Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Tutoring w profilaktyce pozytywnej – sposób na wzmacnianie odporności psychicznej i pozytywnego rozwoju dzieci i młodzieży
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie
Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o to, co działa w profilaktyce (what works in prevention) jest kluczowym elementem praktyki opartej na dowodach naukowych. Odejście od defensywnych metod profilaktyki w stronę działań wzmacniających zasoby jednostkowe i społeczne skutkuje nowymi rozwiązaniami praktycznymi.
Cel badań
Niniejszy artykuł przybliża ideę wykorzystania tutoringu, w tym tutoringu rówieśniczego jako metody wzmacniania odporności psychicznej i pozytywnego rozwoju dzieci i młodzieży. Interesującym rozwiązaniem jest pomysł, by w rolę tutora wcielało się dziecko z „grupy ryzyka” stając się wsparciem dla podopiecznego/nowicjusza.
Stan wiedzy
Tutoring w praktyce pedagogicznej nie stanowi novum, jednak położenie większego nacisku na aktywność wychowanków, którzy wspierają siebie nawzajem, a już zwłaszcza angażowanie dzieci z „grupy ryzyka” w działania profilaktyczne stanowi obszar wymagający dalszych badań. W praktyce edukacyjnej znaleźć można doniesienia badawcze potwierdzające skuteczność tutoringu prowadzonego przez uczniów z trudnościami edukacyjnymi (Cohen i in.,1982, Giesecke, Cartledge,1993), brakuje jednak badań obejmujących szerszy (tj. nie tylko dydaktyczny) kontekst takiej praktyki.
Podsumowanie
Chcąc podnosić efektywność i skuteczność działań profilaktycznych należy poszukiwać tego, co działa. Stawiając sobie za cel wzmacnianie odporności psychicznej kolejnych pokoleń dzieci i młodzieży warto korzystać ze sposobów, które przynoszą pozytywne rezultaty, a tutoring jest tego dobrym przykładem.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Babiuk-Massalska, A. (2015). Tutoring rówieśniczy w edukacji przedszkolnej. Analiza procesu uczenia się w diadzie mały nauczyciel-mały uczeń. Studia z Teorii Wychowania, VI,1(10), 177-195.
Bielik, S. (2004). Czy bycie terapeutą pomaga w trzeźwieniu?. Świat Problemów, 9. Pobrane 22, Lipca, 2021 z: http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/62-wiat-problemow/799-czy-bycie-terapeuta-pomaga-w-trzezwieniu.html.
Borucka, A. (2011). Koncepcja resilience. Podstawowe założenia i nurty badań. W: W. Junik (red.). Resilience (s. 11-28). Warszawa: Wyd. Edukacyjne Parpamedia.
Brzezińska, A. (2012). Tutoring w edukacji: kaprys, konieczność czy szansa rozwoju dla ucznia i nauczyciela? W: J. Iwański (red.). Tutoring młodych uchodźców (s. 39-65). Warszawa: Stowarzyszenie Praktyków Kultury.
Brzezińska, A., Appelt, K. (2013). Tutoring nauczycielski, tutoring rówieśniczy:aspekty etyczne. Forum Oświatowe, 2(49), 13-29.
Budzyński, M. (2009). Tutoring szkolny-jak przez dialog rozwijać ucznia i motywować go do nauki. W: C. Czekierda i in. (red.). Tutoring w szkole między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 32-35). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
Cohen, P.C., Kulik, J.A., Kulik Chen-Lin, C. (1982). Educational Outcomes of Tutoring: A Meta-analysis of Findings. American Educational Research Journal, 19(2) 237-248. https://doi.org/10.3102/00028312019002237
Cyrklaff, M. (2009). Metoda edukacji rówieśniczej w profilaktyce i promocji zdrowia. Wychowanie Na Co Dzień, 10-11(193-194), 22-24.
Demel, M. (1968). O wychowaniu zdrowotnym. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Duckenfield, M., The Performance of At-Risk Youth as Tutors. Pobrane 20, Lipca, 2021 z: https://dropoutprevention.org/content/the-performance-of-at-risk-youth-as-tutors/ .
Feldman, R.S., Allen, V.L., Learning through tutoring:Low-Achieving Children as Tutors. Pobrane 21, Lipca, 2021 z: https://eric.ed.gov/?id=ED066667 .
Feldman, R.S., Devin-Sheehan, L., Allen, V.L. (1976). Children Tutoring Children: a Critical Review of Research, W: V.L.Allen (red.). Children as Teachers: Theory and Research on Tutoring (s. 235-252). New York, San Francisco, London: Academic Press.
Fidelus, A. (2012). Metoda tutoringu – wsparcie w procesie autoresocjalizacji osób powracających do życia na wolności. Probacja, 1, 82-95.
Fidelus, A. (2015). Tutoring - an innovative method in rehabilitation work. Forum Pedagogiczne, 2, 245-252.
Gaś, Z.B. (2003). Młodzieżowe programy rówieśnicze. Remedium, 3, 1-3.
Gaustad, J. (1993). Peer and Cross-Age Tutoring. ERIC Digest, 79, 1-6.
Gaustad, J. (1992). Tutoring for at-risk students. Oregon School Study Council, 36, 3.
Giesecke, D., Cartledge, G. (1993). Low-achieving students as a successful cross-age tutors. Preventing School Failure, 37(3), 34-43. https://doi.org/10.1080/1045988X.1993.9944608
Górski, S. (1985). Metodyka resocjalizacji. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
Jestem Henryk, alkoholik i terapeuta. Pobrane 21, Lipca, 2021 z: https://www.niedziela.pl/artykul/18861/nd/Jestem-Henryk-alkoholik-i-terapeuta .
Kalkowski, P., Peer and Cross-Age Tutoring. Pobrane 21, Lipca, 2021 z: https://educationnorthwest.org/sites/default/files/PeerandCross-AgeTutoring.pdf .
Kania, S. (2016). Profilaktyka pozytywna jako tendencja w zapobieganiu zachowań ryzykownych. Ogrody Nauk i Sztuk, 6, 255-262. https://doi.org/10.15503/onis2016.255.262
Krzychała, S. (2009). Tutoring wzmacniający nauczycieli jako zespół. W: C. Czekierda i in. (red.). Tutoring w szkole między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 39-42). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
Masten, A.S. (2014). Ordinary Magic. Resilience In Development. New York: The Guilford Press.
Masten, A.S., Barnes, A.J. (2018). Resilience In Children: Developmental Perspectives. Children, 5,7. https://doi.org/10.3390/children5070098
Michel, M. (2014). Wzmacnianie czynników chroniących w tworzeniu bezpiecznej przestrzeni szkoły w programach liderów rówieśniczych w kontekście koncepcji <>. Resocjalizacja Polska, 6, 101-120.
Mysior, R. (2014). Tutoring rówieśniczy nowa jakość edukacji. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 4, 11-15.
Opora, R. (2011). Nieletni niedostosowani społecznie, lecz odporni psychicznie. W: W.Junik (red.). Resilience (s. 29-44). Warszawa: Wyd. Edukacyjne Parpamedia.
Ostaszewski, K. (2016). Pozytywna profilaktyka po 10 latach. Świat Problemów, 1 (276). Pobrane 22 Lipca, 2021 z: http://www.swiatproblemow.pl/pozytywna-profilaktyka-po-10-latach/ .
Ostaszewski, K. (2016). Standardy profilaktyki. Warszawa: Krajowe Biuro do spraw Przeciwdziałania Narkomanii.
Ostaszewski, K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ostaszewski, K., Poleszak, W. (2019). Skuteczna profilaktyka stosowania substancji psychoaktywnych. W: R. Porzak (red.). Profilaktyka w szkole. Stan i rekomendacje dla systemu oddziaływań profilaktycznych w Polsce (s. 190-204). Lublin: Fundacja „Masz Szansę”.
Pająk, K. (2012). Wybrane praktyki tutoringu w Polsce. W: J. Iwański (red.). Tutoring młodych uchodźców (s.19-30). Warszawa: Stowarzyszenie Praktyków Kultury.
Piórkowska, A. i in. (2017). The Brief Resilience Coping Scale – polska adaptacja Krótkiej Skali Prężności Zaradczej. Przegląd Pedagogiczny, 1, 215-227.
Pogotowie Społeczne. Pobrane 22, Lipca, 2021 z: http://www.pogotowiespoleczne.org.pl/index.php/2016-01-31-18-02-58/punkt-informacyjno-konsultacyjny-program-steetworkingu .
Poradnik Tutora. Teoria i praktyka w pracy z młodzieżą zagrożoną wykluczeniem społecznym. Pobrane 22, Lipca, 2021 z: https://docplayer.pl/2375854-Poradnik-tutora-t-or-a-raktyka-w-ra-y-z-o-z-za-zagrozona-wykl-z-n-o-zny.html .
Program Life-Tutoringu Podręcznik. Pobrane 22, Lipca, 2021 z: http://docplayer.pl/2375771-Program-life-tutornig-podrecznik-egzemplarz-bezplatny.html .
Ronatowicz, W., Porembska, M. (2013). Streetworking formą pracy wśród osób świadczących usługi seksualne. W: R. Kowalczyk, M. Leśniak (red.). Prostytucja Studium zjawiska (s.195-222). Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM.
Rutter, M. (2013). Annual Research Review: Resilience-clinical implications. The Journal of Child Psychology and Psychiatry, 54, 4, 474-487. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2012.02615.x
Rutter, M. (1987). Psychosocial Resilience and protective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57(3) 316–331. https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1987.tb03541.x
Rutter, M. (2012). Resilience concepts and findings: implications for family therapy. Journal of Family Therapy, 21(2), 119-144. https://doi.org/10.1111/1467-6427.00108
Sajdera, J. (2016). Uczenie się w kontekście społecznym — tutoring rówieśniczy jako sposób wspierania zdolności społeczno-poznawczych dzieci w sytuacjach interakcyjnych. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 2(8), 81-91.
Sarnat-Ciastko, A. (2017). Stany Ja tutorów rówieśników. Efekty realizacji innowacji pedagogicznej „Pasje zawodowe – program z wykorzystaniem metody tutoringu rówieśniczego”. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 6, 177-189. https://doi.org/10.16926/eat.2017.06.11
Slavin, R.E., Madden, N.A. (1989). What Works for Students at Risk – a Research Synthesis. Educational Leadership, 46, 4-13.
Sławińska, M., (2015). Tutoring rówieśniczy w edukacji, czyli jak uczniowie uczą się od siebie wzajemnie i co z tego wynika. Forum Oświatowe, 2(54), 41-56.
Surmiak, A. (2018). „Jak ktoś uwierzy, to wtedy jest jemu łatwiej”. Koncepcja pomocy dla kobiet rezygnujących ze sprzedaży usług seksualnych na przykładzie katolickiego Ośrodka dla dziewcząt i kobiet zagrożonych prostytucją i chcących porzucić jej uprawianie. Przegląd Socjologii Jakościowej, XIV,1, 74-96. https://doi.org/10.18778/1733-8069.14.1.04
Topping, K., Tutoring. Pobrane 22, Lipca, 2021 z: https://orientation94.org/uploaded/MakalatPdf/Manchurat/prac05e.pdf .
Traczyński, J. (2009). Kim jest (mógłby być…) tutor w polskiej szkole? W: C. Czekierda i in (red.). Tutoring w szkole między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 36-38). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
Twardowski, A. (2014). Możliwość wykorzystania rówieśniczego tutoringu w edukacji dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 5, 17-39. https://doi.org/10.14746/ikps.2014.5.02
Watts, G.W., Pedrotty, Bryant D., Carrol, M.L. Students With Emotional–Behavioral Disorders as Cross-Age Tutors: A Synthesis of the Literature. Pobrane 22, Lipca, 2021 z: https://digitalcommons.tamusa.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1006&context=sped_faculty .
Wysocka, E. (2015). Diagnoza pozytywna w resocjalizacji, Model teoretyczny i metodologiczny. Katowice: Wyd. UŚ.
Zwolska-Płuska, K., Wprowadzenie do tutoringu szkolnego (z pedagogiką dialogu w tle). W: P. Nita (red.). Poradnik tutora szkolnego. Pobrane 22, Lipca, 2021 z: http://www.tutoringszkolny.pl/poradnik .
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.4.153-172
Data publikacji: 2021-12-31 11:13:00
Data złożenia artykułu: 2021-07-29 18:47:00
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2021 Jana Maria Chojecka
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.