieżąca obserwacja występujących utrudnień.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Água Dias, A.B., Albuquerque, C.P., Simões, M.R. (2019). Memory and linguistic/executive functions of children with borderline intellectual functioning. Applied Neuropsychology: Child, 8(1), 76-87. https://doi.org/10.1080/21622965.2017.1384924
Alloway, T. (2010). Working memory and executive function profiles of individuals with borderline intellectual functioning. Journal of Intellectual Disability Research, 54/5, 448-456. https://doi.org/10.1111/j.1365-2788.2010.01281.x
Artigas-Pallarés, J., Rigau-Ratera, E. i García-Nonell, C. (2007). Capacidad de inteligencia límite y disfunción ejecutiva, Revista de Neurología. 44(2), 67–69. https://doi.org/10.33588/rn.44s02.2006662
Baglio, G., Blasi, V., Sangiuliano Intra, F., Castelli, I., Massaro, D., Baglio, F., Velle, A., Zanette, M., Marchetti, A. (2016). Social Competence in Children with Borderline Intellectual Functioning: Delayed Development of Theory of Mind Across All Complexity Levels. Frontiers in Psychology, 2016.10.21, 7/1604. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.01604
Banaszak, S. (2018). Diagnoza: pojęcie, cechy diagnostyczne i zastosowania w badaniach edukacyjnych. Studia Edukacyjne, (47), 137-146. https://doi.org/10.14746/se.2018.47.9
Banaszak, S., Śmietańska, J. (2019). Diagnoza w wymiarze jednostkowym i społecznym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Bauminger, N., Schorr, Edelsztein, H., Morash, J. (2005). Social Information Processing and Emotional Understanding in Children with LD. Journal of Learning Disabilities, 38, 45-61. https://doi.org/10.1177/00222194050380010401
Blasi, V., Baglio, G., Baglio, F., Canevini, M.P., Zanette, M. (2017). Movement cognition and narration of the emotions treatment versus standard speech therapy in the treatment of children with borderline intellectual functioning: a randomized controlled trial. BMC Psychiatry, 20;17(1):146. https://doi.org/10.1186/s12888-017-1309-z.
Deb, S.T., Bright, M.C. (2001). Mental disorders in adults with intellectual disability: prevalence of functional psychiatric illness among community-based population aged between 16 and 64 years. Journal of Intellectual Disability Research, 45, 495–505. https://doi.org/10.1046/j.1365-2788.2001.00374.x
Esposito, M., Carotenuto, M., (2014). Intellectual disabilities and power spectra analysis during sleep: a new perspective on borderline intellectual functioning. Journal of Intellectual Disability Research, 58(5), 421-9. https://doi.org/10.1111/jir.12036
Fenning, R.M., Baker, J.K., Crinc, K.A. (2007). Parenting children with borderline intellectual functioning: a unique risk population. American Journal of Mental Retardation, 112(2), 107-121. https://doi.org/10.1352/0895-8017(2007)112[107:PCWBIF]2.0.CO;2
Fernell, E., Ek, U. (2010). Borderline intellectual functioning of children and adolescents - insufficiently recognized difficulties. Acta Paediatrica, 99(5), 748-753. https://doi.org/10.1111/j.1651-2227.2010.01707.x
Jankowska, A., Bogdanowicz, M., Shaw, S.R., (2012). Strategies of Memorization and Their Influence on the Learning Process among Individuals with Borderline Intellectual Functioning. Acta Neuropsychologica 10(2), 271-290. https://doi.org/10.5604/17307503.1008248
Jankowska, A.M., Bogdanowicz, M., Łockiewicz, M. (2013). „Dzieci szarej strefy” - aktualizacja stanu wiedzy dotyczącej funkcjonowania psychospołecznego uczniów z inteligencją niższą niż przeciętna, Edukacja, Instytut Badań Edukacyjnych, 1(121), 24-36.
Karende, S., Kanchan, S., Kulkarni, M. (2008). Clinical and psychoeducational profile of children with borderline intellectual functioning. Indian Journal of Pediatrics, 75, 795-800. https://doi.org/10.1007/s12098-008-0101-y
Kossowska, M., Schouwenburg, H. (2003). Inteligencja, osobowość i osiągnięcia szkolne. Przegląd Psychologiczny, 43, 81-99.
Kostańska, L. (1995). Procesy intelektualne i poznawcze dzieci o niższym od przeciętnego poziomie inteligencji - próba charakterystyki. W: Z. B. Gaś (red.). Psychologia wychowawcza stosowana. Wybrane zagadnienia (s. 57-71). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kostrzewski, J. (1981). Osoby o niższym niż przeciętny poziomie sprawności intelektualnych. W: K. Kirejczyk (red.). Upośledzenie umysłowe (s. 118-122). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kowalik, S. (2019). Diagnoza psychologiczna jako profesjonalne odszukiwanie różnorodności w jedności. W: S. Banaszak, J. Śmietańska (red.). Diagnoza w wymiarze jednostkowym i społecznym (s. 27-51). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Krasowicz-Kupis, G., Wiejak, K. (2008). Skala inteligencji Wechslera dla dzieci (WISC-R) w praktyce psychologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Krauze-Sikorska, H., Śmietańska, J., Jaskulska, S., Czech-Włodarczyk, C., Marciniak, M. (2020). Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolu i w szkole. W: H. Krauze-Sikorska, M. Klichowski (red.). Pedagogika dziecka. Podręcznik akademicki (s. 245-264). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Krepsówna, M., (1935). Los dzieci o I.I. w granicach od 71 do 75 pozostawionych w szkołach powszechnych. Szkoła Specjalna, 12(1), 2–18.
Kwaśniewska, G., Wojnarska, A. (2001). Formy pomocy uczniom z inteligencją niższą niż przeciętna w przezwyciężaniu trudności i niepowodzeń szkolnych. W: D. Osik, A. Wojnarska (red.). Wspomaganie rozwoju uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (s. 23-30). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Masi, G., Marcheschi, M. i Pfanner, P. (1998). Adolescents with borderline intellectual functioning: psychopathological risk. Adolescence, 33(130), 425–434.
Matczak, A., Piotrowska, A., Ciarkowska, W. (2008). WISC-R-podręcznik - Skala Inteligencji Wechslera dla dzieci. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Matczak, A., (1994). Diagnoza intelektu. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
Matczak, A., (2001). Rozwojowe i indywidualne zróżnicowanie operacyjności myślenia konkretnego a diagnoza możliwości intelektualnych. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Nestler, J., Goldbeck, L. (2011). A pilot study of social competence group training for adolescents with borderline intellectual functioning and emotional and behavioural problems (SCT-ABI). Journal Of Intellectual Disability Research, 55(2), 231-41. https://doi.org/10.1111/j.1365-2788.2010.01369.x
Nęcka, E., (2003). Inteligencja - geneza, struktura, funkcje. Sopot: GWP.
Oszwa, U., Krasowicz-Kupis, G., (2008). Struktura intelektu dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przegląd Psychologiczny, 51, 4, 491-511.
Paluchowski, W. J. (2007). Diagnoza psychologiczna. Proces – narzędzia – standardy. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Pulina F., Lafranchi S., Henry L., Vianello R. (2019). Intellectual profile in school-aged children with borderline intellectual functioning. Research in Developmental Disabilities, 95/103498. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2019.103498
Shaw, S. R. (2000). Slow learners and mental health issues. NASP Communiqué, 28(4).
Shaw, S. R. (2008). An Educational Programming Framework for a Subset of Students With Diverse Learning Needs. Intervention in School and Clinic, 43(5), 291-299. https://doi.org/10.1177/1053451208314735
Spionek, H. (1973). Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Strelau, J., (1997). Inteligencja człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Śmietańska, J. (2017). Uczeń z niższym niż przeciętnym poziomem intelektualnym. Remedium, 11(293), 2-4.
Śmietańska, J. (2019). Nowoczesna diagnoza w poradnictwie psychologiczno-pedagogicznym - szanse i dylematy. W: S. Banaszak, J. Śmietańska (red.). Diagnoza w wymiarze jednostkowym i społecznym (s. 131-144). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Wiener, J., Schneider, B. (2002). A multisource exploration of the friendship patterns of children with and without learning disabilities. Journal od Abnormal Child Psychology, 30, 127-141.
Wojnarska, A. (2001). Charakterystyka procesów pamięciowych dzieci z obniżoną sprawnością intelektualną. W: D. Osik, A. Wojnarska (red.). Wspomaganie rozwoju uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (s. 31-41). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.3.139-155
Data publikacji: 2021-11-23 10:35:43
Data złożenia artykułu: 2021-05-27 11:06:19
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2021 Justyna Śmietańska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.