Efektywność kształcenia w polskim dyskursie – rodzaje i zmienne

Rafał Ireneusz Wawer

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: Zagadnienie efektywności kształcenia jest ujmowane w sferze cech wartości teoretycznych, ale również aplikacyjnych. Efektywność konotuje z wielowymiarowością i wielowątkowością. W edukacji termin „efektywność” występuje dualnie, w znaczeniu węższym i szerszym. W znaczeniu węższym – efektywność przeciwstawiana jest ilości. W drugim przypadku efektywność łączy cechy mierzalne i niemierzalne. Tekst artykułu w znaczącej części odnosi się do polskich eksploracji badawczych tego obszaru, choć również w pewnych miejscach cytuje stanowiska zagranicznych badaczy.

Cel badań: W tym obszarze możemy założyć celowość przeglądu zmiennych występujących przy badaniu i posługiwaniu się efektywnością kształcenia, tj. dotyczących: pracy uczniów/studentów, nauczycieli, celów kształcenia, zasad kształcenia, treści kształcenia, metod i form kształcenia, środków dydaktycznych, bazy materialno-technicznej i innych zmiennych.

Stan wiedzy: W aspekcie historycznym efektywność w nauczaniu stawiała nauczycielom i uczniom oczekiwania w sferze osiągnięć: poznawczych, emocjonalnych i psychomotorycznych. Na płaszczyźnie poznawczej przedmiotem dociekań była: wiedza, rozumienie, zastosowanie, analiza, synteza. W sferze emocjonalnej: postrzeganie, reakcja, wartościowanie, organizowanie, charakteryzowanie, a w sferze psychomotorycznej: percepcja, postawa, reagowanie kierowane, adaptacja, oryginalność.

Podsumowanie: Aspekty efektywności kształcenia szkolnego przenikają się i nie są łatwe do rozdzielenia. Dla doskonalenia procesu dydaktyczno-wychowawczego należy nadal prowadzić badania nad różnymi postaciami efektywności, które w tym obszarze występują. Jest to oczywiste jeśli traktujemy efektywność kształcenia, jako globalną nazwę dla jej rozmaitych odmian.


Słowa kluczowe


efektywność kształcenia; proces kształcenia; wskaźniki; nauczanie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adamska. A. (2017). Efektywność e-nauczania z perspektywy szkoły wyższej. Edukacja ekonomiczna i menedżerów. Tom 2/44, 83-95.

Denek. K. (1977). Z zagadnień metrologii dydaktycznej. Katowice.

Denek. K. (1977a). Predyktory i kryteria efektywności kształcenia. Ruch Pedagogiczny nr 4.

Denek. K. (1981). Pomiar efektywności kształcenia w szkole wyższej. Warszawa.

Denek. K. (1997). Efektywność Edukacji Szkolnej. W: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Bydgoszcz. Studia Pedagogiczne z. 30, (s. 91-106).

Denek. K. (2011). Uniwersytet w perspektywie społeczeństwa wiedzy, t. II W: Dydaktyka akademicka i jej efekty. Poznań.

Denek. K. (2013). Znaczenie rozeznawania efektywności kształcenia w jego unowocześnianiu, W: L. Pawelski (red.). O poprawę efektywności kształcenia. PSNT, Szczecinek, (s. 97-112).

Drozdowicz. Z. (2008). Sztuka waloryzacji, „Forum Akademickie” nr 12, 25-27.

Furmanek. W. (2012). Problemy efektywności edukacji informatycznej i informacyjnej, W: Dydaktyka Informatyki nr 7, 11-44.

Gurycka. A., Kofta. M. (1993). Wychowanej, jako podmiot działań, Warszawa W: (red.), A. Bogaj, Efektywność kształcenia, (s.179).

Hnatiuk. M. (2020). Czynniki społeczne warunkujące efektywność kształcenia. Czyn-nik polityczny. Przegląd Pedagogiczny, nr 1, (s.5).

Hnatiuk. M. (2020). Determinanty gospodarcze warunkujące efektywność kształcenia w Polsce i na Ukrainie. Szkoła-Zawód-Praca, nr 20.

Janicka-Panek. T. (2018). Zadania zawodowe nauczycieli przedszkoli w kontekście celów wychowania oraz oceny efektywności wychowania przedszkolnego. W: A. Solak (red.), Edukacja zawodowa i ustawiczna. Warszawa: APS.

Jeruszka. U. (2008). Przemiany w sferze pracy we współczesnym świecie w kontekście potrzeby edukacji permanentnej. W: R. Gerlach (red.), Edukacja i praca. Konteksty – wyzwania – antynomie. Bydgoszcz: UKW.

Kowal. W. (2013). Skuteczność i efektywność – zróżnicowane aspekty interpretacji. Organizacja i Kierowanie, 4/157, 11–23.

Kruszewski. K. (1987). Zmiana i wiadomość, W: Perspektywa Dydaktyki Ogólnej. Warszawa.

Kuc. B. (2015). Aksjologia organizacji i zarządzania. Na krawędzi kryzysu wartości. PTM.

Maison. D. (2016). Raport – Przyszłość Polskiej Nauki – potencjał i bariery współpracy biznesu z nauką, Wyd. Fundacja Warszawa Enterprise Institute, Warszawa (s. 7).

Mesjasz. C. (2009). Przegląd koncepcji efektywności władania korporacyjnego. Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, 1, 277–289.

Niedzielski. E. (2011). Wybrane zagadnienie z podstaw zarządzania. UWM Olsztyn.

Nowosielski. S. (red.). (2008). Procesy i projekty logistyczne, WUE, Wrocław.

Okoń. W. (1987). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa.

Racinowski. S. (1974). Pomiar i ocena osiągnięć ucznia oraz sprawności pracy szkoły, „Kwartalnik Pedagogiczny” nr 1.

Rummler. G., Brache. A. (2000). Podnoszenie efektywności organizacji. Jak zarządzać „białymi plamami” w strukturze organizacyjnej? PWE. Warszawa.

Samuelson. P. A., Nordhaus. W. D. (2005). Ekonomia, PWN, Warszawa.

Skrzypek. E., Hofman. M. (2010). Zarządzanie procesami w przedsiębiorstwie. Wolters Kluwer. Warszawa.

Szymańska. E. (2009). Zastosowanie metody DEA do badania efektywności gospodarstw, „Journal of Agribusiness and Rural Development” nr 2.

Wenta. K. (2013 b). Efektywność i efekty praktyk pedagogicznych. W: J. Grzesiak (red.), Efektywność i efekty praktyki pedagogicznej. PWSZ Konin.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.4.95-109
Data publikacji: 2021-12-31 11:12:55
Data złożenia artykułu: 2021-10-13 11:55:13


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1427
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 887

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2021 Rafał Ireneusz Wawer

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.